ΣτΕ 598-2023 [Νόμιμη αδειοδότηση (ΠΠΔ) μονάδας ΑΕΚΚ στη Ρόδο]
Περίληψη
– Η κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως παραδεκτώς στρέφεται κατά της τελικής πράξεως της σύνθετης διοικητικής ενεργείας, δηλαδή κατά της πράξης με την οποία καθορίσθηκαν Π.Π.Δ. του έργου απαραδέκτως, δε, κατά της αρχικής πράξης, δηλαδή της βεβαίωσης χωροθέτησης για την ίδια δραστηριότητα η οποία, μετά την έκδοση της τελικής πράξης, απώλεσε την εκτελεστότητά της και ενσωματώθηκε σ’ αυτήν. Πάντως, τυχόν πλημμέλειες της αρχικής πράξης ελέγχονται κατά τον έλεγχο του κύρους της τελικής πράξεως και συνεπάγονται, αν συντρέχουν, την ακύρωσή της από το Δικαστήριο.
Στο άρθρο 19α του ν. 4014/2011 υπό τον τίτλο «Ανάρτηση ΑΕΠΟ στο διαδίκτυο» προβλέπεται ανάρτηση της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων εντός ενός μηνός από την έκδοσή της σε ειδικά προς τούτο καταχωρισμένο δικτυακό τόπο, ο οποίος ιδρύεται προκειμένου να αποκτήσει κάθε ενδιαφερόμενος πλήρη, λεπτομερή και ανεμπόδιστη πρόσβαση και γνώση των εν λόγω αποφάσεων που αφορούν έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Α’, όχι, όμως και έργων και δραστηριοτήτων που υπάγονται στην κατηγορία Β’ και υπάγονται, όπως εν προκειμένω, σε πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις. Πέραν αυτού, ούτε η ανάρτηση της προσβαλλόμενης πράξης στη «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» δεν μπορεί, αυτή και μόνη, να στοιχειοθετήσει τεκμήριο γνώσης αυτών εκ μέρους των αιτούντων (ΣτΕ 2310/2020, 1508/2020 7μ., 1708/2018). Εξ άλλου, από το γεγονός και μόνον ότι μεταξύ της εκδόσεως της παραδεκτώς προσβαλλόμενης απόφασης καθορισμού ΠΠΔ, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια, και της καταθέσεως της κρινόμενης αίτησης ακυρώσεως στις 28.7.2021 μεσολάβησε χρονικό διάστημα 9 μηνών δεν μπορεί να συναχθεί τεκμήριο γνώσεως αυτής εκ μέρους των αιτούντων σε χρόνο που, ομοίως, θα καθιστούσε την κρινομένη αίτηση εκπρόθεσμη, αφού από κανένα στοιχείο του φακέλου της υποθέσεως δεν προκύπτει πλήρης γνώση του περιεχομένου των προσβαλλόμενων πράξεων εκ μέρους των αιτούντων, δεδομένου, μάλιστα, ότι οι αιτούντες ισχυρίζονται, ότι πληροφορήθηκαν τις προσβαλλόμενες πράξεις το πρώτον στις 5.7.2021 οπότε άρχισαν οι οικοδομικές εργασίες στην περιοχή της επίμαχης εγκατάστασης. Είναι, κατόπιν τούτων, απορριπτέοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της διοικήσεως και της παρεμβαίνουσας περί εκπροθέσμου της κρινόμενης αίτησης.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι: α) η δραστηριότητα, γενικώς, της δημιουργίας υποδομών επεξεργασίας προϊόντων Α.Ε.Κ.Κ. αποτελεί μέσο για την επίτευξη των στόχων του νέου επικαιροποιημένου ΕΣΔΑ, στο οποίο διαπιστώνεται ότι υπολείπεται η κάλυψη της ελληνικής επικράτειας με Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ, λόγω της έλλειψης αδειοδοτημένων μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ, β) σε αντίθεση με το ΕΣΔΑ/2015 όπου στα νησιά προτεινόταν κατά προτεραιότητα αδειοδότηση χώρων επεξεργασίας ΑΕΚΚ με κινητή μονάδα, για την κάλυψη των αναγκών επεξεργασίας της περιφέρειας, με το ΕΣΔΑ/2020 προτείνονται σταθερές ή κινητές μονάδες επεξεργασίας Α.Ε.Κ.