ΣτΕ 1901/2024 [Μη νόμιμη αδειοδότηση ΑΣΠΗΕ πλησίον ιστορικού τόπου προ χαρακτηρισμού αυτού ως μείζονος σημασίας]
Περίληψη
– H κρινόμενη αίτηση ασκείται εμπροθέσμως και εν γένει παραδεκτώς από τον αιτούντα Δήμο, στην εδαφική περιφέρεια του οποίου προβλέπεται να εγκατασταθεί ο επίδικος αιολικός σταθμός. Πρέπει δε ν’ απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δημοσίου, ότι η αίτηση ασκείται εκπροθέσμως κατά της πρώτης προσβαλλόμενης απόφασης, διότι η ασκηθείσα ειδική διοικητική προσφυγή κατ’ αυτής ενώπιον του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης ήταν απαράδεκτη ως μη στρεφόμενη κατά αποφάσεως μονομελούς ή συλλογικού οργάνου της Περιφέρειας και, συνεπώς, δεν διέκοψε η προσφυγή αυτή την προθεσμία για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως. Τούτο δε προεχόντως διότι ο αϊτών Δήμος προέβη στην άσκηση της εν λόγω προσφυγής λαμβάνοντας υπόψη ρητή πρόβλεψη για τη δυνατότητα άσκησης αυτής, η οποία περιλαμβάνεται στο σώμα της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης και, συνεπώς, η εμπρόθεσμη άσκηση αυτής διέκοψε την προθεσμία για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως.
Όπως έχει κριθεί, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του Ειδικού Πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), οι αιολικές εγκαταστάσεις πρέπει καταρχήν να τοποθετούνται σε απόσταση επταπλάσια της διαμέτρου της ανεμογεννήτριας από τις θέσεις χαρακτηρισμένων μνημείων. Στην περίπτωση δε κατά την οποία το γινόμενο αυτό δίδει αποτέλεσμα μικρότερο των 500 μ., οι αιολικές εγκαταστάσεις πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση τουλάχιστον 500 μ. από τις εν λόγω θέσεις, οι ίδιοι δε κανόνες ισχύουν για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών πλησίον ιστορικών τόπων. Σε κάθε περίπτωση, η προϋπόθεση για ελάχιστη απόσταση δεν ισχύει για τις ανεμογεννήτριες των οποίων οι άτρακτοι δεν είναι ορατές από τις θέσεις αυτές. Περαιτέρω, η εν λόγω ελάχιστη απόσταση αυξάνεται σε 3.000 μ. σε περίπτωση που πρόκειται για μνημείο εγγεγραμμένο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ή μείζονος σημασίας μνημείο, αρχαιολογικό χώρο ή ιστορικό τόπο, με την έννοια ότι πρόκειται για στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς που θα ενέπιπτε στην αρμοδιότητα των Κεντρικών Συμβουλίων κατ’ άρθρο 50 παρ. 5 εδ. ββ του ν. 3028/2002 και την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 50 παρ. 5 εδ. γβ του ν. 4858/2021, εάν απαιτείτο γνωμοδότηση για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα που αφορά την προστασία του. Εξάλλου, κατά τον αρχαιολογικό νόμο (ν. 3028/2002 και ήδη 4858/2021) δεν προβλέπεται χαρακτηρισμός μνημείου ή τόπου ως μείζονος σημασίας κατά την έκδοση της σχετικής απόφασης χαρακτηρισμού ούτε εγγραφή σε σχετικό κατάλογο, εναπόκειται δε στη Διοίκηση να προβεί σε σχετική κρίση, όταν τίθεται ζήτημα εφαρμογής τόσο της εν λόγω διάταξης της παρ. 5 εδ. ββ του άρθρου 50 του ν. 3028/2002, όσο και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτήν, όπως εν προκειμένω, των διατάξεων του Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ. Προβάλλεται ότι η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη είναι παράνομη και ακυρωτέα, διότι αδειοδοτεί τον επίμαχο αιολικό σταθμό, παρ’ ότι η μοναδική ανεμογεννήτρια αυτού, η οποία είναι ορατή από το χαρακτηρισμένο ως ιστορικό τόπο τμήμα του οικισμού του Διστόμου, απέχει απόσταση μικρότερη από 3000 μ., δηλαδή, περίπου 1650 μ. από τα όρια του εν λόγω τμήματος, κατά παράβαση των προβλεπόμενων στο Παράρτημα II του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Ο εξεταζόμενος λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, διότι, παρ’ ότι είχε διαπιστωθεί η ύπαρξη ορατής ανεμογεννήτριας από τον ιστορικό τόπο σε απόσταση μικρότερη των 3000 μ. (συγκεκριμένα στα 1658 μ.), η Διοίκηση εξέδωσε την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη με την αντίληψη ότι τηρούνται εν προκειμένω οι ελάχιστες αποστάσεις που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, καθ’ όσον ο εν λόγω ιστορικός τόπος δεν έχει χαρακτηρισθεί με προηγούμενη διοικητική πράξη ως μείζονος σημασίας ώστε να εμπίπτει στο άρθρο 50 παρ. 5 περ. ββ του ν. 3028/2002 ή την αντίστοιχη του ν. 4858/2021 και, περαιτέρω, στη διάταξη του Ειδικού Πλαισίου περί αυξημένης ελάχιστης απόστασης. Κατά την έννοια, όμως, των εφαρμοστέων διατάξεων, η Διοίκηση όφειλε να προβεί σε εξειδικευμένη κρίση περί του εάν ο εν λόγω ιστορικός τόπος εμπίπτει ή όχι στην τελευταία αυτή διάταξη ως μείζονος σημασίας, καθ’ όσον σε αντίθεση με τον κατάλογο μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, δεν υπάρχει αντίστοιχος κατάλογος μνημείων ή τόπων μείζονος σημασίας ούτε προβλέπεται εκ των προτέρων σχετικός χαρακτηρισμός. Ως εκ τούτου, πρέπει ν’ ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση υπαγωγής σε ΠΠΔ και να αναπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση προκειμένου τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού να προβούν σε εξειδικευμένη κρίση περί του εάν ο προστατευόμενος από την αρχαιολογική νομοθεσία οικισμός του Διστόμου είναι μείζονος σημασίας ιστορικός τόπος, λαμβάνοντας υπόψη την υπουργική απόφαση περί χαρακτηρισμού του -σύμφωνα με την οποία πρόκειται κατ’ αρχήν για ιστορικό τόπο εθνικής σημασίας- και τα δεδομένα που ελήφθησαν υπόψη για την έκδοσή της. Για τον ίδιο λόγο που, καθ’ ερμηνεία του δικογράφου, προβάλλεται και κατά της δεύτερης προσβαλλόμενης πράξης, πρέπει ν’ ακυρωθεί και η πράξη αυτή.
Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Ζ. Θεοδωρικάκου