ΣτΕ 1943/2022 [Ζητήματα νομιμότητας ΑΕΠΟ για ξενοδοχειακή μονάδα εντός προτεινόμενης ΠΕΡΠΟ (παράστ. στην Επταμελή)]
Περίληψη
– Τα χωροταξικά σχέδια περιλαμβάνουν τόσο γενικές κατευθύνσεις, επιδεκτικές εξειδικεύσεως από τα κατώτερα επίπεδα σχεδιασμού, όσο και, κατά περίπτωση, ειδικότερες και αυξημένης κανονιστικής πυκνότητας προβλέψεις, οι οποίες χαράσσουν τα όρια που η Διοίκηση δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά την κατάρτιση των κατωτέρων σχεδίων ή περιέχουν άλλους κανόνες δικαίου, είτε περιέχουν αυθύπαρκτες και συγκεκριμένες ρυθμίσεις του χώρου, ακόμη και μη επιδεκτικές εξειδικεύσεως, στις οποίες η Διοίκηση επιλέγει να προβεί ήδη κατά το στάδιο του υπερκειμένου σχεδιασμού. Ενόψει τούτων, τα χωροταξικά σχέδια, τα οποία έχουν από τη φύση τους συνεκτικό αλλά πολυεπίπεδο χαρακτήρα, πρέπει να ερμηνεύονται κατά τρόπο συνθετικό, έτσι ώστε οι ρυθμίσεις τους να μην εφαρμόζονται κατά τρόπο αποσπασματικό, αλλά να εναρμονίζονται μεταξύ τους.
Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, το έργο κατατάσσεται στην κατηγορία Α, υποκατηγορία 2, της 6ης ομάδας «Κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα σε περιοχές εκτός σχεδίων πόλεων και εκτός ορίων οικισμών» της Υ.Α. 1958/2012. Η επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα, κατηγορίας 5 αστέρων, θα κατασκευαστεί σε περιοχή εκτός σχεδίου σε γήπεδο εμβαδού 36.685,69 τ.μ. στη θέση Αγγελόβραχος Αγίας Πελαγίας. Η θέση αυτή, όπως προκύπτει από τον χάρτη του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Κρήτης στη σελίδα 2626 του ΦΕΚ 260/ΑΑΠ/8.11.2017, εμπίπτει εντός της παράκτιας ζώνης αστικής / τουριστικής ανάπτυξης και ποιοτικής / περιβαλλοντικής αναβάθμισης «από Ανώγεια Μιλάτου έως Φόδελε περί το Ηράκλειο – Χερσόνησο» εκ των προβλεπομένων στο άρθρο 12 του Περιφερειακού Πλαισίου, στις οποίες προωθούνται κατά προτεραιότητα, μεταξύ άλλων, η αναβάθμιση και μετατροπή υφισταμένων ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε σύνθετες και ολοκληρωμένες τουριστικές υποδομές και, κατά περίπτωση, η κατασκευή νέων καταλυμάτων 3, 4 και 5 αστέρων. Συνεπώς, από την άποψη αυτή, η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ δεν παραβιάζει τις ως άνω προβλέψεις του ισχύοντος Περιφερειακού Πλαισίου και ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως, όπως προβάλλεται, θα έπρεπε να απορριφθεί.
Στο προοίμιο της προσβαλλομένης γίνεται μνεία τόσο της υπ’ αριθ. 445/2017 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Μαλεβιζίου και της προσβολής της με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Δικαστηρίου, όσο και του εγγράφου της Διεύθυνσης Τ.Υ. και Πολεοδομίας του Δήμου Μαλεβιζίου περί εγκρίσεως εισόδου και εξόδου οχημάτων προς και από τη ξενοδοχεαική μονάδα. Εξάλλου, με την με την 2175/2021 απόφαση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ έγινε δεκτή η αίτηση ακυρώσεως του αιτούντος Συνεταιρισμού και ακυρώθηκε η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μαλεβιζίου, με το εξής σκεπτικό: «Η προσβαλλόμενη 445/20.11.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μαλεβιζίου εισήγαγε πράγματι, βάσει της παρ.1 του άρθρου 52 του ΚΟΚ …, κανονιστικές ρυθμίσεις οδικής κυκλοφορίας …. Και τούτο, διότι με αυτήν μεταβάλλεται η χρήση των οδών A, Β και C κατά το … διάγραμμα ροής κυκλοφορίας που εγκρίθηκε με την προσβαλλόμενη, παρά τον χαρακτηρισμό τους ως ‘οδών ήπιας κυκλοφορίας’ στο εγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο του αιτούντος Συνεταιρισμού. II πράξη όμως αυτή του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μαλεβιζίου δεν έτυχε, όπως απαιτείται, έγκρισης από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία … συνίσταται σε πλήρη ουσιαστικό εκ μέρους του έλεγχο των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων που υπερβαίνει τα όρια του απλού ελέγχου νομιμότητας. Ως εκ τούτου, η κυκλοφοριακή ρύθμιση περί ορισμού οδών και ροής κυκλοφορίας για την εξυπηρέτηση της σχεδιαζόμενης ξενοδοχειακής μονάδας, στην οποία προέβη η ως άνω 445/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μαλεβιζίου, είναι ανυπόστατη, ως μη τελειωθείσα, εφόσον δεν επακολούθησε η έκδοση σχετικής εγκριτικής πράξης του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση. Για λόγους όμως ασφαλείας δικαίου, η προσβαλλόμενη αυτή απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, καθ’ ό μέρος διατηρεί την ισχύ της, πρέπει να ακυρωθεί προκειμένου να διαπιστωθεί έναντι πάντων το ανίσχυρο αυτής …
Οι ανωτέρω Περιβαλλοντικοί όροι της προσβαλλόμενης ΑΕΠΟ, οι οποίοι ρυθμίζουν την πρόσβαση στην επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα, αποκλίνουν από τις ρυθμίσεις του π.δ/τος της 12.2.2013, με το οποίο εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη του οικισμού του αιτούντος Συνεταιρισμού, ως προς τον χαρακτηρισμό και τη διαβάθμιση του οδικού δικτύου του οικισμού του Συνεταιρισμού σε βασικούς άξονες, συλλεκτήριους και σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας, καθώς και τον χαρακτηρισμό και τη λειτουργία του περιμετρικού πεζοδρόμου του οικισμού.