Κ., γ) στο επικαιροποιημένο ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, η διαχείριση των ΑΕΚΚ στην εν λόγω Περιφέρεια καταγράφεται ως ζήτημα άμεσης προτεραιότητας για την παύση της ανεξέλεγκτης διάθεσης των ΑΕΚΚ σε χώρους μη αδειοδοτη μένους και για την επίτευξη των στόχων που τίθενται από τη νομοθεσία για την ανακύκλωση των ΑΕΚΚ έως το έτος 2020, και δ) ο μηχανολογικός εξοπλισμός της επίμαχης μονάδας, σύμφωνα με την από Δεκεμβρίου 2019 τεχνική έκθεση που συνοδεύει τον καθορισμό των ΠΠΔ δεν έχει έδραση επί του εδάφους του χώρου λειτουργίας της μονάδας αλλά σε όχημα μεταφοράς το οποίο θα φέρει άδεια κυκλοφορίας, η επίμαχη μονάδα της παρεμβαίνουσας έχει έρεισμα στον υπερκείμενο (περιφερειακό και εθνικό) χωροταξικό σχεδιασμό και οι προβαλλόμενοι λόγοι ακυρώσεως περί πλημμελούς χωροθέτησής της πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Όσον αφορά δε ειδικότερα στα κριτήρια αποκλεισμού που πρέπει σύμφωνα με το ΕΣΔΑ/2020 να ελεγχθούν κατά το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και προβλέπονταν ήδη, στο ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, η επίμαχη μονάδα δεν εμπίπτει στα κριτήρια αποκλεισμού, εφ’ όσον, όπως βεβαιώνεται από τη διοίκηση και δεν αμφισβητείται από τους αιτούντες, δεν χωροθετείται σε περιοχή αποκλεισμού ή ασυμβατότητας, όπως αυτές έχουν κατηγοριοποιηθεί με το ΕΣΔΑ/2020 και δεν τελεί σε σύγκρουση με τους γενικότερους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον, η χωροθέτησή της δεν έρχεται σε αντίθεση με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου διότι αφ’ ενός είναι σύμφωνη με τον εθνικό και περιφερειακό σχεδιασμό της διαχείρισης αποβλήτων και αφ’ ετέρου η επικαλούμενη από τους αιτούντες διάταξη του ως άνω Περιφερειακού Πλαισίου όχι μόνο δεν αποκλείει την αδειοδότηση μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ μέχρι τη σύνταξη μελετών για το συγκεκριμένο ρεύμα αποβλήτων σε μικρότερο γεωγραφικό επίπεδο αναφοράς αλλά θέτει την αδειοδότηση των μονάδων αυτών ως μέσο ανάσχεσης των χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης στερεών αποβλήτων.
Το γεγονός της γειτνίασης της περιοχής εγκατάστασης της επίμαχης μονάδας ΑΕΚΚ με προστατευόμενες περιοχές Natura, δεν είναι κατά νόμο αδιάφορο, ενόψει του άρθρου 10 παρ. 5 του ν. 4014/2011, το οποίο επιτάσσει τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων σε προστατευόμενη περιοχή, ακόμη και αναφορικά με δραστηριότητα ευρισκόμενη εκτός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura, κατόπιν αιτιολογημένης εντολής της αδειοδοτούσας αρχής. Πλην όμως εν προκειμένω, η επίμαχη δραστηριότητα κατατάσσεται στη Β΄ κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων του άρθρου 1 του ν. 4014/2011, δηλαδή σε έργα και δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Επιπλέον, στην τεχνική μελέτη που προσκόμισε η παρεμβαίνουσα ενόψει της έκδοσης της πράξης καθορισμού ΓIΠΔ προβλέπονται μέτρα τόσο για τη φάση της κατασκευής όσο και για τη φάση της λειτουργίας της μονάδας, τα οποία αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της μείωσης των αέριων εκπομπών. Εξάλλου, στην προσβαλλόμενη πράξη καθορισμού ΓΙΠΔ λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό του θορύβου και της σκόνης που είναι πιθανόν να παράγονται από τη δραστηριότητα. Ενόψει των προαναφερόμενων προβλέψεων της μελέτης για την αποφυγή της σκόνης και του θορύβου, της φύσης της μονάδας ως μονάδας ανακύκλωσης και των χαρακτηριστικών της ως υπαίθριας μονάδας που θα χρησιμοποιεί πετρελαιοκίνητο κινητό μηχανολογικό εξοπλισμό, δεν απαιτείτο ειδικότερη έρευνα ή αναφορά στοιχείων ως