TΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ (Απρίλιος 2005)

Ι. Εισαγωγή

 

 

Με το ν. 3010/2002 «Εναρμόνιση του N. 1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε. Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις» τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του ν. 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος». Ο νόμος αυτός είχε εισαγάγει -με τις ΚΥΑ που εκδόθηκαν κατ’ εφαρμογή του-  το θεσμικό πλαίσιο για την (εκ των προτέρων) περι­βαλλοντική αξιολόγηση έργων και δραστηριοτή­των και την επιβολή περιβαλλοντικών όρων σε συμμόρφωση προς τις επιταγές του άρθρου 24 παρ. 1 Συντ. και τις δεσμεύσεις που απέρρεαν από την κοινοτική νομοθεσία (Οδηγία 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον). Οι νέες ρυθμίσεις (άρθρα 1-3 του ν. 3010/2002) αποβλέπουν αφενός στην αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίσθηκαν κατά την δεκαπενταετή εφαρμογή του «συστήματος» του ν. 1650/1986 και αφετέρου στην εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας προς τις νεώτερες Οδηγίες: α) 97/11/ΕΕ για την εκτίμηση των επι­πτώσεων ορισμένων σχεδίων δημόσιων και ι­διωτικών έργων στο περιβάλλον (τροποποίηση της Οδηγίας 85/337/ΕΟΚ), και β) 96/61/ΕΕ για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. Τέλος, με τις διατάξεις του άρθρου 4 του εξεταζόμενου νόμου  αναπροσαρμόζονται τα διοικητικά πρόστιμα που προβλέπονται από το άρθρο 30 του ν. 1650/1986 για τις περιπτώσεις ρύπανσης ή υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

 

            ΙΙ. Οι λόγοι  που επέβαλαν τις νέες ρυθμίσεις

 

Όπως είναι γνωστό, το νομικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των  επιπτώσεων που προκαλούν ορισμένα έργα και δραστηριότητες στο περιβάλλον και την επιβολή των πρόσφορων περι­βαλλοντικών όρων καθορίσθηκε με τα άρθρα 3, 4 και 5 του ν. 1650/1986 και εξειδικεύθηκε έπειτα με: α) την KYA 69269/5387/1990  σχετικά με την κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, τον καθορισμό του περιεχομένου της Μελέτης Περιβαλ­λοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Ε.Μ.Π.) και λοιπές συναφείς διατάξεις, και β) την ΚΥΑ 75308/5512/1990 (ΕτΚ 691 Β’) για τον καθορισμό του τρόπου ενημέρωσης του κοινού. Οι ενλόγω κοινές απο­φάσεις επιχείρησαν την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας προς τις Οδηγίες 84/360/ΕΟΚ και 85/337/ΕΟΚ η πρώτη για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλ­λον από την υλοποίηση βιομηχανικών δραστη­ριοτήτων και η δεύτερη έργων και δραστηριοτή­των γενικότερα.

 Στο χρο­νικό διάστημα που παρήλθε από την πρώτη εφαρμογή του θεσμού εντοπίσθηκαν πρακτικές αδυναμίες και δυσλειτουργίες. Κατευθυντήρια ήταν ενπροκειμένω η συνδρομή της νομολογίας του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, η λειτουργία του οποίου από το 1991 επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη του ελληνικού Δικαίου Περιβάλλοντος. Στην Εισηγητική Έκθεση του νόμου αναφέρεται χαρακτηριστικά: «…κατά τη δεκαετία εφαρμογής του θε­σμού των Μελετών Εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για έργα και δραστηριότητες, σειρά αποφάσεων της διοίκησης ελέγχθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας και λήφθηκαν σχετικές αποφάσεις. Ορισμένες εκ των αποφά­σεων αυτών ανέδειξαν προβλήματα που σχετί­ζονται με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο των Μελετών Εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και γενικότερα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων…».

