2020]

Περίληψη

– Οι μελετητές και η Διοίκηση εκπλήρωσαν τη βασική υποχρέωση που είχε τεθεί με την 2313/2020 απόφαση του Δικαστηρίου, ήτοι του εντοπισμού όλων των κατασκευών εντός ή πλησίον των οριογραμμών του ρέματος, ώστε η οριοθέτηση του ρέματος να μην ρυμουλκηθεί από πραγματικές και δη παράνομες καταστάσεις αλλά η οριοθέτηση και τα έργα διευθέτησης να μελετηθούν με προέχοντα στόχο την αποκατάσταση της φυσικής ροής του ρέματος, την αντιμετώπιση των πλημμυρικών κινδύνων και τη διασφάλιση του εναπομείναντος φυσικού περιβάλλοντος. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, οι περί του αντιθέτου λόγοι ακυρώσεως πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.

Προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ δεν συμμορφώθηκε προς την απόφαση ΣτΕ 1242/2008, η οποία είχε διατάξει πριν από την οριοθέτηση του ρέματος να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις των σχεδίων πόλεως. Η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ όφειλε τουλάχιστον να περιέχει ειδική και εμπεριστατωμένη νόμιμη αιτιολογία για την αδυναμία τροποποιήσεων του σχεδίου πόλεως, για να εξαιρέσει την κοίτη του ρέματος από την επιβαλλόμενη συνταγματική προστασία, αντί να αρκείται σε μία γενική αιτιολόγηση ότι έχουν υλοποιηθεί 63 οικοδομικά τετράγωνα.

Η προσβαλλομένη ΑΕΠΟ έχει ως αντικείμενο την περιβαλλοντική έγκριση των έργων διευθέτησης του ρέματος η δε τροποποίηση των ρυμοτομικών σχεδίων, οικοδομικά τετράγωνα και κοινόχρηστοι χώροι των οποίων καταλαμβάνονται από τις οριογραμμές αυτού, δεν συνιστά αναγκαίο περιεχόμενο της εν λόγω πράξης. Σε κάθε περίπτωση, τόσο η συμπληρωματική ΜΠΕ όσο και η μελέτη οριοθέτησης του ρέματος καταγράφουν και αποτυπώνουν, κατά τα ήδη εκτεθέντα, όλα τα οικοδομικά τετράγωνα και κοινόχρηστους χώρους που καταλαμβάνονται από τις οριογραμμές του ρέματος, το δε Π.Ε. 17/2022 του σχεδίου διατάγματος της οριοθέτησης περιλαμβάνει παρατήρηση ότι η Διοίκηση οφείλει μετά τον καθορισμό των οριογραμμών να προχωρήσει τάχιστα στην τροποποίηση των ρυμοτομικών σχεδίων εκατέρωθεν των οριογραμμών του ρέματος, όπου αυτή απαιτείται. Συνεπώς, ο λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

Όπως έχει κριθεί από το Δικαστήριο οι διατάξεις του Κεφ. Β’ του άρθρου 3 του ν. 4258/2014, οι οποίες προβλέπουν ότι δεν απαιτείται η έκδοση πράξης οριοθέτησης για τον καθορισμό των οριογραμμών ρέματος πριν από την έγκριση περιβαλλοντικών όρων έργων διευθέτησης ή και αντιπλημμυρικών έργων επί του ρέματος, δεν αντίκεινται στο άρθρο 24 του Συντάγματος, δοθέντος ότι, όπως προβλέπεται στις διατάξεις αυτές, η οικεία ΜΠΕ το)ν έργων περιλαμβάνει την πρόταση οριοθέτησης για τον καθορισμό των οριογραμμών του επηρεαζόμενου ρέματος και, συνεπώς, οι μελέτες και οι ΑΕΠΟ των τεχνικών αυτών έργων, οι παραδοχές, οι προτάσεις και οι όροι αυτών, διαμορφώνονται ενόψει της ύπαρξης του ρέματος, όπως αυτή προκύπτει από τα νόμιμα στοιχεία οριοθέτησής του, κατά την ειδική δε πρόβλεψη του νόμου ο καθορισμός των οριογραμμών του ρέματος, η έκδοση δηλαδή της σχετικής διοικητικής πράξης, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προηγηθεί της εκτελέσεως των έργων. Ειδικώς ως προς την Πικροδάφνη, όπως προκύπτει από το ιστορικό της υπόθεσης και τις ενέργειες του Δικαστηρίου και της Διοίκησης, λόγω της απόφασης του Δικαστηρίου ΣτΕ 1242/2008, η οποία ακύρωσε την παράλειψη της Διοίκησης να προβεί στην οριοθέτηση του ρέματος στο σύνολό του με την έκδοση προεδρικού διατάγματος, η οριοθέτηση του ρέματος προηγήθηκε της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων διευθέτησης, εφόσον το σχέδιο διατάγματος της οριοθέτησης συνοδευόμενο από τη μελέτη οριοθέτησης και τα διαγράμματα της οριοθέτησης, περιήλθε στο Δικαστήριο προς επεξεργασία την 1.11.2021. Η δε προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ, η οποία στηρίζεται σε ΜΓΙΕ η οποία, όπως προκύπτει από το περιεχόμενό της, ερείδεται στην ως άνω πρόταση οριοθέτησης και συνοδεύεται από τα διαγράμματα αυτής, εκδόθηκε στις 31.12.2021, ήτοι μετά την περιέλευση του σχεδίου διατάγματος της οριοθέτησης στο Δικαστήριο. Συνεπώς, οι λόγοι περί του αντιθέτου λόγοι ακυρώσεως πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.