προς το ζήτημα της γειτνίασης με την προστατευόμενη περιοχή και η παράλειψη της Διοίκησης να απαιτήσει την υποβολή ειδικής μελέτης ή να επιβάλει τυχόν πρόσθετους όρους στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις δεν παρίσταται μη νόμιμη. Εξάλλου, με την προσβαλλόμενη πράξη λαμβάνονται τα προαναφερόμενα μέτρα για την ελαχιστοποίηση τυχόν αρνητικών συνεπειών και δεν προβάλλεται ειδικότερα ότι αυτά δεν είναι επαρκή. Συνεπώς, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο παρατιθέμενος λόγος ακυρώσεως ότι το εν λόγω ιδιαίτερο προστατευτικό καθεστώς, που ισχύει για την ΖΕΠ, καταλαμβάνει και το επίμαχο ακίνητο λόγω της γειτνίασής του με την ζώνη αυτή και ότι έπρεπε να προηγηθεί Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση. Περαιτέρω, αναποδείκτως προβάλλεται ότι η εκπομπή θορύβου, καπνού, οσμών και σκόνης από την επίμαχη μονάδα θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τα πτηνά που έχουν εγκατασταθεί και αναπαράγονται στην ανωτέρω προστατευόμενη περιοχή διότι η εκτίμηση αυτή των αιτούντων δεν στηρίζεται σε κανένα στοιχείο του φακέλου ενώ ούτε στην προσκομιζόμενη από αυτούς τεχνική έκθεση του δασολόγου- περιβαλλοντολόγου, διαπιστώνεται η ύπαρξη φωλεοποίησης ειδών που προστατεύονται από την εν λόγω ΖΕΠ, είτε επί του εδάφους είτε επί των δένδρων που βρίσκονται στην έκταση. Απορριπτέοι είναι και οι ισχυρισμοί του ότι στην ευρύτερη περιοχή του έργου υπάρχει και άλλη αντίστοιχη μονάδα σε κοντινή απόσταση, η οποία από κοινού με την αδειοδοτηθείσα δραστηριότητα και λόγω της φύσης της θα ήταν δυνατόν να επηρεάσει σημαντικά την εν λόγω προστατευόμενη περιοχή. Τούτο διότι οι αιτούντες δεν αναφέρονται στα ειδικότερα χαρακτηριστικά της έτερης μονάδας και την απόστασή της από την επίμαχη και την προστατευόμενη περιοχή, επομένως, ενόψει των χαρακτηριστικών του επίμαχου έργου, δεν προκύπτει ότι αυτό είναι δυνατόν να επηρεάσει σημαντικά τη γειτνιάζουσα περιοχή NATURA. αυτοτελώς ή από κοινού με την επικαλούμενη από τους αιτούντες δραστηριότητα).
Προβάλλεται ότι σε πολύ μικρή απόσταση από τη θέση της επίμαχης μονάδας έχουν εντοπισθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και κυρίως αρχαίοι τάφοι. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τα προβαλλόμενα, οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι ακυρωτέες διότι έπρεπε να έχει προηγηθεί η απαραίτητη έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού κατόπιν γνώμης του αρμοδίου Συμβουλίου. Όπως, όμως, προκύπτει από το έγγραφο της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, το οποίο ελήφθη υπ’ όψιν για την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης καθορισμού ΠΠΔ, και κατόπιν αυτοψίας εκπροσώπου της Εφορείας, η περιοχή εγκατάστασης της επίμαχης μονάδας δεν περιλαμβάνεται εντός θεσμοθετημένου αρχαιολογικού χώρου ή ζώνης, δεν γειτνιάζει με ορατό μνημείο ούτε έχει διάσπαρτα όστρακα στην επιφάνειά της, επομένως, δεν απαιτείτο να έχει προηγηθεί η έγκριση των αρμοδίων οργάνων του Υπουργού Πολιτισμού. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο προβαλλόμενος λόγος ακυρώσεως, εκτός του ότι προβάλλεται αορίστως, διότι δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα αρχαιολογικά ευρήματα, και στη θέση τους σε σχέση με την επίμαχη μονάδα, καθώς και στον αρχαιολογικό χώρο στον οποίο, κατά τους αιτούντες αφορά, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.
