ΣτΕ 1669/2014 [Νόμιμη πράξη προσκύρωσης τμήματος ιδιοκτησίας σχηματισθέντος από υπαίτια κατάτμηση]

Περίληψη

-Απα­γορεύεται η μεταβίβαση της κυριότητας ακινήτου εφόσον συνεπάγεται τη δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων, είναι δε αυτοδικαίως και εξ υπαρχής απολύτως άκυρη κάθε δικαιοπραξία, εν ζωή ή αιτία θανάτου, η οποία έχει ως αντικείμενο τέτοια απαγορευόμενη μεταβίβαση. Κάθε οικό­πεδο που δεν έχει το ελάχιστο απαιτούμενο από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις εμβαδόν αρτιότητας θεωρείται μη οικοδομήσιμο και, αφαιρού­μενο αναγκαστικώς από τον ιδιοκτήτη του, προσκυρώνεται σε κάποιο από τα γειτονικά οικοδομήσιμα οικόπεδα, ώστε να αποτελέσει με αυτό ενιαίο οικόπεδο. Εάν το εμβαδόν του οικοπέδου που κρίνεται προσκυρωτέο υπολείπεται του ελάχιστου απαιτούμενου μέχρι 25%, το εμ­βαδόν δε κάποιου από τα συνορεύοντα με αυτό οικόπεδα υπερβαίνει το απαιτούμενο τουλάχιστον κατά 50%, δεν πραγματοποιείται η προσκύρωση του μη αρτίου οικοπέδου στο άρτιο, αλλά, αντιθέτως, προσκυρώνεται στο μη άρτιο οικόπεδο η αναγκαία έκταση από το όμορο μεγαλύτερο οικόπεδο, προκειμένου το μη άρτιο να αποκτήσει το απαιτούμενο ελάχιστο εμβαδόν. Η εξαιρετική αυτή διάταξη, όμως, δεν εφαρμόζε­ται σε οικόπεδα τα οποία κατέστησαν μη άρτια με υπαιτιότητα των ιδιοκτητών ή των δικαιοπαρόχων τους, κατόπιν κατατμήσεως μεγαλύτερης εκτά­σεως.

-Εφόσον το οικόπεδο που απέκτησε ο εκκαλών με τη συνένωση δύο μη αρ­τίων οικοπέδων δεν έχει το απαιτούμενο κατά τις οικείες διατάξεις ελάχι­στο εμβαδόν των 400,00 τμ και συνεπώς δεν είναι άρτιο, η μη αρτιότητά του δε, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οφείλεται σε υπαί­τια κατάτμηση μεγαλύτερης εκτάσεως από τους δικαιοπαρόχους του εκκα­λούντος, η οποία έλαβε χώρα, με τη σύνταξη και μεταγραφή των οριστι­κών συμβολαίων μεταβιβάσεως, μετά την έγκριση του ρυμοτομικού σχε­δίου και όχι με τη σύνταξη των οικείων προσυμφώνων, η κρίση της Διοι­κήσεως, καθώς και της εκκαλουμένης που την επικύρωσε, ότι δεν συντρέ­χουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής της εξαιρετικής διατά­ξεως η οποία, αντί της προσκυρώσεως του μη αρτίου οικοπέδου στο όμορο άρτιο, επι­τρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την προσκύρωση στο μη άρτιο οικό­πεδο εκτά­σεως αφαιρούμενης από το μεγαλύτερο όμορο άρτιο οικόπεδο, προκειμέ­νου το μη άρτιο να καταστεί οικοδομήσιμο, είναι νόμιμη. Η απαγόρευση κατατμήσεως μείζονος ακινήτου για τη δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων αποτελεί δημοσίου δικαίου κα­νόνα, που αποβλέπει στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και, ειδικότερα, στην απρόσκοπτη άσκηση του ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού. Οι δια­τάξεις αυτές, οι οποίες συνιστούν θεμιτούς πε­ριορισμούς της ιδιοκτησίας, υπαγορευόμενους από σκοπό δημοσίου συμφέ­ροντος, καθιδρύουν δέσμια αρμοδιότητα της Διοικήσεως να προσκυρώσει, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις, τα οικόπεδα που κατέστησαν υπαιτίως μη άρτια και μη οι­κοδομήσιμα στα όμορα άρτια οι­κόπεδα, δεν αντίκεινται δε ούτε στο Κράτος Δικαίου και τις αρχές της χρη­στής Διοικήσεως, ούτε στα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.

Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος
Εισηγητής: Όλ. Παπαδοπούλου
Δικηγόροι: Δ. Πανταρώτας, Κ. Βαρδακαστάνης, Ιω. Μαριώρας

Βασικές σκέψεις

2. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση ζητείται, παραδεκτώς, η εξαφά­νιση της 339/2008 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως του εκκαλούντος κατά: (α) της 13229/28.12.2004 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρι­κής Μακεδονίας, που απέρριψε την προσφυγή του κατά της Γ/οικ.2853/16.9.2004 αποφάσεως του Δημάρχου Βέροιας, (β) της προανα­φερθείσης αποφάσεως του Δημάρχου περί κυρώσεως της 17/2004 πρά­ξεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως του Πολεοδομι­κού Τμήματος του Δήμου Βέροιας, καθώς και (γ) της ανωτέρω πράξεως προσκυ­ρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως.
3. Επειδή, στο Κεφάλαιο Γ΄ του Μέρους ΙΙΙ του Κώδικα Βασικής Πο­λεοδομικής Νομοθεσίας [ΚΒΠΝ] (π.δ. της 14-27.7.1999, Δ΄ 580), με τον τίτλο «Τακτοποίηση και προσκύρωση οικοπέδων», ορίζονται τα εξής: Άρ­θρο 300 παρ. 1 και 2: «1. Πριν από την ανέγερση οποιασδήποτε οικοδο­μής και γενικά την εκτέλεση οποιωνδήποτε εγκαταστάσεων… απαιτείται τακτοποίηση του οικοπέδου στο οποίο θα εκτελεσθούν τα έργα. 2. Η τα­κτοποίηση των οικοπέδων ενεργείται μεταβαλλομένων εν ανάγκη αυτών κατά τη θέση, το σχήμα και το μέγεθος, έτσι ώστε κάθε ένα από αυτά να αποκτήσει διάταξη που να ανταποκρίνεται πληρέστερα στις ανάγκες και τον σκοπό της χρησιμοποίησης αυτού και του συνόλου των οικοδομήσι­μων οικοπέδων…» (βλ. και τις κωδικοποιούμενες διατάξεις του άρθρου 42 του ν.δ. της 17.7-16.8.1923, Α΄ 228). Άρθρο 301: «1. Κάθε οικόπεδο του οποίου το μετά τη ρυμοτομία υπολειπόμενο τμήμα δεν έχει τουλάχιστον το οριζόμενο από τα άρθρα 243 και 244 ή από τις κείμενες διατάξεις για την περιοχή εμβαδόν ή έχει μεν τούτο, αλλά στερείται των απαιτούμενων ελά­χιστων διαστάσεων… ή παρόλο που από άποψη εμβαδού και διαστάσεων είναι άρτιο, δεν έχει … την κατάλληλη θέση (στερείται προσώπου σε οδό), η δε τακτοποίησή του και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις καθίσταται ανέ­φικτη, θεωρείται μη οικοδομήσιμο και αφαιρούμενο αναγκαστικά από τον ιδιοκτήτη, προσκυρώνεται σε κάποιο από τα γειτονικά οικοδομήσιμα οικό­πεδα, για να αποτελέσει με αυτό ενιαίο οικόπεδο. Εάν παράκεινται περισ­σότερα από ένα τέτοια οικόπεδα, τα μεν προσκυρώνονται στα δε, ή και όλα συνενώνονται μεταξύ τους για σχηματισμό ενός ή περισσότερων οικο­δομήσιμων οικοπέδων… 2. Η κατά τα παραπάνω αναγκαστική απαλλο­τρίωση και προσκύρωση των μη οικοδομήσιμων οικοπέδων αποκλείεται εφόσον επί τούτων υπάρχουν οικοδομές… 3. Δεν επιτρέπεται η τακτο­ποίηση οικοπέδων για απόκτηση προσώπων ή βάθους, εάν η έλλειψη αυ­τών οφείλεται σε υπαίτια κατάτμηση που έγινε μετά την 8.5.1948 (ημερο­μηνία έναρξης ισχύος του ν.δ. 690/1948) από τους ιδιοκτήτες ή τους δι­καιοπαρόχους τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου, με τεμαχισμό μεγαλύτερης έκτασης που έχει το απαιτούμενο ελάχιστο πρόσωπο ή βά­θος. 4. Οικόπεδα αποκλεισμένα από παντού από τις οδούς του εγκεκριμέ­νου σχεδίου, τα οποία δεν μπορούν να αποκτήσουν με τακτοποίηση το απαιτούμενο πρόσωπο σε αυτές, μπορούν να θεωρούνται οικοδομήσιμα υπό ορισμένες προϋποθέσεις και ειδικούς όρους, ως προς την ανέγερση κτηρίων επ’ αυτών, οι οποίοι ρυθμίζονται με απόφαση του οικείου νο­μάρ­χη. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται σε οικόπεδα που αποκλείονται από τις οδούς με υπαιτιότητα των ιδιοκτητών ή των δικαιοπαρόχων τους, με τεμαχισμό μεγαλύτερης έκτασης που αποτελούσε άρτιο οικόπεδο… 5. Οι απαγορεύσεις του παρόντος άρθρου δεν ισχύουν εάν η τακτοποίηση γί­νεται επ’ ωφελεία των ομόρων ιδιοκτησιών. 6. Η αρμόδια πολεοδομική υπη­ρεσία οφείλει να ειδοποιεί με πρόσκλησή της τους ενδιαφερομένους, πριν από τη σύνταξη των κατά τα παραπάνω πράξεων προσκύρωσης, για να διακανονίσουν σε ένα μήνα από την κοινοποίηση της πρόσκλησης τα σχετικά με την προσκύρωση με ιδιωτικά συμφωνητικά μεταξύ τους και, σε περίπτωση παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας αυτής, προβαίνει η ίδια στις ενέργειες που καθορίζονται στα επόμενα άρθρα» (βλ. και τις κωδικο­ποιούμενες διατάξεις των άρθρων 43, 44, 45 του ν.δ. της 17.7-16.8.1923 και του άρθρου 6 παρ. 2, 3 του ν. 651/1977, Α΄ 207). Άρθρο 302: «1. Η προσκύρωση οικοπέδων, που επιβάλλεται από τις κείμενες διατάξεις, τα οποία στερούνται του ελάχιστου εμβαδού, αποκλείεται εάν το εμβαδόν του οικοπέδου, αφού συνυπολογισθεί σ’ αυτό και το εμβαδόν του εδάφους των ομόρων οικοπέδων που καταλαμβάνεται ή μπορεί να καταληφθεί από… μεσότοιχους επί των ορίων του οικοπέδου, ανταποκρίνεται στο απαιτού­μενο σε κάθε περίπτωση ελάχιστο εμβαδόν, εφόσον το τελευταίο αυτό μετά τον συνυπολογισμό δεν είναι μικρότερο των τριάντα (30) τετραγωνι­κών μέτρων. Ο παραπάνω συνυπολογισμός του εδάφους των ομόρων οι­κοπέδων σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται την αφαίρεση ή προσκύ­ρωση του εδάφους αυτού… 2. Σε περίπτωση κατά την οποία παράκεινται περισσότερα του ενός μη άρτια οικόπεδα, επιτρέπεται αντί για την προ­σκύρωση μερικών εξ αυτών σε άλλα, με σκοπό τη δημιουργία ενός ή πε­ρισσότερων αρτίων οικοπέδων, η προσκύρωση να γίνεται με τη συνένωση αυτών με σκοπό τη δημιουργία ενός ή περισσότερων αρτίων οικοπέδων τα οποία παραχωρούνται εξ αδιαιρέτου… 3. Εάν το εμβαδόν του οικοπέδου που κρίνεται προσκυρωτέο υπολείπεται του ελαχίστου απαιτουμένου σε κάθε περίπτωση, μέχρι ποσοστού 25%, το εμβαδόν δε κάποιου από τα συνορεύοντα με αυτό οικόπεδα υπερβαίνει το απαιτούμενο σε κάθε περί­πτωση τουλάχιστον κατά ποσοστό 50%, η προσκύρωση του μη αρτίου οι­κοπέδου ματαιώνεται και αντιθέτως επιτρέπεται η προσκύρωση σ’ αυτό, από το παραπάνω [μεγαλύτερου εμβαδού όμορο οικόπεδο], της αναγκαίας έκτασης ώστε το μη άρτιο οικόπεδο να αποκτήσει το απαιτούμενο απολύ­τως ελάχιστο εμβαδόν, εφόσον η προσκύρωση αυτή δεν εμποδίζεται από υπάρχουσες οικοδομές ή δεν συνεπάγεται τη μείωση των τυχόν απαιτού­μενων… υποχρεωτικώς ακαλύπτων αποστάσεων… Οι διατάξεις της πα­ρούσας παραγράφου εφαρμόζονται και σε παρακείμενα μη άρτια οικό­πεδα, εάν το άθροισμα των εμβαδών αυτών υπολείπεται του ελάχιστου απαιτούμενου εμβαδού όχι περισσότερο του ίδιου παραπάνω ποσοστού 25%… 4. Οι καταργούμενες από το σχέδιο ρυμοτομίας παλαιές οδοί και γενικά