ΣτΕ 595/2023 [Νόμιμη ΑΕΠΟ για την εγκατάσταση μονάδας αερόβιας επεξεργασίας ιλύος από μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων και υγρών αποβλήτων παρόμοιας σύνθεσης της ατομικής επιχείρησης στη Ζίτσα Ιωαννίνων]
Περίληψη
– Θεμιτώς από συνταγματική άποψη ο νομοθέτης του άρθρου 57 παρ. 6 του ν. 4042/2012 εισήγαγε τη ρύθμιση, με την οποία κάμπτονται οι απαγορεύσεις των ΖΟΕ ως προς τη χωροθέτηση δραστηριοτήτων που είναι σύμφωνες με τον θεσμοθετημένο σχεδιασμό, τούτο δε ανεξάρτητα από τον φορέα υλοποίησής τους, δεδομένου, μάλιστα, ότι οι εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων συνιστούν, στην πραγματικότητα, εγκαταστάσεις περιβαλλοντικής υποδομής.
Η δραστηριότητα θα αναπτυχθεί σε τμήμα, επιφάνειας 23.427,69 τ.μ. του κληροτεμαχίου με αριθμό 86 του αναδασμού Ελεούσας του Δήμου Ζίτσας, το οποίο εμπίπτει εντός περιοχής Natura (GR2130012 “Ευρύτερη περιοχή πόλης Ιωαννίνων”), καθώς και της περιοχής με στ. 1 της ΖΟΕ Ιωαννίνων, που θεσμοθετήθηκε με το π.δ. της 17.5.1989 (Δ’ 297)· Η περιοχή αυτή φέρει, στο σύνολό της, την ένδειξη “γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας” στο εγκριτικό της ΖΟΕ π.δ., έχει δε ως μόνες επιτρεπτές χρήσεις την κατοικία, τα θερμοκήπια, τις αντλητικές εγκαταστάσεις και τις γεωργικές αποθήκες, τούτο δε παρ’ ότι στο προηγηθέν της ΖΟΕ Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο είχε προβλεφθεί ότι έκταση που απέχει μόλις 150 μ. από το ακίνητο της επίμαχης εγκατάστασης θα αποτελούσε το χώρο κατασκευής βιολογικού καθαρισμού.
Με την αίτηση προβάλλεται, ότι μη νομίμως με την προσβαλλόμενη πράξη αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικώς η επίμαχη δραστηριότητα σε έκταση, εντός της οποίας η ισχύουσα ΖΟΕ δεν επιτρέπει τη χωροθέτηση παρόμοιων εγκαταστάσεων. Όμως, και υπό την εκδοχή ότι η προαναφερόμενη ΖΟΕ Ιωαννίνων, στον συνοδευτικό χάρτη της οποίας εμφαίνεται η ως άνω ΕΕΛ, ερμηνευθεί, παρά ταύτα, ως μη επιτρέπουσα την εγκατάσταση αυτή, το γεγονός αυτό δεν αποτελεί, κατά το άρθρο 57 παρ. 6 του ν. 4042/2012, νομικό κώλυμα για την εγκατάσταση σε απόσταση 150 μ. από την ΕΕΛ, της επίμαχης μονάδας, η οποία, αντιθέτως, εναρμονίζεται με τον ισχύοντα κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης σχεδίασμά διαχείρισης αστικών αποβλήτων και, ιδίως, με την αρχή της εγγύτητας που αυτός εξαγγέλλει, αφού η αρχή αυτή διέπει όχι μόνο τη σχέση μεταξύ του τόπου παραγωγής των αποβλήτων και του τόπου αρχικής διαχείρισής τους, αλλά και αυτήν μεταξύ των τόπων αρχικής και περαιτέρω επεξεργασίας τους. Πρέπει, επομένως, ο λόγος αυτός να απορριφθεί.