Επίσης, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ενισχύθηκαν θεσμικά η αποκέντρωση και η τοπική αυτοδιοίκηση. Ειδικότερα, έγινε σημαντική αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την προστασία του περιβάλλοντος προς τις Περιφέρειες της Χώρας με τη δημιουργία των Διευθύνσεων Περιβάλλοντος και Χωροταξίας (Διευθύνσεις  ΠΕ.ΧΩ.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρεμφερή ζητήματα είχαν ανακύψει κατά την εφαρμογή της Οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την υλοποίηση έργων και δραστηριοτήτων στο σύνολο σχεδόν των κρα­τών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τον λόγο αυτό, ύστερα από πρόταση της Επιτρο­πής, το Συμβούλιο των Υπουργών της Ευρω­παϊκής Ένωσης αποφάσισε την τροποποίηση της Ο­δηγίας 85/337/ΕΟΚ με την Οδηγία 97/11/ΕΕ.  Εξάλλου, με τη θέση σε ισχύ της Οδηγίας 96/61/ΕΕ για την ολοκληρωμένη πρό­ληψη και έλεγχο της ρύπανσης (“Integrated Preventive Pollution Control”) τροποποιήθηκε το καθεστώς περιβαλλοντικής αδειοδότησης ορισμένων δραστηριοτήτων, οι οποίες περιλαμβάνουν παρα­γωγικές και μη διαδικασίες με ενδυνάμει σοβαρούς κινδύ­νους για το περιβάλλον.

Η εκτί­μηση και αξιολόγηση των  επι­πτώσεων που συνεπάγονται ορισμένα έργα και δραστηριότητες  στο περιβάλλον αποτελεί πλέον αναγκαίο εργαλείο για την πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της αρχής της αειφόρου ανάπτυξης, η οποία υιοθετήθηκε ρητά στην ελληνική έννομη τάξη μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 (νέο άρθρο 24 παρ. 1 Συντ.).  Κατά την Εισηγητική Έκθεση του ν. 3010/2002 «τα  εργαλεία πρόληψης της υποβάθμισης του περιβάλλοντος  πρέπει να βρίσκονται σε μια δυναμική πο­ρεία και να εξελίσσονται συνεχώς, να εκσυγχρονίζονται και να  αναβαθμίζονται, προκειμένου η άσκηση πε­ριβαλλοντικών πολιτικών να γίνεται ολοένα και πιο αποτελεσματική». Οι προαναφερόμενοι λόγοι, καθώς και η υπο­χρέωση προσαρμογής της νομοθεσίας μας προς τις ενλόγω Οδηγίες επέβαλαν την τροποποίηση των άρθρων 3, 4 και 5 του ν. 1650/1986 και την αναβάθμιση του θεσμού των Μελετών Περιβαλλοντικών Επι­πτώσεων.

        

 ΙΙΙ. Οι νέες διατάξεις

 

Α. Με τον νέο νόμο ο θεσμός της περιβαλλοντικής αξιολόγησης αναμορφώνεται  στα εξής ιδίως σημεία:

α. Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του θε­σμού της περιβαλλοντικής αδειοδότησης με την εισαγωγή νέων έργων και δραστηριοτήτων, για τα οποία απαιτείται πλέον εκπόνηση περιβαλ­λοντικών μελετών. Αυτό επιβάλλεται από την Ο­δηγία 97/11 και προβλέπεται να γίνει με την κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 3 κανο­νιστική απόφαση.

β. Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων προβλέπεται να γίνει σε κατηγορίες, υποκατη­γορίες και ομάδες. Με τον τρόπο αυτό παρέχε­ται η δυνατότητα βελτίωσης και αναβάθμισης των Μ.Π.Ε., αφού αυτές μπορεί να εξειδικευ­θούν ανά ομοειδείς ενότητες έργων και δραστη­ριοτήτων (π.χ. εξειδικευμένες προδιαγραφές ΜΠΕ για έργα οδοποιίας, λιμενικά έργα κ.λπ.). Η περαιτέρω κατηγοριοποίηση διευκολύνει ε­πίσης την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων περιβαλ­λοντικής αδειοδότησης, αφού το κριτήριο απο­κέντρωσης είναι σαφές και συγκεκριμένο. Η α­ποκέντρωση αυτή προβλέπεται μάλιστα να φτάνει ως το επίπεδο του δήμου, εφόσον αυτός διαθέτει περι­βαλλοντικές υπηρεσίες.