κοινόχρηστοι χώροι διατίθενται στο σύνολό τους ή μερικώς με προ­σκύρωση… πρωτίστως για να καταστούν άρτια οικόπεδα που δεν είναι άρτια και για να τακτοποιηθούν άρτια οικόπεδα που όμως έχουν ανάγκη τακτοποίησης… 5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων δεν εφαρμόζονται σε οικόπεδα που έγιναν μη άρτια με υπαιτιότητα των ιδιο­κτητών ή των δικαιοπαρόχων τους με τεμαχισμό μεγαλύτερης έκτασης που έχει το ελάχιστο εμβαδόν. Ειδικά οι διατάξεις της παραγράφου 3 δεν εφαρμόζονται στα μη άρτια οικόπεδα που περιήλθαν στους ιδιοκτήτες ή στους δικαιοπαρόχους τους, μετά από τεμαχισμό μεγαλύτερης έκτασης που είχε το ελάχιστο εμβαδόν, γενικά με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανά­του ή και με δικαστική διανομή. 6. Οι διατάξεις των παραγράφων 1, 2 και 3, με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 5, εφαρμόζονται και για τα πριν από την 8.5.1948 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν.δ. 690/1948) προσκυρωθέντα οικόπεδα …» (βλ. και το κωδικοποιηθέν άρθρο 3 του ν.δ. 690/1948, Α΄ 133). Περαιτέρω, στα άρθρα 417 και 419 του ως άνω Κώδικα, τα οποία περιλαμβάνονται στο Κεφάλαιο Β΄ του Μέρους IV με τον τίτλο «Απαγορεύσεις δημιουργίας κοινοχρήστων χώρων και κα­τάτμησης ακινήτων», ορίζονται τα ακόλουθα: Άρθρο 417: «1. Απα­γορεύεται η μεταβίβαση της κυριότητας οικοπέδων που συνεπάγεται τη δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων, είτε κατά το ελάχιστο πρόσωπο, είτε κατά το βάθος. 2. Όταν… επιβάλλεται η τήρηση ορισμένων ακαλύπτων αποστάσεων μεταξύ των ορίων του οικοπέδου και της οικοδομής ή ποσο­στού ακαλύπτου του οικοπέδου από την οικοδομή, απαγορεύεται, μετά την ανέγερση της οικοδομής, η με οποιονδήποτε τρόπο μεταβίβαση της κυριό­τητας μέρους του οικοπέδου, κατά τρόπο που να καθιστά το οικόπεδο, επί του οποίου βρίσκεται η οικοδομή, μη άρτιο ή που να μειώνει τις ακάλυπτες αποστάσεις ή το ακάλυπτο ποσοστό κάτω από το επιβεβλημένο ελάχιστο όριο. 3. Κάθε δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου που έχει αντικείμενο μεταβίβαση κυριότητας, η οποία απαγορεύεται από τις προηγούμενες πα­ραγράφους, είναι αυτοδικαίως και εξ υπαρχής απολύτως άκυρη. 4. …» (βλ. και το κωδικοποιηθέν άρθρο 2 του ν.δ. 690/1948, σε συνδυασμό με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 651/1977). Άρθρο 419: «1. Απαγορεύσεις ή πε­ριορισμοί από τις κείμενες διατάξεις για τη μεταβίβαση ακινήτων ή τμημά­των… δεν ισχύουν όταν πρόκειται να αγορασθούν από το Δημόσιο ή ορ­γανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δι­καίου ή να δωρηθούν σ’αυτά. 2. Επιτρέπεται η σύνταξη των οριστικών συμβολαίων πώλησης ακινήτων, κατά παράβαση των διατάξεων… της παραγράφου 1 του άρθρου 417, εφόσον είχαν συνταχθεί συμβολαιογρα­φικά προσύμφωνα γι’αυτήν, πριν από τις 27.7.1977 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 651/1977). Τα ακίνητα αυτά, καθώς και όλα όσα μεταβιβά­σθηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή, κατά παράβαση των ανωτέρω δια­τάξεων, μπορούν να μεταβιβάζονται περαιτέρω κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις αυτές» (βλ. και το κωδικοποιηθέν άρθρο 6 του ν. 720/1977, Α΄ 297).
