ΣτΕ 415/2025 [Εκπρόθεσμη αίτηση ακυρώσεως Δήμου κατά οικοδομικής άδειας εκδοθείσας ηλεκτρονικά]
Περίληψη
– Η προηγούμενη της οικοδομικής άδειας βεβαίωση της ΥΔΟΜ για τους «ισχύοντες» όρους δόμησης της περιοχής, που προβλέπει το άρθρο 38 του ν. 4495/2017, αποτυπώνει προεχόντως τους όρους δόμησης κατά ΝΟΚ, το συνταγματικό κύρος των οποίων δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να αμφισβητήσει η ΥΔΟΜ, και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η βεβαίωση αυτή της ΥΔΟΜ αρκεί προκειμένου η εν συνεχεία εκδιδόμενη άδεια να θεωρηθεί πράξη της. Ως εκ τούτου, αν και τυπικώς η ΥΔΟΜ θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου, ως εκδούσα την οικοδομική άδεια αρχή, τούτο δε προκειμένου, ιδίως, να εξευρεθεί εκτελεστή διοικητική πράξη προσβλητή με αίτηση ακυρώσεως, προς παροχή δικαστικής προστασίας σε τυχόν θιγομένους, το στέλεχος της οικοδομικής άδειας φέρει τη μνεία του «διαχειριστή» (ιδιώτη μηχανικού), με «ευθύνη» του οποίου εκδίδεται αυτομάτως η άδεια, χωρίς άλλη εμπλοκή της ΥΔΟΜ. Περαιτέρω, η συνταγματικότητα των εφαρμοστέων διατάξεων δεν μπορεί κατ’ αρχήν να ελεγχθεί από την ΥΔΟΜ – πλην των περιπτώσεων που τα αρμόδια δικαστήρια έχουν ήδη κρίνει τις εφαρμοστέες διατάξεις νόμου ή άλλες, ταυτοσήμου περιεχομένου, ως αντίθετες στο Σύνταγμα – ούτε μπορεί η εν λόγω υπηρεσία, η οποία δρα κατά δεσμία αρμοδιότητα, ή ο οικείος Δήμος να αρνηθούν την έκδοση της οικοδομικής άδειας ή να την ανακαλέσουν λόγω αντισυνταγματικότητας των εφαρμοστέων διατάξεων, πριν τουλάχιστον διαγνωσθεί από τα αρμόδια δικαστήρια. Δεδομένου ότι οι αμφισβητούμενες διατάξεις του ΝΟΚ, που επιτρέπουν αυξημένη δόμηση, εφαρμόζονται αμέσως και ευθέως, χωρίς την έκδοση πράξεων τροποποίησης του Γ.Π.Σ. και του σχεδίου πόλεως του αιτούντος δήμου, τις οποίες θα μπορούσε να αποκρούσει ή να προσβάλει εγκαίρως ενώπιον δικαστηρίου, οι αιτιάσεις του κατά των κρίσιμων διατάξεων του ΝΟΚ μπορούν να προβληθούν λυσιτελώς μόνον με την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά της οικοδομικής άδειας, με την οποία το πρώτον υλοποιούνται οι επίμαχες ρυθμίσεις του Ν.Ο.Κ. Αντίθετη εκδοχή, κατά την οποία ο Δήμος αφενός υποχρεούται να εκδίδει οικοδομικές άδειες βάσει διατάξεων που θεωρεί αντίθετες προς το Σύνταγμα και τα συμφέροντά του, και αφετέρου δεν μπορεί να εκδηλώσει εγκαίρως την αντίθεσή του σ’ αυτές, αφού δεν προηγείται διαδικασία τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου, ούτε να ασκήσει εκ των υστέρων αίτηση ακυρώσεως κατά των οικοδομικών αδειών οι οποίες εκδίδονται κατ’ ευθεία εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων, στερεί παντελώς τον Δήμο από το δικαίωμα δικαστικής προστασίας για την προάσπιση των συμφερόντων αυτού και των δημοτών του, κατά παράβαση των άρθρων 20 παρ. 1 και 95 του Συντάγματος.
Κατόπιν των ανωτέρω, ο αιτών Δήμος Αλίμου παραδεκτώς από την άποψη αυτή στρέφεται κατά της οικοδομικής άδειας της ΥΔΟΜ και οι αντίθετοι ισχυρισμοί των παρεμβαινόντων υπέρ της νομιμότητας της εν λόγω άδειας περί ενδοστρεφούς δίκης είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.
Ενόψει των εφαρμοστέων διατάξεων δεν μπορεί να συναχθεί, λόγω και της απουσίας προληπτικού ελέγχου, ο χρόνος κατά τον οποίο η Υ.ΔΟΜ., και περαιτέρω ο Δήμος, λαμβάνουν πλήρη γνώση της οικοδομικής άδειας που εκδόθηκε αυτόματα από το ηλεκτρονικό σύστημα e-adeies του Τ.Ε.Ε. Επομένως πρέπει να γίνει δεκτό ότι πλήρης γνώση της άδειας στοιχειοθετείται μετά την πάροδο ευλόγου χρόνου από την έκδοσή της, ο οποίος κρίνεται κατά τις περιστάσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια εκδόθηκε στις 20.5.2021 με αυτόματο τρόπο, μέσω του οικείου πληροφοριακού συστήματος, η δε κρινόμενη αίτηση ασκήθηκε στις 9.6.2022, δηλαδή μετά πάροδο ενδεκάμιση μηνών από την έκδοση της άδειας. Το διάστημα αυτό υπερβαίνει τον ανωτέρω εύλογο χρόνο, ακόμη και συνεκτιμωμένης της περιπλοκής από την εφαρμογή των διατάξεων περί έκδοσης οικοδομικών αδειών, λαμβανομένου υπόψη ότι ο αιτών Δήμος και οι υπηρεσίες του είχαν πάντως δυνατότητα πρόσβασης στα στοιχεία της άδειας, δεν προβάλλονται δε συγκεκριμένες περιστάσεις οι οποίες εκώλυσαν την έγκαιρη άσκηση της αίτησης.
Κατόπιν τούτων, η κρινόμενη αίτηση πρέπει ν’ απορριφθεί ως εκπρόθεσμη.
Πρόεδρος: Θ. Αραβάνης
Εισηγητής: Δ. Πυργάκης
Όμοιες οι αποφάσεις ΣτΕ 459/2025 και 460/2025.