γ. Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων της Β’ κατηγορίας (έργα μέσων περιβαλλοντικών επιπτώσεων) δεν  απαιτείται πλέον η υποβολή δικαιολογητικών και η συμπλήρωση ερωτηματολογίου, αλλά η υ­ποβολή περιβαλλοντικής έκθεσης και η αξιολό­γηση της από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

δ. Καταργείται η διαδικασία της προέγκρισης  χωροθέτησης. Σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του νόμου, «η νομική φύση της διαδικασίας αυ­τής δημιούργησε ιδιαίτερα προβλήματα και εμπλοκές τόσο με την Ε.Ε. όσο και με τις εθνικές δικαστικές αρχές λόγω της ερμηνείας που επικράτησε για τη δεσμευτικότητα του χώρου υλοποίησης του έργου ή της δραστηριότητας. Παράλληλα, η μελέτη για την προέγκριση χωροθέτησης δεν α­νταποκρίνεται στις απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών μέσων, αφού ήταν προσανατολισμένη σε πολύ γενικές χωροθετικές κατευθύν­σεις. ΄Ετσι δεν  βοηθούσε όμως στον προκαταρ­κτικό σχεδιασμό των έργων και δραστηριοτήτων, με τρόπο φιλικό προς τα περιβάλλον».

 Η διαδικασία της προέγκρισης χωροθέτησης αντικαθίσταται με την πρώτη φάση της ενιαίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, που ονομάζεται προκαταρκτική περι­βαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση. Με την αναμόρφωση της διαδικασίας διασφαλίζεται η ενότητα της α΄ φάσης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και επιδιώκεται η ενεργοποίηση της αρμοδιότητας για την περαίωση της συνολικής διαδικασίας. Υπό το προηγούμενο καθεστώς  τα όργανα της διοίκησης  που ήταν αρμόδια για την προέγκριση χωροθέτησης ήταν  διαφορετικά από εκείνα που χορηγούσαν την έγκριση περιβαλλο­ντικών όρων, με συνέπεια την πρόκληση καθυστε­ρήσεων και τη διαμόρφωση αφιλόξενου ε­πενδυτικού κλίματος. Επίσης διασφαλίζεται η ορθο­λογική αλληλουχία των απαιτούμενων μελετών για την υλοποίηση έργων του δημόσιου ή ιδιωτι­κού τομέα.

Συγκεκριμένα, από το πρώιμο στάδιο σχεδιασμού ενός έργου ή δραστηριότητας, υποδεικνύονται στον επενδυτή οδηγίες και κατευθύνσεις, προκειμένου να προσαρμόζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής.  Κατά την Εισηγητική Έκθεση του νόμου, «ο επενδυτής δεν αιφνιδιάζεται από τη διοίκηση και σχεδιάζει την επένδυση με αίσθημα ασφάλειας, λόγω των περιβαλ­λοντικών κατευθύνσεων που του έχουν δοθεί α­πό τη διοίκηση».

ε. Αυξάνεται η χρονική διάρκεια της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων από 60 σε 90 ημέρες. Μέσα στις 90 ημέρες πρέπει να γνωμοδοτήσουν οι υπηρεσίες των συναρμόδιων Υπουργείων και να ολοκληρωθεί η διαδικασία δημοσιοποίησης (Νομαρχιακό Συμβούλιο) και διαβούλευσης με το κοινό και τους φορείς εκ­προσώπησής του. Κατά την Εισηγητική ΄Εκθεση, «το διάστημα των 90 ημερών κρί­νεται ρεαλιστικό γι’ αυτή τη φάση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και η συνολική επιτάχυνση της διαδικασίας (που σήμερα παρά την πρόβλεψη του νόμου για 60 ημέρες διαρκεί πολύ πε­ρισσότερο και από 90 ημέρες) επιδιώκεται να ε­πιτευχθεί με την ενιαιοποίηση της αρμοδιότητας αδειοδότησης και την αποκέντρωσή της με σαφή κριτήρια».

στ. Δημοσιοποιείται όχι μόνον η Μ.Π.Ε. αλλά και η γνωμοδότηση της διοίκησης για την προ­καταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολό­γηση έργου ή δραστηριότητας. Η επιλογή αυτή εναρμονίζεται  με την αρχή της διαφάνειας και διασφαλίζει το δικαίωμα πρόσβασης των πολιτών στην περιβαλλοντική πληροφόρηση.