4. Επειδή, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις, απα­γορεύεται η μεταβίβαση της κυριότητας ακινήτου εφόσον συνεπάγεται τη δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων, είναι δε αυτοδικαίως και εξ υπαρχής απολύτως άκυρη κάθε δικαιοπραξία, εν ζωή ή αιτία θανάτου, η οποία έχει ως αντικείμενο τέτοια απαγορευόμενη μεταβίβαση. Εξ άλλου, κάθε οικό­πεδο που δεν έχει το ελάχιστο απαιτούμενο από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις εμβαδόν αρτιότητας θεωρείται μη οικοδομήσιμο και, αφαιρού­μενο αναγκαστικώς από τον ιδιοκτήτη του, προσκυρώνεται σε κάποιο από τα γειτονικά οικοδομήσιμα οικόπεδα, ώστε να αποτελέσει με αυτό ενιαίο οικόπεδο. Κατ’ εξαίρεση, εάν το εμβαδόν του οικοπέδου που κρίνεται προσκυρωτέο υπολείπεται του ελάχιστου απαιτούμενου μέχρι 25%, το εμ­βαδόν δε κάποιου από τα συνορεύοντα με αυτό οικόπεδα υπερβαίνει το απαιτούμενο τουλάχιστον κατά 50%, δεν πραγματοποιείται η προσκύρωση του μη αρτίου οικοπέδου στο άρτιο, αλλά, αντιθέτως, προσκυρώνεται στο μη άρτιο οικόπεδο η αναγκαία έκταση από το όμορο μεγαλύτερο οικόπεδο, προκειμένου το μη άρτιο να αποκτήσει το απαιτούμενο ελάχιστο εμβαδόν. Η εξαιρετική αυτή διάταξη, όμως, που επιτρέπει την προσκύρωση στο μη άρτιο οικόπεδο εκτάσεως αφαιρούμενης από το μεγαλύτερο όμορο οικό­πεδο, προκειμένου να καταστεί οικοδομήσιμο το μη άρτιο, δεν εφαρμόζε­ται σε οικόπεδα τα οποία κατέστησαν μη άρτια με υπαιτιότητα των ιδιοκτη­τών ή των δικαιοπαρόχων τους, κατόπιν κατατμήσεως μεγαλύτερης εκτά­σεως (πρβλ. ΣΕ 775/1953, 2154/1965, 999/1970, 62/1971, 314/1975, 942/1981, 1688/1981, 1901/1983, 3879/1989). Περαιτέρω, ως χρόνος με­ταβιβάσεως του ακινήτου, προκειμένου να κριθεί εάν συντρέχουν ή όχι οι προϋποθέσεις εφαρμογής της ανωτέρω ευεργετικής διατάξεως περί προσκυ­ρώσεως στο μη άρτιο οικόπεδο της αναγκαίας για την αρτιότητά του εκτάσεως από το όμορο μεγαλύτερο οικόπεδο, νοείται ο χρόνος συντά­ξεως και μεταγραφής του οριστικού συμβολαίου μεταβιβάσεως του ακινήτου αυτού στον ιδιοκτήτη ή τον δικαιοπάροχό του, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στα άρθρα 1033, 1192 και 1198 του Αστικού Κώδικα. Ο κανό­νας αυτός δεν ανατρέπεται από την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 419 παρ. 2 του ΚΒΠΝ, η οποία επιτρέπει απλώς, επί δικαιοπραξιών απα­γορευομένων δυνάμει του άρθρου 2 του ν.δ. 690/1948, επί δικαιοπραξιών δηλαδή που οδηγούν σε δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων, την ολοκλή­ρωση της μεταβιβάσεως με τη  σύνταξη του οριστικού συμβολαίου πωλή­σεως του ακινήτου, όταν τα σχετικά συμβολαιογραφικά προσύμφωνα είχαν συνταχθεί πριν από ημερομηνία ενάρξεως της ισχύος του ν. 651/1977, κα­θόσον η διάταξη αυτή, η οποία ως εισάγουσα απόκλιση είναι στενώς ερ­μηνευτέα, ρυθμίζει τις ιδιωτικού δικαίου σχέσεις μεταξύ των συμβαλλομέ­νων που είχαν συνάψει απαγορευόμενη δικαιοπραξία και δεν έχει ως συ­νέπεια την αναδρομή του χρόνου κτήσεως του παρανόμως τεμαχισθέντος ακινήτου στο χρόνο συντάξεως του προσυμφώνου μεταβιβάσεώς του όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων του πολεοδομικού δικαίου.
