ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ, Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (Νοέμβριος 2004)

Πρόσφατα δημοσιεύματα και ανακοι­νώσεις αναφέρουν ότι οι αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου δεν θα εί­ναι τόσο παροδικές όπως συνέβαινε πα­λιότερα. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να κα­τανοήσουμε τι σημαίνει για όλους η αύξηση της τιμής του πετρελαίου από 30 σε 55. δολάρια το βαρέλι. Και ας μην ξεχνάμε ότι πρόσφατες ανακοινώσεις αμερικανών ανα­λυτών αναφέρθηκαν σε αξία 175 δολαρίων σε δέκα χρόνια.

Η ΕΕ αναγνωρίζει εδώ και χρόνια ότι ο κτι­ριακός τομέας με τη θέρμανση, τον δροσισμό και τη λειτουργία των κτιρίων απορρο­φά τουλάχιστον το 40% της ενέργειας που αναλώνεται στις χώρες της Ευρώπης. Κατά συνέπεια, η εξοικονόμηση ενέργειας σε αυ­τόν τον τομέα έχει καταστεί επιτακτική. Ήδη ορισμένες χώρες, όπως η Δανία, η Γερμανία και η Αυ­στρία, έχουν θεσπίσει αυστηρότερους κανο­νισμούς τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία των κτιρίων, τόσο μεμο­νωμένων (κάθε κτίριο χωριστά) όσο και ως συνόλου (γειτονιές, οικισμοί, πόλεις).

Κατ’ αντιστοιχία στη χώρα μας «επίκειται» τα τελευταία χρόνια η εφαρμογή αντίστοιχου νομικού πλαισίου που θα υποχρεώνει του­λάχιστον στην εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια με τη χρήση καλύτερης θερμομόνω­σης, φιλικότερων προς το περιβάλλον υλι­κών και τεχνολογιών, με τη χρήση βοηθητι­κών συστημάτων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κτλ.

Αναφερόμαστε βέβαια στον περίφημο ΚΟΧΕΕ (Κανονισμός Ορθολογικής Χρήσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας). Από με­τρήσεις που έχουν γίνει είναι γνωστό ότι στα κέντρα των πόλεων η θερ­μοκρασία μπορεί να βρεθεί και 10 βαθμούς Κελσίου πιο πάνω από ό,τι στην περιφέρεια. Το φαινόμενο λοιπόν της θερμικής νησί­δας στις πόλεις μας έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη ανάγκη κατανάλωσης ενέργειας στα κλιματιστικά, εφόσον αυτά πρέπει να λειτουργήσουν πιο έντονα και για περισ­σότερο διάστημα.

Είναι γνωστό επίσης  ότι το φαινόμενο της θερμικής νησίδας προκαλείται από συνδυα­σμό παραγόντων: εκπεμπόμενοι ρύποι από την κυκλοφορία ενεργοβόρων οχημάτων, έλλειψη πρασίνου, εκπομπές από λέβητες και κλιματιστικά, απουσία μονώσεων στα κτίρια, χρήση ακατάλληλων υλικών στις όψεις και στις ταράτσες των κτιρίων και, τέλος, διαμόρφωση οδών, πεζοδρομίων και ελεύθε­ρων χώρων με ιδιαίτερα επιβαρυντικά για το περιβάλλον υλικά.

Όλα αυτά συνεισφέρουν το ποσοστό τους τόσο στην τοπική επιβάρυνση του περιβάλ­λοντος όσο και στη σπατάλη ενέργειας (παραγόμενης συνήθως από ρυπογόνο λιγνίτη­ ή ρυπογόνο πετρέλαιο) αλλά και ιδιαίτερα στη δημιουργία ενός επικίνδυνου για την ικανοποιητική διαβίωση των ανθρώπων πε­ριβάλλοντος. Είναι μάλιστα γνωστό, από διά­φορους κλάδους των επιστημών, πως οι επιπτώσεις στον άνθρωπο δεν είναι μόνο αι­σθητικού ή ψυχολογι­κού τύπου, αλλά επηρε­άζουν και την ανθρώπινη υγεία. Είναι πια παγκοσμίως γνωστό ότι τό­σο οι ρύποι που παρά­γονται στο αστικό περι­βάλλον όσο και κάποια οικοδομικά υλικά, ως και τα βερνίκια και απορρυπαντικά που χρησιμοποιούμε, μπο­ρεί να προκαλέσουν από αλλεργικές αντι­δράσεις ως καρδιοανα­πνευστικά προβλήματα και αρκετές μορφές καρκίνου.

