ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (Oκτώβριος 2007)

Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει και κα­νείς πλέον δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα συ­νεχώς αυξάνονται, συντελώντας στην επιβά­ρυνση του παγκόσμιου και τοπικού κλίμα­τος. Η διάρκεια και το μέγεθος των καυσώ­νων που βιώσαμε στην Ελλάδα το περασμέ­νο καλοκαίρι, οι πλημμύρες στην Ιταλία, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες στα Βαλκάνια, η ανομβρία που έπληξε το μεγαλύτε­ρο μέρος της Τουρκίας φανερώνουν ότι και η γειτονιά μας επηρεάζεται από την υπερ­θέρμανση του πλανήτη. Η ανάγκη για απο­τελεσματική και έγκαιρη μείωση των εκπο­μπών CO2 είναι επιτακτική.

Η επιστημονική κοινότητα, αλλά και το WWF εκτιμούν ότι τα επόμενα 10 χρόνια εί­ναι το κλειδί για την επιτυχή (ή μη) έκβαση της μάχης που δίνουμε ενάντια στην κλιμα­τική αλλαγή. Μέσα λοιπόν στην επόμενη δεκαετία πρέπει να ληφθούν και να υλοποι­ηθούν όλα τα απαραίτητα τεχνολογικά, οι­κονομικά και πολιτικά μέτρα που θα μας ο­δηγήσουν στον επιδιωκόμενο στόχο μας, που δεν είναι άλλος από τη μείωση έως το 2050 κατά 60-80% των εκπομπών αερίων των θερμοκηπίου[1]. Στην προσπάθεια αυτή, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοστατεί πα­ρά την απροθυμία των άλλων μεγάλων ρυ­παντών, όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Κίνα, κ.λπ. Πρόσφατα μάλιστα η κατέληξε σε ένα πακέτο μέτρων -με ορίζοντα το 2020-, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει τη μείωση των εκπομπών CO2 έως και 30%, την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% και την υ­ποχρεωτική συμμετοχή των Aνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) κατά 20% στη συ­νολική παραγωγή ενέργειας. Αν σε αυτά τα μέτρα συνυπολογίσουμε και τη διαφαινόμε­νη ενίσχυση του συστήματος εμπορίας ρύ­πων[2], την εισαγωγή σε αυτό των κλάδων της ναυτιλίας και των αερομεταφορών[3] αλ­λά και τη θεσμική απαίτηση για μείωση των εκπομπών από τα IX αυτοκίνητα[4], τότε μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το κλίμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλάζει. Βέβαια, απαιτούνται πολ­λές περισσότερες δράσεις και πάνω απ’ όλα η ενεργός συμμετοχή των επιχειρήσεων…

Συνεργασίες επιχειρήσεων και WWF σε παγκόσμιο επίπεδο

Ο τρόπος που οι επιχειρήσεις αντιμετωπί­ζουν την κλιματική αλλαγή ποικίλει. Κάποι­ες επιχειρήσεις έχουν λάβει τα «μηνύματα των καιρών» και προχωρούν ραγδαία στη βελτίωση των προϊόντων και διαδικασιών τους. ΄Αλλες όμως θεωρούν την υποτιθέμε­νη ευαισθητοποίηση για την κλιματική αλ­λαγή ως ένα πολύ αποτελεσματικό και σχε­δόν ανέξοδο εργαλείο μάρκετινγκ. Πώς θα ξεχωρίσουμε την ήρα από το σιτάρι; Με τον ίδιο τρόπο που καλούμαστε να αποφαν­θούμε για την απόδοση των περιβαλλοντι­κών πολιτικών, δηλαδή βάσει μετρήσιμων στόχων και δράσεων που θα αποδείξουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μόδα, αλλά πρόβλημα προς άμεση επίλυση.

Το WWF επιθυμεί τη συνεργασία μόνο με επιχειρήσεις που ανησυχούν για την εξέ­λιξη της κλιματικής απειλής. Και πραγματι­κά, υπάρχουν παραδείγματα τέτοιων συνεργασιών που μας δίδουν το δικαίωμα στην αισιοδοξία. Σε παλιότερο αφιέρωμα του Economist[5] αναδείξαμε την πρωτοβουλία Climate Savers[6] του WWF, όπου δώδεκα εταιρείες -μεταξύ των οποίων οι Τetra Pak, LafargeΙ, Novo Nordisk, Sony, Nike, ΙΒΜ, Polaroid- δεσμεύτηκαν εθελοντικά να μειώ­σουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγω­γής, βελτιώνοντας το προφίλ τους και κερ­δίζοντας σημαντικά χρηματικά ποσά.