5. Επειδή, εν προκειμένω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύ­πτουν τα εξής: Με την 17/2004 πράξη του Πολεοδομικού Τμήματος του Δή­μου Βέροιας, η οποία εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή, μεταξύ άλλων, και των διατάξεων που παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη 3, κατόπιν σχε­τι­κής αιτήσεως ενδιαφερομένου και αφού παρήλθε άπρακτη η ταχθείσα για ιδιωτικό διακονονισμό προθεσμία, προσκυρώθηκαν στην ιδιοκτησία Σ. Κ. και λοιπών δύο εδαφικά τμήματα, εμβαδού 150,00 τμ και 150,80 τμ, αντιστοίχως, εμφαινόμενα στο διάγραμμα που συνοδεύει την ανωτέρω πράξη προσκυρώσεως και φερόμενα ως ανήκοντα στον ήδη εκκαλούντα. Όπως αναφέρεται στην πράξη αυτή, τα εν λόγω τμήματα, που βρίσκονται στο οικοδομικό τετράγωνο 371 της πόλεως της Βέροιας, κρίνονται προ­σκυρωτέα στην όμορη ιδιοκτησία διότι σχηματίσθηκαν από υπαίτια κατά­τμηση, το μεν πρώτο δυνάμει του υπ’ αριθμ. 8115/24.3.1980 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Βέροιας Στ. Ε., το δε δεύτερο δυνάμει του 48057/22.5.1978 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Βέροιας Θ. Κ., μετά την έγκριση του ισχύοντος στην περιοχή ρυμοτομικού σχε­δίου με το από 22.2.1974 διάταγμα. Στην ίδια πράξη αναφέρεται ότι δεν εί­ναι δυνατή η αναγωγή του χρόνου δημιουργίας των προσκυρωτέων τεμα­χίων στον χρόνο συντάξεως των αντιστοίχων προσυμφώνων, διότι ναι μεν δυνάμει του νόμου οι σχετικές μεταβιβάσεις εγκυροποιήθηκαν και δεν θεω­ρούνται αυτοδικαίως άκυρες με κριτήριο τον χρόνο συντάξεως των προ­συμφώνων, πλην τούτο δεν καθιστά οικοδομήσιμα τα δημιουργηθέντα από την κατάτμηση μη άρτια οικόπεδα. Κατά της πράξεως αυτής ο εκκαλών άσκη­σε ένσταση, ισχυριζόμενος ότι ο χρόνος κτήσεως του ακινήτου που αποκτήθηκε από την δικαιοπάροχό του Β. Κ. με το προανα­φερθέν 48057/22.5.1978 συμβόλαιο ανάγεται στα έτη 1966 και 1968, δυ­νάμει των σχετικών προσυμφώνων, ο χρόνος κτήσεως δε του ακινήτου που αποκτήθηκε από τον έτερο δικαιοπάροχό του Ν. Κ. με το 8115/24.3.1980 συμβόλαιο ανάγεται στο έτος 1975, δυνάμει των αντίστοι­χου προσυμφώνου, ότι, συνεπώς, δεν έλαβε χώρα υπαίτια κατάτμηση και τυγχάνουν εφαρμογής εν προκειμένω οι ανωτέρω ευεργετικές διατάξεις του άρθρου 302 παρ. 3 του ΚΒΠΝ, καθόσον η ενιαία πλέον, μετά την πε­ριέλευση των δύο τεμαχίων στο αυτό πρόσωπο, ιδιοκτησία του, έχουσα συνολικό εμβαδόν 300,00 τμ, υπολείπεται κατά 25% από το όριο αρτιότη­τας που είναι 400,00 τμ, η δε όμορη ιδιοκτησία Σ. Κ. και λοιπών, εμβαδού 715,00 τμ περίπου, είναι μεγαλύτερη κατά 50% του ορίου αρτιό­τητας, και ότι, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να προσκυρωθεί το δικό του ακί­νητο στο όμορο, όπως δέχθηκε η επίμαχη πράξη του Πολεοδομικού Τμή­ματος, αλλά, αντιθέτως, τμήμα του ομόρου μεγαλύτερου ακινήτου να αφαι­ρεθεί και να προσκυρωθεί στο δικό του, προκειμένου αυτό να κατα­στεί άρτιο και οικοδομήσιμο. Με την Γ/οικ.2853/16.9.2004 απόφαση του Δη­μάρχου Βέροιας απορρίφθηκε η ένσταση του εκκαλούντος, με την αιτιο­λογία ότι για την εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων, ως χρόνος δη­μιουργίας του οικοπέδου νοείται ο χρόνος μεταγραφής του οριστικού συμ­βολαίου και όχι ο χρόνος συντάξεως του οικείου προσυμφώνου, κυρώθηκε δε η ανωτέρω 17/2004 πράξη προσκυρώσεως. Προσφυγή του εκκαλού­ντος κατά της αποφάσεως αυτής του Δημάρχου απορρίφθηκε με την 13229/28.12.2004 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρι­κής Μακεδονίας. Ακολούθως δε, με την ήδη προσβαλλόμενη 339/2008 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, απορρίφθηκε, κατά τα προεκτεθέντα, η αίτηση ακυρώσεως του εκκαλούντος κατά της 13229/28. 12.2004 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, της Γ/οικ.2853/ 16.9.2004 αποφάσεως του Δημάρχου Βέροιας και της 17/2004 πράξεως προσκυρώσεως.