Προβάλλεται καθ’ ερμηνεία του δικογράφου ότι η χωροθέτηση της επίμαχης μονάδας στην προπεριγραφόμενη έκταση, η οποία, κατά την ανωτέρω ΖΟΕ, εμπίπτει σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας (ΓΓΥΠ), παραβιάζει, και από την άποψη αυτή, την ισχύουσα ΖΟΕ, καθώς και εν γένει τους προστατευτικούς των ΓΓΥΠ κανόνες. Ο καθορισμός, όμως, των κριτηρίων διαβάθμισης και κατάταξης της γεωργικής γης και, ιδίως, αυτής που χαρακτηρίζεται από υψηλή παραγωγικότητα, καθώς και ο χαρακτηρισμός ως τέτοιας ορισμένης περιοχής διέπονται από ειδική νομοθεσία και, πάντως, δεν αποτελούν αντικείμενο του καθορισμού Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου κατά την πολεοδομική νομοθεσία. Ενόψει τούτου, η μνεία “ΓΓΥΠ” ως προς την περιοχή με το στ. 1 της ΖΟΕ Ιωαννίνων δεν έχει προδήλως την έννοια του χαρακτηρισμού της περιοχής αυτής ως ΓΓΥΠ κατά την αγροτική νομοθεσία και, μάλιστα, στο σύνολό της. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη, δηλαδή, και αν η επίμαχη έκταση είχε πράγματι χαρακτηριστεί ως ΓΓΥΠ, ο χαρακτηρισμός αυτός δεν θα παρεμπόδιζε τη χωροθέτηση, εντός αυτής, βασικών έργων υποδομής και, μάλιστα, εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, όπως η επίμαχη, για τις οποίες οι ΓΓΥΠ δεν αποτελούν, κατά το νόμο και τον οικείο ισχύοντα σχεδιασμό, ζώνες αποκλεισμού.
Περαιτέρω, ο χαρακτηρισμός έκτασης και, μάλιστα, ευρείας, ως ΓΓΥΠ, ακόμη και όταν αφορά στην έκταση στο σύνολό της, περίπτωση, που δεν συντρέχει εν προκειμένω, δεν θα αποτελούσε, πάντως, ανυπέρβλητο νομικό κώλυμα ούτε για τη χωροθέτηση έργων που δεν έχουν τον χαρακτήρα βασικού έργου υποδομής, τούτο δε και όταν με τη θυσία ΓΓΥΠ, η οποία, βεβαίως, πρέπει να αποτελεί προϊόν στάθμισης και να αιτιολογείται προσηκόντως, αποσκοπείται η ικανοποίηση και οικιστικών ακόμη αναγκών, η απαγόρευση “οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας” εντός ΓΓΥΠ που έχει καθοριστεί εντός ΖΟΕ, δεν καταλαμβάνει “την εκτέλεση μεγάλων αναπτυξιακών έργων… των ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού” και, για την ταυτότητα του λόγου, τα αμέσως συνδεόμενα με αυτά έργα υποδομής, όπως η επίμαχη μονάδα κομποστοποίησης αστικών λυμάτων της δημοτικής ΕΕΛ του μεγαλύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Περιφέρειας Ηπείρου. Εξάλλου, η απαγόρευση αυτή δεν εκτείνεται, πάντως, στα εν λόγω έργα υποδομής που προβλέπονται ήδη στο οικείο ΓΠΣ και, περαιτέρω, εναρμονίζονται με τον οικείο τομεακό σχεδιασμό, όπως, εν προκειμένω, το ΠΕΣΔΑ της Ηπείρου. Πρέπει, κατά συνέπεια, να απορριφθεί και ο λόγος ακυρώσεως, ο οποίος προβάλλεται κατ’ επίκληση του, κατά τον αιτούντα Δήμο, χαρακτηρισμού της έκτασης ως ΓΓΥΠ.
Ενόψει των διαλαμβανόμενων στην ΜΠΕ του επίδικου έργου, πρέπει να απορριφθούν οι λόγοι κατά τους οποίους η ΜΠΕ δεν προβλέπει μέτρα επαρκή για την αντιμετώπιση του ενδεχομένου δυσμενών επιπτώσεων του επίμαχου έργου στο έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, καθώς και του κινδύνου έκλυσης οσμών από αυτό στην περιοχή, η περαιτέρω δε αμφισβήτηση της προσφορότητας των μέτρων αυτών ανάγεται στην τεχνική κρίση της Διοίκησης, η οποία είναι ακυρωτικώς ανέλεγκτη.
Προβάλλεται εμμέσως ότι τόσο η ως άνω ΜΠΕ όσο και η εκδοθείσα βάσει αυτής προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ δεν έχουν συνεκτιμήσει το γεγονός ότι το προκείμενο έργο χωροθετείται εντός περιοχής Natura. Η ΜΠΕ, όμως, η οποία περιλαμβάνει παράρτημα τιτλοφορούμενο “ειδική οικολογική αξιολόγηση”, περιέχει σωρεία αναφορών στα χαρακτηριστικά της έκτασης ως περιοχής Natura, με προστατευόμενα, ιδίως, τα είδη “κιρκινέζι” και “τσίφτης χωρίς οι παραδοχές της να αμφισβητούνται με κάποιον συγκεκριμένο ισχυρισμό από πλευράς του αιτούντος Δήμου. Πρέπει, επομένως, και ο λόγος αυτός να απορριφθεί ως αβάσιμος.
Πρόεδρος: Π. Ευστρατίου
Εισηγητής: Χρ. Ντουχάνης
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.