Η επέκταση της πρωτοβουλίας Climate Savers στο χώρο των «νέων τεχνολογιών» α­ποτελεί ακόμη μια απόδειξη του γεγονότος ότι λύσεις υπάρχουν, αρκεί να βρεθούν πρό­θυμοι άνθρωποι και εταιρίες που θα τις ε­φαρμόσουν. Το «Klimate Savers smart computing»[7] ξεκίνησε μόλις φέτος με τη συμμετοχή 40 εταιρειών από το χώρο της πληροφορικής, μεταξύ των οποίων οι Google, Intel, Microsoft, Yahoo, Dell, Fujitsu, Hitachi, κ.λπ. Στόχος της «συμμα­χίας» είναι η μείωση -έως το 2010- των εκ­πομπών CO2 που προέρχονται από τη λει­τουργία υπολογιστών κατά 54 εκατ. τόνους ετησίως, ποσότητα ίση με τις εκπομπές από 10 έως 20 θερμοηλεκτρικές μονάδες παρα­γωγής ηλεκτρισμού ή 11 εκατ. αυτοκίνητα. Η επίτευξη του στόχου θα γίνει μέσω της βελτίωσης της απόδοσης των υπολογιστών κατά 50% έως το 2010.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλα­γής στην Ελλάδα δεν έχει τύχει ακόμη της δέουσας προσοχής. Η πολιτεία παρατηρεί τις εξελίξεις με μια σχετική απάθεια, παρά το γεγονός ότι από το 2005 υπερβήκαμε τα όρια εκπομπών στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο[8], ενώ οι όποιες πα­ρεμβάσεις γίνονται αποσπασματικά, χω­ρίς ιδιαίτερη συνοχή.

Από την άλλη, οι περιβαλλοντικές επιδό­σεις των ελληνικών επιχειρήσεων συνεχώς βελτιώνονται τα τελευταία χρόνια, αν και σαφώς υπολείπονται των ευρωπαϊκών. Η ανεπάρκεια των κυβερνητικών μέτρων και η έλλειψη ενημέρωσης θα μπορούσαν να α­ποτελούν δικαιολογία για τις εταιρείες της χώρας μας, όμως κάτι τέτοιο δεν α­κούγεται πλέον πειστικό. Δεν χρειάζονται διπλώ­ματα πυρηνικής φυσικής για την περιβαλ­λοντική βελτίωση των επιχειρήσεων. Το μό­νο που απαιτείται είναι κατανόηση των προκλήσεων και θέληση για αλλαγή.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, για πα­ράδειγμα, μπορούν εύκολα να προβούν σε δράσεις μείωσης της ενέργειας που κατανα­λώνουν, ακολουθώντας απλά βήματα, όπως αυτά που προτείνει το WWF στο νέο πανευ­ρωπαϊκό του πρόγραμμα Green Office[9]. Επιπλέον, οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις μπορούν να υλοποιήσουν τις βασικές αρχές του προγράμματος One Planet Living[10] του WWF, καταφέρνοντας π.χ. μείωση έως και 80% στις απαιτήσεις μίας κατοικίας για θέρμανση και ψύξη.

Και αυτά είναι η μια όψη του νομίσμα­τος, που αφορά στις πρωτοβουλίες που μπορούν και πρέπει να αναλάβουν οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Η συνεργασία του WWF Ελλάς με την Εθνική Ασφαλιστική κινείται σε αυτό το πλαίσιο. Μέσα από τη συνεργασία μας, η Εθνική Ασφαλιστική δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές CO2 από τις διαδι­κασίες της και να εξετάσει τη δημιουργία νέων ασφαλιστικών προϊόντων, στα οποία θα περιλαμβάνεται η διάσταση της κλιματι­κής αλλαγής. Τέτοιες επιχειρηματικές κινή­σεις οφείλουμε να τις αναγνωρίζουμε και ε­πικροτούμε[11].