6. Επειδή, η εκκαλουμένη δέχθηκε ότι δεν συντρέχουν εν προκει­μένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής της ανωτέρω ευεργετικής διατάξεως του άρθρου 302 παρ. 3 του ΚΒΠΝ, καθόσον, δυνάμει της παραγράφου 5 του ιδίου άρθρου, η προσκύρωση τμήματος από το όμορο μεγαλύτερο οι­κό­πεδο στο μη άρτιο, προκειμένου αυτό να καταστεί οικοδομήσιμο, δεν εφαρμόζεται για οικόπεδα που έγιναν μη άρτια με υπαιτιότητα του ιδιο­κτήτη ή του δικαιοπαρόχου του, όπως τα επίδικα, ο χρόνος δημιουργίας των οποίων ανάγεται στον μεταγενέστερο της εγκρίσεως του οικείου ρυμο­τομικού σχεδίου χρόνο συντάξεως των οριστικών συμβολαίων και όχι στον χρόνο συντάξεως των οικείων προσυμφώνων. Με την κρινόμενη έφεση προβάλλεται ότι δεν είναι νομίμως αιτιολογημένη η κρίση αυτή της εκκα­λουμένης. Περαιτέρω, προβάλλεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 302 παρ. 3 και 5 του ΚΒΠΝ, όπως ερμηνεύθηκαν και εφαρμόσθηκαν από το πρωτο­βάθμιο δικαστήριο, παραβιάζουν τις αρχές του Κράτους Δικαίου και της χρηστής Διοικήσεως, καθώς και τα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δι­καιωμάτων του Ανθρώπου [ΕΣΔΑ], διότι συνεπάγονται υπέρμετρη επιβά­ρυνση της ιδιοκτησίας, ταυτοχρόνως δε οδηγούν σε επιβάρυνση του οικι­στικού περιβάλλοντος και όχι σε ήπια ανάπτυξη των πόλεως. Τέλος, ο εκ­καλών προβάλλει ότι, ενόψει και των ανωτέρω αρχών, ανεξαρτήτως της συνδρομής ή μη των προϋποθέσεων εφαρμογής του άρθρου 302 παρ. 3 του ΚΒΠΝ, η Διοίκηση είχε, πάντως, διακριτική ευχέρεια να καταστήσει άρ­τιο και οικοδομήσιμο το μη άρτιο οικόπεδό του, την οποία ουδόλως άσκησε.