Τέτοια προβλήματα λοιπόν δημιουργούν τα ενεργοβόρα και ρυπο­γόνα κτίριά μας, τόσο ως μονάδες όσο και ως οικιστικά σύνολα, όταν δεν έχουν ακολουθηθεί οι κανόνες του περιβαλλοντικού σχεδια­σμού, κάποιες αρχές της οικολογικής δό­μησης και δεν υποχρεώνονται οι κατα­σκευαστές – έστω – να εφαρμόσουν κά­ποιούς κανονισμούς (π.Χ. ΚΟΧΕΕ). Ας δού­με λοιπόν τι μπορούμε να πετύχουμε, και με ποιους τρόπους, αν θέλουμε να αντιμετω­πίσουμε αυτά τα προβλήματα.

1. Παραγωγή ενέργειας. Άμεση στροφή στην τόνωση της παραγωγής ενέργειας από ανα­νεώσιμες πηγές, στοχεύοντας και στη μερι­κή έστω απεξάρτηση από το λιγνίτη και το πετρέ­λαιο και στη συμμόρφωσή μας με τις οδηγίες της ΕΕ. Επιμένω πως είναι εγκληματικό στη χώρα μας που έχει μεγάλη ηλιοφάνεια, να μη γίνεται εκμετάλλευση της δωρεάν προσφερόμενης ενέργειας από τον ήλιο τόσο για την παραγωγή ηλεκτρισμού όσο και θερμού νερού. Η αιολική ενέργεια μπορεί επίσης
να συ­νεισφέρει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, και φυσικά κατά τόπους μπορούμε να εκμεταλλευ­τούμε τη βιομάζα, τη γεωθερμία, τα μικρά υδροηλεκτρικά κτλ. Όλα αυτά απαιτούν απο­κεντρωμένη πολιτική και πολιτι­κή οικονομικής ενίσχυσης των αναγκαίων πρωτοβουλιών. Είναι προφα­νές ότι έτσι θα επιτύχουμε και τεράστια μείωση της ρύπανσης στην πηγή παραγωγής της ενέργειας.

2. Εξοικονόμηση ενέργειας στη χρήση. Αυ­τό δεν πρέπει μονάχα να επιβάλλεται με την απαγορευτική τιμολόγηση της ενέργειας, αλ­λά με την προσφορά δυνατοτήτων χρήσης Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας, την προ­βολή και επιβολή τους, και βέβαια τη φορολο­γική ελάφρυνση του κα­ταναλωτή. Υπάρχουν ήδη στην αγορά υβριδι­κά οχήματα, ψυγεία και κλιματιστικά με χαμηλή κατανάλωση, το ίδιο και λαμπτήρες φωτισμού και άλλες συσκευές.

3. Ενημέρωση και υπο­χρέωση χρήσης συστη­μάτων εκμετάλλευσης των ανανεώσιμων πη­γών ενέργειας από την κατοικία κάθε νοικοκυ­ριού (ηλιακοί θερμοσί­φωνες, φωτοβολταϊκά, υβριδικοί καυστήρες, μονώσεις, θερμοκήπια, διπλά υαλοστάσια, και αντίστοιχα σκιάδια και πέργολες για δρoσισμό και πρόβλεψη φυσικού αερισμού) που πρέπει να συνοδεύονται από φορολογικά και οικονομικά κίνητρα. Κι αυτό γιατί είναι τεκμηριωμένο πως βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η οι­κονομία της χώρας ωφελείται και το περι­βάλλον ανακουφίζεται.

Καταλήγοντας, πρέπει να συνειδητοποιή­σουμε ότι η εξάρτηση από το ρυπογόνο πετρέλαιο πολύ σύντομα θα γίνει δυσβάστακτη ως αδύνατη (εξάντληση πόρων) και ότι το περιβάλλον μας αφήνει ελάχι­στα περιθώρια προτού οι καταστροφές του γίνουν ανεπανόρθωτες. Φαίνεται πως έχου­με ακόμη κάποια περιθώρια προτού είναι πο­λύ αργά. Λύσεις προσφέρονται: από τα φωτοβολταϊκά ως το υδρογόνο, η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν σίγουρα να προσφέ­ρουν πολλά. Χρειάζεται όμως ενημέρωση και ευαισθητοποίηση από τους πολίτες, και αντί­στοιχα επιλογές δράσης και πολιτική βούλη­ση από τους αρμόδιους φορείς.

Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2004.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print