ΣτΕ 2467/2022 [Νόμιμη απόφαση ανάκλησης πράξεων αδειοδότησης μονάδας υδατοκαλλιέργειας]
Περίληψη
– H παραχώρηση θαλάσσιας έκτασης για τη δημιουργία μονάδων υδατοκαλλιεργειών, αποσκοπούσα στην εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού που αφορά την εκμετάλλευση του ιχθυοτροφικού πλούτου της χώρας είναι προσωποπαγής, απαγορευμένης της αναμείξεως κάθε τρίτου προσώπου στις εργασίες τις αναγόμενες στη δημιουργία των ανωτέρω μονάδων, στην εκμετάλλευσή τους και στην εν γένει διαχείρισή τους χωρίς την προηγουμένη έγκριση της αρμόδιας αρχής.
Με την προσβαλλόμενη πράξη ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου διαπίστωσε, βάσει των εξετασθέντων στοιχείων μισθοδοσίας, αγορών και πωλήσεων ότι η αιτούσα έχει παραχωρήσει το μίσθιο, τις εγκαταστάσεις και τη λειτουργία της μονάδας σε τρίτους και έχει συνάψει έννομη σχέση μαζί τους χωρίς την έγκρισή του. Η διαπίστωσή του αυτή ευρίσκει έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου και μάλιστα σε στοιχεία που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα στη Διοίκηση.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραχώρηση θαλάσσιας έκτασης για τη δημιουργία μονάδων υδατοκαλλιεργειών είναι προσωποπαγής, και ότι από τα ως άνω στοιχεία προκύπτει ενεργός ανάμειξη τρίτης επιχείρησης στην εκμετάλλευση και στην εν γένει διαχείριση της επίμαχης μονάδας, από την οποία συνάγεται η σύναψη έννομης σχέσης μεταξύ της αιτούσας και της τρίτης επιχείρησης, χωρίς την προηγουμένη έγκριση της αρμόδιας αρχής, προκύπτει παραβίαση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η αιτούσα έναντι του Ελληνικού Δημοσίου βάσει του άρθρου 13 παρ. 3 του ν. 4282/2014. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται, αφενός την αυτοδίκαιη λύση της μίσθωσης κατά τη διάταξη της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ίδιου νόμου, και αφετέρου, την αυτοδίκαιη ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας κατά τη διάταξη της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 24. Ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη πράξη με την οποία α) ανακλήθηκε η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας, β) λύθηκε η μίσθωση θαλασσίου χώρου είκοσι στρεμμάτων, και γ) αποφασίστηκε η μη ανανέωση της απόφασης του Γ.Γ.Π.Ν.Α. περί «Επανεκμίσθωσης θαλάσσιου χώρου έκτασης Δέκα (10) στρεμμάτων» ευρίσκει νόμιμο, επαρκές και αυτοτελές αιτιολογικό έρεισμα στην ως άνω διαπίστωση.
Για τη νομιμότητα της αυτοδίκαιης λύσης – μη ανανέωσης της μίσθωσης και της αυτοδίκαιης ανάκλησης της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας, λόγω μη τήρησης από τον μισθωτή των υποχρεώσεων της παραγράφου 3 του άρθρου 13 του ν. 4280/2014 δεν απαιτείται από τη Διοίκηση να προσδιορίσει με συγκεκριμένο τρόπο το είδος της έννομης σχέσης που συνδέει τον μισθωτή με τον τρίτο, γεγονός, άλλωστε, δυσαπόδεικτο, αφού ανάγεται σε εσωτερικές – συμβατικές σχέσεις μεταξύ των δύο μερών.
Η, βάσει στοιχείων που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα, διαπίστωση της ενεργού ανάμειξης τρίτης επιχείρησης στην εκμετάλλευση και στην εν γένει διαχείριση της επίμαχης μονάδας, από την οποία συνάγεται η σύναψη έννομης σχέσης μεταξύ της αιτούσας και της τρίτης επιχείρησης, χωρίς την προηγουμένη έγκριση της αρμόδιας αρχής, συνεπάγεται την κατά δεσμία αρμοδιότητα και βάσει αντικειμενικών δεδομένων αυτοδίκαιη λύση-μη ανανέωση των συμβάσεων μίσθωσης και αυτοδίκαιη ανάκληση της χορηγηθείσης στην αιτούσα αδείας, ανεξαρτήτως υπαιτιότητάς της. Ως εκ τούτου, είναι αλυσιτελής η έρευνα εάν της πράξεως ανακλήσεως και λύσεως των συμβάσεων προηγήθηκε εισήγηση της υπηρεσίας ενόψει του γεγονότος ότι η κρίση της Διοικήσεως ερείδεται σε στοιχεία που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα, είναι απορριπτέοι και οι ισχυρισμοί της ότι, κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοικήσεως και της φανεράς διοικητικής δράσεως, ουδέποτε έγινε αυτοψία στις εγκαταστάσεις της, ούτε συντάχθηκε έκθεση ελέγχου, ούτε ζητήθηκε η παρουσία της.
Η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης στηρίζει νομίμως και αυτοτελώς την ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της επίμαχης μονάδας και τη λύση-μη ανανέωση των μισθώσεων είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο αμφισβητείται η νομιμότητα της επάλληλης αιτιολογικής βάσης της προσβαλλόμενης πράξης περί παύσης λειτουργίας της μονάδας από τον φορέα. Επομένως είναι απορριπτέοι οι ισχυρισμοί με τους οποίους προβάλλεται ότι αορίστως προσάπτεται στην αιτούσα ότι διαπιστώθηκε «παύση της λειτουργίας της μονάδας από την αιτούσα», ότι δεν αναφέρονται στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται η παύση της λειτουργίας, σε ποιον οφείλεται η παύση (υπαιτιότητα της αιτούσας ή ανωτέρα βία;), για πόσο χρόνο έπαυσε η λειτουργία της μονάδας, αν για το ζήτημα αυτό προηγήθηκε εισήγηση της Διεύθυνσης Αγροτικών Υποθέσεων, αν ως παύση νοείται η πλήρης διακοπή της λειτουργίας ή η υπολειτουργία της και σε ποιο ποσοστό και, τέλος, ότι ουδέποτε έπαυσε η λειτουργία της μονάδας από την αιτούσα.