7. Επειδή, ενόψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 4, εφόσον το οικόπεδο που απέκτησε ο εκκαλών με τη συνένωση δύο μη αρ­τίων οικοπέδων δεν έχει το απαιτούμενο κατά τις οικείες διατάξεις ελάχι­στο εμβαδόν των 400,00 τμ και συνεπώς δεν είναι άρτιο, η μη αρτιότητά του δε, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οφείλεται σε υπαί­τια κατάτμηση μεγαλύτερης εκτάσεως από τους δικαιοπαρόχους του εκκα­λούντος, η οποία έλαβε χώρα, με τη σύνταξη και μεταγραφή των οριστι­κών συμβολαίων μεταβιβάσεως, μετά την έγκριση του ρυμοτομικού σχε­δίου και όχι με τη σύνταξη των οικείων προσυμφώνων, η κρίση της Διοι­κήσεως, καθώς και της εκκαλουμένης που την επικύρωσε, ότι δεν συντρέ­χουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής της εξαιρετικής διατά­ξεως του άρθρου 302 παρ. 3 του ΚΒΠΝ, της διατάξεως δηλαδή η οποία, αντί της προσκυρώσεως του μη αρτίου οικοπέδου στο όμορο άρτιο, επι­τρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την προσκύρωση στο μη άρτιο οικό­πεδο εκτά­σεως αφαιρούμενης από το μεγαλύτερο όμορο άρτιο οικόπεδο, προκειμέ­νου το μη άρτιο να καταστεί οικοδομήσιμο, είναι νόμιμη. Είναι, συνεπώς, απορριπτέος ως αβάσιμος ο περί του αντιθέτου προβαλλόμενος λόγος εφέσεως. Εξ άλλου, η απαγόρευση κατατμήσεως μείζονος ακινήτου για τη δημιουργία μη αρτίων οικοπέδων αποτελεί δημοσίου δικαίου κα­νόνα, που αποβλέπει στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και, ειδικότερα, στην απρόσκοπτη άσκηση του ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του κανόνα αυτού ο νο­μοθέτης δεν προβλέπει μόνο την απόλυτη ακυρότητα των σχετικών δικαιο­πραξιών, αλλά, όπως προεκτέθηκε, ορίζει, περαιτέρω, στο άρθρο 301 παρ. 3 ότι δεν επιτρέπεται τακτοποίηση οικοπέδων για απόκτηση προσώ­που ή βάθους, όταν η σχετική έλλειψη οφείλεται σε υπαίτια κατάτμηση μείζονος εκτάσεως που είχε το απαιτούμενο ελάχιστο πρόσωπο ή βάθος, στην παράγραφο 4 του ιδίου άρθρου ότι η διάταξη η οποία επιτρέπει την υπό προϋποθέσεις οικοδόμηση ακινήτων, αποκλεισμένων από τις οδούς του εγκεκριμένου σχεδίου, δεν εφαρμόζεται σε ακίνητα που αποκλείονται από τις οδούς με υπαίτια κατάτμηση μείζονος εκτάσεως, αποτελούσης άρτιο οικόπεδο, στην επίμαχη παράγραφο 5 δε του άρθρου 302 ότι οι ευεργετικές διατάξεις, δυ­νάμει των οποίων δύνανται να μην προσκυρω­θούν στα όμορα, αλλά να καταστούν άρτια τα μη άρτια οικόπεδα, δεν εφαρμόζονται σε οικόπεδα τα οποία κατέστησαν μη άρτια με υπαιτιότητα των ιδιοκτητών ή των δι­καιοπαρόχων τους, κατόπιν κατατμήσεως μεγα­λύτερης εκτάσεως. Οι δια­τάξεις αυτές, οι οποίες συνιστούν θεμιτούς πε­ριορισμούς της ιδιοκτησίας, υπαγορευόμενους, όπως προαναφέρθηκε, από σκοπό δημοσίου συμφέ­ροντος, καθιδρύουν δέσμια αρμοδιότητα της Διοικήσεως να προσκυρώσει, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις, τα οικόπεδα που κατέστησαν υπαιτίως μη άρτια και μη οι­κοδομήσιμα στα όμορα άρτια οι­κόπεδα, δεν αντίκεινται δε ούτε στο Κράτος Δικαίου και τις αρχές της χρη­στής Διοικήσεως, ούτε στα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, όπως αβασίμως προβάλλει ο εκκα­λών. Τέλος, ανεξαρτήτως της αοριστίας του, αβάσιμος είναι και συναφώς προβαλλόμενος λόγος ότι, ακόμη και εάν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 302 παρ. 3 του ΚΒΠΝ, η Διοίκηση είχε διακριτική ευχέρεια, βάσει των γενικών κανόνων, να καταστήσει άρτιο και οικοδομή­σιμο το μη άρτιο οικόπεδό του, καθόσον η διακριτική ευχέρεια που παρέ­χεται στη Διοίκηση κατά την τακτοποίηση των οικοπέδων δεν έχει την έν­νοια ότι η Διοίκηση δύναται, παρά τη θέσπι­ση ειδικών απαγορευτικών κα­νόνων, να προβαίνει σε διαρρυθμίσεις των οικοπέδων, και μάλιστα αυτών που υπαιτίως κατέστησαν μη άρτια, ώστε να γίνουν οικοδομήσιμα.
8. Επειδή, συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη έφεση.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print