Β. Οι κρίσιμες επιμέρους ρυθμίσεις του νέου νόμου είναι οι ακόλουθες:

Με το άρθρο 1 αντικαθίσταται το άρθρο 3 του ν. 1650/1986, ώστε τα έργα και οι δραστηριότη­τες,  εκτός από την κατάταξη τους σε κατηγορίες ανάλογα με την ένταση, το είδος και το μέγεθος των επιπτώσεων τους στο περιβάλλον, να μπο­ρεί να κατατάσσονται και σε ομοειδείς ενότητες (ομάδες), όπως π.χ. έργα οδοποιίας, λιμενικά έργα, βιομηχανικές εγκαταστάσεις κ.λπ.. Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, υποκατηγορίες και ομάδες γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χω­ροταξίας και Δημόσιων Έργων.

Προσωρινή ένταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και ομάδες μπορεί να γίνει με α­πόφαση του αρμόδιου Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και για Δημόσιων Έργων, όταν τα έργα ή οι δραστηριό­τητες αυτές είναι πρωτοεμφανιζόμενα και δεν έ­χουν συμπεριληφθεί και καταταγεί με την κανο­νιστική απόφαση που προβλέπεται στην παρά­γραφο 1 του άρθρου 3. Στην περίπτωση όμως αυτή, η διαδικασία περιβαλ­λοντικής αδειοδότησης του υπόψη έργου ολοκληρώνεται με την έκδοση της προβλεπόμενης Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών ΄Ορων, εξαρτάται δε από την  έκδοση νέας κοινής υπουργικής απόφασης για την οριστική κατάταξή του.

Με το άρθρο 2 αντικαθίσταται το άρθρο 4 του ν. 1650/1986, προκειμένου να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής των έργων και δραστηριοτήτων, για την πραγματοποίηση των οποίων απαιτείται η εκ των προτέρων εκτίμηση και αξιολόγηση των  περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση των διοικητι­κών πράξεων που απαιτούνται κατά περίπτωση για την πραγματοποίηση ενός έργου ή μιας δραστηριότητας. Σύμφωνα πάντως με την Εισηγητική Έκθεση του νόμου, «η πρό­σκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και η από­φαση για την προεπιλογή αναδόχων, προκειμέ­νου να διερευνηθεί η δυνατότητα των δυνάμεων της αγοράς να υλοποιήσουν ένα έργο ή μια  δραστηριότητα εθνικής σημασίας, δεν αποτελεί διοικητική πράξη για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας, αλλά διερευνητική, προπαρασκευαστική ενέργεια, η οποία μπορεί να μην τελεσφορήσει».

Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων για έργα και δραστηριότητες της πρώτης κατηγορίας ανατίθεται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και στον κάθε φορά αρμόδιο Υπουργό, καθώς και στο Γενικό Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας. Για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων στα έρ­γα και τις δραστηριότητες της πρώτης κατηγορί­ας γνωμοδοτούν οι Οργανισμοί Αθήνας και Θεσσαλονίκης, αντίστοιχα, καθώς και οι Οργανι­σμοί που θα συσταθούν σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 2508/1997.

Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων της Β’ κατηγορίας του ν. 1650/1886 δεν αρκεί η υποβολή δικαιολογητι­κών. Απαιτείται πλέον η υποβολή Περιβαλλοντικής Έκθεσης, δηλαδή έκθεσης που να τεκμηριώνει τη συμμόρφωση τους προς τις διατάξεις που αφορούν την προστασία του πε­ριβάλλοντος. Με απόφαση του αρμοδίου Νομάρχη, η οποία εγκρίνεται από τον Γενικό Γραμματέα της Περι­φέρειας, είναι δυνατόν να ανατίθεται η έγκριση περιβαλ­λοντικών όρων, για ορισμένα έργα και δραστη­ριότητες αυτής της κατηγορίας στον οικείο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (κατά κανόνα Δήμο), ε­φόσον αυτός διαθέτει την αναγκαία  διοικητική  υπηρεσία.