Η διάταξη αυτή, το άρθρο 4 παρ. 2 της Οδηγίας 2011/92/ΕΕ L26, όπως ισχύει, ορίζει ότι για τα έργα που απαριθμούνται στο παράρτημα II της. Οδηγίας, τα κράτη μέλη αποφασίζουν κατά πόσο το έργο θα υποβληθεί σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σύμφωνα με τα άρθρα 5 έως 10 της Οδηγίας. Τα κράτη μέλη αποφασίζουν βάσει: α) κατά περίπτωση εξέτασης ή β) κατωτάτων ορίων ή κριτηρίων που καθορίζει το κράτος μέλος. Σύμφωνα δε με την παρ. 3 του ίδιου άρθρου, όταν διεξάγεται κατά περίπτωση εξέταση ή όταν έχουν τεθεί κατώτατα όρια ή κριτήρια λαμβάνονται υπόψη τα σχετικά κριτήρια επιλογής που ορίζονται στο παράρτημα III της Οδηγίας. Οι εν λόγω διατάξεις της Οδηγίας 2011/92/ΕΕ, καθορίζουν, επομένως, τους όρους βάσει των οποίων τα κράτη μέλη εντάσσουν ή δύνανται να εξαιρέσουν έργα του παραρτήματος II της Οδηγίας από την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων των άρθρων 5 έως 10 της ίδιας Οδηγίας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το έργο υπεβλήθη σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά τις διατάξεις της ως άνω κοινοτικής και οικείας εθνικής νομοθεσίας. Συνεπώς, ο λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

Οι μελέτες του έργου προβαίνουν, βάσει Υδρολογικής και Υδραυλικής Μελέτης, στον εντοπισμό των πλημμυρικών κινδύνων, οι οποίοι είναι υπαρκτοί με πρόσφατο παράδειγμα στις 22.2.2013, και σε μία στάθμιση των πλημμυρικών αυτών κινδύνων που οφείλονται στην κακή κατάσταση της κοίτης και στη διάβρωση των πρανών του ρέματος εξαιτίας των ανθρωπογενών επεμβάσεων, με την επιλεγείσα επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον του ρέματος, η οποία καταστρέφει μεν υφιστάμενη βλάστηση αλλά και δημιουργεί νέα με τη αναφύτευση των πρανών. Εξάλλου, στη ΜΠΕ περιγράφονται αναλυτικώς η υφιστάμενη κατάσταση της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής επέμβασης και οι επιπτώσεις του έργου στο φυσικό περιβάλλον, τόσο κατά τη φάση κατασκευής αυτού όσο και κατά τη λειτουργία του. Ειδικώς ως προς την ορνιθοπανίδα καταγράφονται τα είδη που διαβιούν, τρέφονται, αναπαράγονται ή επισκέπτονται το ρέμα κατά τη μετανάστευσή τους και εντοπίζονται οι συνέπειες του έργου τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά τη φάση λειτουργίας του. Περαιτέρω, η ΜΠΕ περιλαμβάνει αναλυτική παρουσίαση έξι (6) εναλλακτικών λύσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και η μηδενική, ήτοι η μη εκτέλεση έργων διευθέτησης, καθώς και η ανάκτηση της ιστορικής κοίτης του ρέματος. Κάθε λύση παρουσιάζεται ως προς τα προτεινόμενα έργα διευθέτησης (πλην της μηδενικής) και αξιολογείται ως προς την αποτελεσματικότητά της στην αποκατάσταση της φυσικής λειτουργίας του ρέματος και τις επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Ως εκ τούτου, το περιεχόμενο της ΜΠΕ είναι επαρκές κατά την κοινοτική και εθνική νομοθεσία και οι περί του αντιθέτου λόγοι ακυρώσεως πρέπει να απορριφθούν.

Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Χρ. Ντουχάνης