Όσον αφορά τους ειδικούς ισχυρισμούς περί γειτνίασης, σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από το έργο, με μόνιμη στρατιωτική εγκατάσταση εντός της οποίας διαμένουν πέραν των μονίμων στελεχών και εκατοντάδες πολίτες που εκπληρώνουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, είναι απορριπτέοι διότι πριν τη χορήγηση της βεβαίωσης χωροθέτησης προηγήθηκε αυτοψία εκπροσώπου της αρμόδιας υπηρεσίας στην περιοχή, και επομένως, εξετάσθηκαν τα κριτήρια καταλληλότητας της περιοχής, μεταξύ των οποίων και η γειτνίαση με στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Επομένως, η διοίκηση είχε γνώση της ακριβούς θέσης χωροθέτησης της επίμαχης μονάδας, ως εκ τούτου και της επικαλούμενης από τους αιτούντες στρατιωτικής εγκατάστασης, ενώ ούτε οι αιτούντες προβάλλουν ούτε, άλλωστε, προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου γενική ή απαγορευτική διάταξη για θέματα εθνικής άμυνας ή ασφάλειας όσον αφορά την εν λόγω στρατιωτική εγκατάσταση. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο ισχυρισμός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.
Προβάλλεται ότι από την επίμαχη εγκατάσταση η οποία απέχει περίπου 3 χλμ. από τον οικισμό των Καλυθίων, περίπου 1,7 χλμ. από τον οικισμό της Αφάντου και περίπου 3 χλμ. από τον χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό της Ψίνθου και συγκεκριμένα επί της βασικής οδού που οδηγεί στην Κοιλάδα των Πεταλούδων την οποία επισκέπτεται ετησίως πλήθος τουριστών θα προκληθεί ρύπανση του αέρα μέσω της δημιουργίας σκόνης από τη μεταφορά των ΑΕΚΚ με φορτηγά οχήματα μέσω των οικισμών των Καλυθιών, Αφάντου και Ψίνθου και θα προκληθούν σοβαρά προβλήματα λόγω της παραγόμενης σκόνης στην υγεία των κατοίκων και των στρατιωτών της περιοχής. Η επικαλούμενη, όμως, απόσταση της επίμαχης μονάδας από τους οικισμούς αυτούς δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που να απαγορεύει την αδειοδότηση της επίμαχης εγκαταστάσεως, ούτε κλονίζει την εκτίμηση της διοίκησης για την καταλληλότητα του χώρου εφόσον επιτρέπεται η εγκατάστασή της από τον χωροταξικό σχεδίασμά και τηρούνται τα οριζόμενα στις πολεοδομικές διατάξεις, ενώ κατά τα λοιπά οι ισχυρισμοί είναι απαράδεκτοι διότι πλήττουν τη σχετική ουσιαστική εκτίμηση της διοίκησης. Όσον αφορά τον ισχυρισμό περί γειτνίασης της μονάδας με δύο γεωτρήσεις της ΔΕΥΑΡ, απ’ όπου η μονάδα θα υδροδοτείται, και της συνακόλουθης πιθανής μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα είναι απορριπτέος διότι η μονάδα δεν πραγματοποιεί εργασία διάθεσης αποβλήτων επί του εδάφους ή επί επιφανειακού αποδέκτη και επιπλέον, δεν πραγματοποιείται χρήση υδροληψίας.
Όσον αφορά τον ισχυρισμό ότι η διέλευση βαρέων οχημάτων από οικισμούς θα προκαλέσει τροχαία ατυχήματα και κυκλοφοριακή συμφόρηση, προς απόδειξη του οποίου προσκομίζουν έγγραφο του Προέδρου της Δημοτικής Ενότητας Καλλιθέας στο οποίο βεβαιώνεται αδυναμία διελεύσεως βαρέως τύπου οχημάτων λόγω του πλάτους των δρόμων εντός της Δ.Ε. Καλλιθέας, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος διότι δεν προσάπτει πλημμέλεια στην προσβαλλόμενη πράξη αφού η προσβασιμότητα προς τη μονάδα αποτελεί αντικείμενο ελέγχου κατά την έκδοση της άδειας κυκλοφοριακής σύνδεσης.
Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Αν. Σπανού
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.