Έργα και δραστηριότητες της Β’ κατηγο­ρίας, των οποίων η λειτουργία ή πραγ­ματοποίηση αποφασίζεται ή εγκρίνεται από περιφερειακές Υπηρεσίες, αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Περιβάλλοντος της οικείας Περιφέρειας. Η διαδικασία της Προέγκρισης Χωροθέτησης έργων και δραστηριοτήτων της Α’ κατηγορί­ας καταργείται και αντικαθίσταται από τη διαδικασία της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης με βάση Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.).

Για την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμη­ση και αξιολόγηση, λαμβάνονται υπόψη :

•   οι γενικές και ειδικές κατευθύνσεις της χωρο­ταξικής πολιτικής,

• η περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής,

• τα χαρακτηριστικά των ενδεχόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων,

• τα οφέλη για την εθνική οικονομία, την εθνι­κή ασφάλεια, τη δημόσια υγεία και η εξυπηρέτη­ση άλλων λόγων δημοσίου συμφέροντος,

• οι θετικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε μία ευρύτερη περιο­χή από εκείνη που επηρεάζεται άμεσα από το έργο ή τη δραστηριότητα.

Η προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση έργου ή δραστηριότητας γίνεται, α­φού εξετασθούν, εκτός από τις προαναφερθείσες γενικές παραμέτρους,  η θέση, το μέγεθος, το εί­δος, η εφαρμοζόμενη τεχνολογία, τα γενικά τε­χνικά χαρακτηριστικά του έργου ή της δραστη­ριότητας, η χρήση των φυσικών πόρων, η ­σωρευτική δράση με άλλα έργα, η παραγωγή αποβλήτων, η ρύπανση και οι οχλήσεις, καθώς και ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων, ιδίως από τη χρήση ουσιών ή την εφαρμοζόμενη τεχνολογία. Η προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση συνιστά την «κατ’ αρχήν» άποψη της διοίκησης ως προς τη θέση, το μέγεθος, το εί­δος, την εφαρμοζόμενη τεχνολογία και τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου ή της δρα­στηριότητας. Η οριστική άποψη της διοίκησης ενσωματώνεται στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντι­κών όρων που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθε­ση για την υλοποίηση ενός έργου ή μιας δρα­στηριότητας.

Η διοίκηση, προκειμένου να εγκρίνει περιβαλ­λοντικούς όρους, μπορεί, κατά την προκαταρκτι­κή περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση ο­ποιασδήποτε πρότασης έργου ή δραστηριότη­τας, να απαιτήσει την υποβολή περιβαλλοντικής μελέτης ανώτερης κατηγορίας και να υπαγάγει το έργο ή τη δραστηριότητα στη διαδικασία έ­γκρισης περιβαλλοντικών όρων ανώτερης κατη­γορίας από αυτήν που υπάγεται, αν -ενόψει των στοιχείων του σχετικού φακέλου- αναμένεται ότι θα προκύψουν σοβαρές, δυσμενείς επιπτώσεις για το περι­βάλλον.

 Στην εκλογίκευση και συντόμευση της διαδικασίας αποβλέπει και η ρύθμιση κατά την οποία, αν οι αρμόδιες για τη διατύπωση γνώμης αρχές δεν απαντήσουν μέσα στις καθορισμένες προθεσμίες, τότε οι αρμόδιες κάθε φορά Υπηρεσίες περιβάλλοντος της κε­ντρικής ή περιφερειακής διοίκησης ή της νομαρχιακής αυτοδιοίκη­σης μπορεί να προχωρήσουν στην έκδοση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων χωρίς τη γνω­μοδότησή τους.

 

IV. Οι σχετικές κανονιστικές πράξεις

 

Για την εφαρμογή των πιο πάνω ρυθμίσεων του νόμου προβλέπεται η έκδοση σειράς κανονιστικών πράξεων. Συγκεκριμένα προβλέπεται η έκδοση των ακόλουθων ΚΥΑ:

α. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέ­ντρωσης, καθορίζονται η διαδικασία, οι αρμόδιες αρχές και ο τύπος των απαιτούμενων μελετών περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων.

β. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλ­λοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υ­πουργού καθορίζονται οι προδιαγραφές και τα περιεχόμενα των κάθε τύπου Προμελετών Περι­βαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.) και Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) για κάθε ομάδα, κατηγορία και υποκατηγορία έργων ή δραστηριοτήτων, καθώς και τα απαραίτητα δι­καιολογητικά που πρέπει να τις συνοδεύουν. Με απόφαση των αρμοδίων Γενικών Διευθυ­ντών των ιδίων ως άνω Υπουργείων, μπορεί να ρυθμιστούν λεπτομέρειες για την πληρέστερη εφαρμογή των παραπάνω κοινών υπουργικών αποφάσεων.

γ. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζονται οι αμοιβές για τις Προμελέτες και τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έργων και δρα­στηριοτήτων.

δ. Επίσης, με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έρ­γων και Οικονομικών καθορίζεται το ύψος, ο τρόπος, η διαδικασία, η διαχείριση και απόδοση, καθώς και κάθε άλλη συναφή λεπτομέρεια σχε­τικά με τα ανταποδοτικά τέλη που καταβάλλονται υπέρ του Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ. προκειμένου για την πε­ριβαλλοντική αξιολόγηση και αδειοδότηση έρ­γων και δραστηριοτήτων τόσο του ιδιωτικού όσο και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Οι προαναφερόμενες υπουργικές αποφάσεις προβλέφθηκε να εκδοθούν εντός έξι μηνών από τη δημοσίευση του νόμου. Πράγματι, με βάση τις εξουσιοδοτικές διατάξεις που προπαρατέθηκαν εκδόθηκαν:

Η κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών – Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων ΄Εργων «Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 3010/2002 “Εναρμόνιση του Ν. 1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ κ.ά (Α΄ 91)”» (ΕτΚ, Β΄, τ. 1022/5.8.2002).  Η κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων ΄Εργων «Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και ΄Εγκρισης Περιβαλλοντικών ΄Ορων (Ε.Π.Ο.) σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1650/1986 (Α΄ 160) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 3010/2002 “Εναρμόνιση του Ν. 1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ… και άλλες διατάξεις” (Α΄ 91)» (ΕτΚ Β΄ τ. 332/20.3.2003). Η κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων ΄Εργων «Καθορισμός τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των έργων και δραστηριοτήτων σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του Ν. 1650/1986 όπως αντικαταστάθηκε με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 3 του Ν. 3010/2002» (ΕτΚ Β΄ τ. 1391/29.9.2003).  

V.    Αντί επιλόγου

 

            Ευπρόσδεκτη, αλλά και αναγκαία για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις νεώτερες συναφείς κοινοτικές ρυθμίσεις, είναι η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την περιβαλλοντική  αδειοδότηση, καθώς και ο εμπλουτισμός του. Όπως συνέβη με το προηγούμενο «σύστημα», πρέπει να αναμένουμε να υποβληθούν οι νέες διατάξεις στη «βάσανο» της εφαρμογής τους και, στη συνέχεια, του ακυρωτικού ελέγχου από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να αναδειχθούν ενδεχόμενα πλεονεκτήματα και ελλείψεις του νέου συστήματος για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, προκειμένου η κριτική να αποβεί γόνιμη και χρήσιμη και όχι απλώς θεωρητική αναζήτηση, απρόσφορη ίσως για την αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων που συναρτώνται με την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη.

 

 

 

            Ενδεικτική Βιβλιογραφία

 

Ε. Κουτούπα-Ρεγκάκου, Η διοικητική διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Αθήνα 1995.

Α. Τάχος, Δίκαιο προστασίας περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 1998.

Μάριου Χαϊνταρλή, Το νομικό καθεστώς των οχλουσών εγκαταστάσεων. Όψεις του Δικαίου του περιβάλλοντος, Αθήνα-Κομοτηνή 1999.

Α. Παπαπετρόπουλου, Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή και την ελληνική έννομη τάξη, Αθήνα 2003.

Γλ. Σιούτη, Εγχειρίδιο δικαίου περιβάλλοντος, Αθήνα, 2003.

Δ. Μέλισσα, Νομολογιακές και νομοθετικές εξελίξεις στο δίκαιο του περιβάλλοντος. Συμβολή στην ερμηνεία του άρθρου 2 του ν. 3010/2002, Αρμενόπουλος, τ. 12 (2004), σ. 1653-1660.

Ε. Κουτούπα-Ρεγκάκου, Δίκαιο του Περιβάλλοντος, Αθήνα – Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2005.