Η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε για τον λόγο ότι διαπιστώθηκε, βάσει στοιχείων που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα, ότι η επίμαχη μονάδα λειτουργεί από τρίτη επιχείρηση, άνευ εγκρίσεως της αρχής, γεγονός που συνεπάγεται την αυτοδίκαιη λύση-μη ανανέωση των μισθώσεων κατά το άρθρο 14 παρ. 1 περ. α’ του ν. 4282/2014, και την αυτοδίκαιη ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας κατά το άρθρο 24 παρ. 1 περ. α’ του ίδιου νόμου. Δοθέντος ότι η Διοίκηση όφειλε να εφαρμόσει τις διατάξεις αυτές κατά δεσμία αρμοδιότητα και ότι καμία διάταξη ή γενική αρχή υπερνομοθετικής ισχύος δεν επιβάλλει να ολοκληρωθεί η διαδικασία του άρθρου 25 του ν. 4282/2014, όταν η Διοίκηση διαπιστώνει τη συνδρομή των προϋποθέσεων των άρθρων 13 παρ. 3, 14 παρ. 1 περ. α’ και 24 παρ. 1 περ. α’ του νόμου αυτού, ουδόλως προκύπτει ότι η Διοίκηση εσφαλμένως εφάρμοσε το άρθρο 24 του ν. 4282/2014, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας.
Προγενέστερες του κρίσιμου χρόνου, ενέργειες της Διοίκησης δεν μπορούν να θεμελιώσουν δικαιολογημένη εμπιστοσύνη της αιτούσας ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί τη μονάδα της, μολονότι διαπιστώθηκε η ενεργός ανάμειξη τρίτου στην εκμετάλλευση και εν γένει διαχείρισή της, ούτε στοιχειοθετούν παράβαση της αρχής της χρηστής διοίκησης από την άποψη αυτήν.
Η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε κατά δεσμία αρμοδιότητα, βάσει αντικειμενικών δεδομένων, επιδιώκεται δε με αυτή η διασφάλιση της σύννομης εκμετάλλευσης του ιχθυοτροφικού πλούτου της χώρας και η αποτροπή της καταστρατήγησης των περί μισθώσεων των θαλασσίων εκτάσεων διατάξεων. Με τα δεδομένα αυτά, η ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της επίμαχης μονάδας και η λύση- μη ανανέωση των μισθώσεων για τον λόγο ότι διαπιστώθηκε επί τη βάσει στοιχείων που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα, ενεργός ανάμειξη, τουλάχιστον για δύο χρόνια, τρίτης επιχείρησης στην εκμετάλλευση και στην εν γένει διαχείριση της μονάδας, χωρίς την έγκριση της αρμόδιας αρχής και κατά παράβαση της ρητής απαγόρευσης του νόμου και των συμβάσεων μίσθωσης, ουδόλως προσκρούουν στην αρχή της αναλογικότητας, η οποία εφαρμόζεται σε περιπτώσεις άσκησης διακριτικής ευχέρειας της Διοικήσεως και όχι, όπως εν προκειμένω, δέσμιας αρμοδιότητας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ως άνω διαπίστωση βασίστηκε σε στοιχεία που προσκόμισε η ίδια η αιτούσα, για την αξιολόγηση των οποίων η Διοίκηση, κηδόμενη των δικαιωμάτων άμυνας και προηγούμενης ακρόασης, κοινοποίησε κλήση στην αιτούσα προς παροχή εξηγήσεων, χορηγώντας επαρκή χρόνο σε αυτήν, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων της συγκεκριμένης υπόθεσης, η δε αιτούσα απάντησε με επιστολή της, κατ’ εκτίμηση και της οποίας εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη. Με τα δεδομένα αυτά, ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως και οι επιμέρους ισχυρισμοί της αιτούσας είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Δεν ασκεί δε κατά νόμο επιρροή η κατά τους ισχυρισμούς της σύννομη λειτουργία της για δεκαπέντε έτη.
Ειδικώς ως προς την επιβαλλόμενη υποχρέωση ελευθερώσεως του χώρου, η αιτούσα ισχυρίζεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι παράνομη, διότι δεν τάσσει προθεσμία για την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων και την απελευθέρωση του χώρου. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, διότι, μεταγενεστέρως παρασχέθηκε στην αιτούσα προθεσμία ενός έτους από την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης για την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων και την απελευθέρωση του χώρου της επίμαχης μονάδας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ουδόλως επιβάλλεται από τη διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 13 να τάσσεται η εν λόγω προθεσμία με την ίδια την πράξη ανακλήσεως της ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας υδατοκαλλιέργειας, προβλέπεται δε, αντιθέτως, η έκδοση αυτοτελούς πράξεως για τη ρύθμιση του ζητήματος αυτού από τον Γενικό Γραμματέα (νυν Συντονιστή) της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως άλλωστε έγινε εν προκειμένω. Εφόσον, τέλος, είναι νόμιμη κατά τα ανωτέρω, η ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας και η λύση-μη ανανέωση των οικείων μισθώσεων, νομίμως διατάσσεται και η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης και επιβάλλεται η καταβολή μισθώματος απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμού της αιτούσας.
Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Δ. Πυργάκης
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.