Οι εν λόγω περιβαλλοντικοί όροι έχουν τεθεί σε αντίθεση προς το ισχύον πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής του οικισμού, τμήμα, του οποίου συνιστούν και οι ρυθμίσεις περί του οδικού δικτύου του οικισμού, οι οποίες τέθηκαν βάσει πολεοδομικής μελέτης που έλαβε υπόψη τις κυκλοφοριακές ανάγκες του οικισμού, των κατοίκων και των επισκεπτών αυτού. Οι όροι αυτοί, άλλωστε, δεν ευρίσκουν νόμιμο ή επαρκές έρεισμα σε άλλες διοικητικές πράξεις, εφόσον η 445/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μαλεβιζίου, η οποία εκδόθηκε βάσει της διατάξεως της παρ. 1 του άρθρου 52 του ΚΟΚ και εισήγαγε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις ορισμού οδών και ροής κυκλοφορίας για την εξυπηρέτηση της επίμαχης ξενοδοχειακής μονάδας, ακυρώθηκε με την 2175/2021 απόφαση του Δικαστηρίου. Το δε υπ’ αριθ. 17743/3.10.2017 έγγραφο του Προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας και Πολεοδομίας του Δήμου Μαλεβιζίου, ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι συνιστά έγκριση εισόδου και εξόδου οχημάτων προς και από την επίμαχη μονάδα, εγκρίνει, απλώς, ένα προσκομισθέν από τους ενδιαφερομένους διάγραμμα του οδικού δικτύου του οικισμού, στο οποίο αποτυπώνονται τα ως άνω σημεία εισόδου και εξόδου και, κατά τα λοιπά, ενημερώνει τους ενδιαφερομένους ότι η κυκλοφορία εντός του οικισμού θα υλοποιείται με αποκλειστική ευθύνη του φορέα του έργου. Κατόπιν τούτων, οι περιβαλλοντικοί όροι της προσβαλλόμενης ΑΕΠΟ, καθ’ ό μέρος ρυθμίζουν την πρόσβαση στην επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα δεν έχουν τεθεί νομίμως και οι σχετικοί λόγοι ακυρώσεως θα έπρεπε να γίνουν δεκτοί.
Προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι μη νόμιμη διότι, έρχεται σε ευθεία αντίθεση προς το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο καθορίζει τις προϋποθέσεις οικοδομησιμότητας που πρέπει να πληροί ένα γήπεδο εκτός σχεδίου δόμησης. Ειδικότερα, η προσβαλλομένη έχει1 εκδοθεί κατά παράβαση διάταξης νόμου και ειδικότερα κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 1 του π.δ/τος της 24/31.5.1985 (Δ’ 270), στο μέτρο που το γήπεδο της επίδικης ξενοδοχειακής μονάδας δεν έχει πρόσωπο σε νόμιμη κοινόχρηστη οδό, αλλά σε αγροτική οδό ενώ δεν διαθέτει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η πρόσβαση στο γήπεδο της επίμαχης εγκατάστασης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, γίνεται, στα νότια, από αγροτικό χωματόδρομο και δυτικά από τον περιμετρικό πεζόδρομο του οικισμού του αιτούντος Συνεταιρισμού, ο οποίος θεσμοθετήθηκε , με το π.δ. της 12.2.2013, αφενός για την προσπέλαση της παραλίας από το κοινό και αφετέρου για την διακοπή του οικιστικού συνόλου σε σχέση με τις γειτονικές ιδιοκτησίες. Υπό τα δεδομένα αυτά, το γήπεδο της επίμαχης εγκατάστασης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί τον βασικό κανόνα της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο, εφόσον, κατά τα ήδη εκτεθέντα, η μεν αγροτική οδός δεν καθιστά το γήπεδο οικοδομήσιμος δε περιμετρικός πεζόδρομος του οικισμού αφενός μεν δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινόχρηστης οδού που δίδει πρόσωπο στο γήπεδο, εφόσον καθίσταται προσπελάσιμος από οχήματα διά των ανωτέρω μη νομίμως τεθειμένων περιβαλλοντικών όρων, αφετέρου δε ο πεζόδρομος αυτός εγκρίθηκε προκειμένου να διαχωρίσει την οικιστική από την μη οικιστική περιοχή και όχι για να οδηγήσει στη δημιουργία νέων, οικοδομήσιμων γηπέδων εκτός της πολεοδομηθείσας έκτασης. Κατόπιν τούτων, ο λόγος ακυρώσεως θα έπρεπε να γίνει δεκτός. Λόγω της σπουδαιότητας των τιθεμένων με την κρινόμενη αίτηση ζητημάτων, το Τμήμα, υπό την παρούσα του σύνθεση, κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος.
Πρόεδρος: Μ. Γκορτζολίδου
Εισηγητής: Χρ. Παπανικολάου
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.