΄Οταν όμως οι επιχειρήσεις αδιαφο­ρούν για την εφαρμογή ορθών περιβαλλοντικών πρακτικών, τότε το κράτος οφείλει να παρεμβαίνει, θέτοντας κανόνες που σταδιακά θα μας οδηγήσουν σε μια «πρά­σινη» ελληνική οικονομία. Η πολιτεία, ε­ξάλλου, δεν πρέπει να αγνοεί το μήνυμα των πολιτών. Σε έρευνα κοινής γνώμης της VPRC για λογαριασμό του WWF Ελλάς και της Εθνικής Ασφαλιστικής, οι πολίτες φάνηκε ότι δεν είναι ευχαριστημέ­νοι από τις αποδόσεις των ελληνικών βιομηχανιών και θεωρούν ότι οι αυστηρότε­ροι έλεγχοι θα έπρεπε να αποτελούν προτεραιότητα για την πολιτεία[12].

Κατά την άποψη του WWF Ελλάς, αυτό είναι αναγκαίο ιδιαίτερα για τις επιχειρή­σεις παραγωγής ηλεκτρισμού. Ο συγκεκρι­μένος τομέας ευθύνεται σχεδόν για το 55% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της χώρας και πολύ φοβόμαστε ότι μετά την αναμενόμενη απελευθέρωση της αγοράς το ποσοστό θα ανέβει ακόμη περισσότερο. Οι τελευταίες επιχειρηματικές εξαγγελίες για χρήση του εξαιρετικά ρυπογόνου -και εισα­γόμενου- λιθάνθρακα στην ηλεκτροπαρα­γωγή, προϊδεάζει αρνητικά για την πορεία των εκπομπών CΟ2 της χώρας απειλώντας να δυναμιτίσει τις όποιες προσπάθειες για τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων. Στη συ­γκεκριμένη περίπτωση, η πολιτεία οφείλει να αντιληφθεί το διακύβευμα μιας τέτοιας προοπτικής και να θέσει τις βάσεις για ένα φιλόδοξο ενεργειακό σχεδιασμό, που θα ο­δηγήσει στις απαραίτητες μειώσεις εκπο­μπών CO2. Εξάλλου, υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι η Ελλάδα θα έχει το δικαίωμα να επιλέγει τέτοια ρυπογόνα πρότυπα ανάπτυξης -όντας μια ανεπτυγμέ­νη χώρα- χωρίς να προσκρούσει στην ισχυ­ρή αντίδραση των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης και γενικά όσων μάχονται για την καταπολέμη­ση της κλιματικής αλλαγής;

Εν κατακλείδι, η κλιματική αλλαγή δεν περιμένει και όσο καθυστερούμε να λάβου­με μέτρα τόσο πιο έντονα θα βιώσουμε τις δραματικές αλλαγές. Η κατάλληλη βούληση και η διάθεση για συνεργασία μεταξύ επι­χειρήσεων, πολιτείας και κοινωνίας των πο­λιτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ομαλή πορεία προς μια βιώσιμη πράσινη ελληνική οικονομία. Είναι στο χέρι μας να γίνει γρήγορα αυτή η μετάβαση.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση «The economist» που κυκλοφόρησε ως ένθετο στην Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», τ. Οκτωβρίου 2007, σ. 26-27.

[1] Σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

[2] Το πλήρες όνομα της πρωτοβουλίας είναι Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων Θερμοκηπίου.

[3] Commission of the European Communities, COM (2006) 676, November 2006, Brussels.

[4] Commission of the European Communities, COM (2007) 19, February 2007, Brussels.

[5] Δείτε το σχετικό αφιέρωμα της ελληνικής έκδοσης του Eoconomist, Απρίλιος 2007.

[6] Μάθετε περισσότερα για το Climate Savers στην ιστοσελίδα https://www.panta.org/climate.

[7] Περισσότερες πληροφορίες για το Climate Savers smart computing στην ιστοσελίδα https://www.climatesaverscomputing.org.

[8] European Environment Agency, Technical report No7/2007, May 2007.

[9] Δείτε περισσότερα για το φιλόδοξο πρόγραμμα Green Office του WWF: https://www.wwf.fi/green_office.

[10] Το πρόγραμμα One Planet Living του WWF έχει ως στόχο τη δημιουργία πρότυπων κοινοτήτων χαμηλής έντασης άνθρακα. ΄Ένα από τα σχέδια που υλοποιούνται αφορά την κατασκευή 8.000 οικολογικών κατοικιών στην περιοχή Mata de Sesimbra της Πορτογαλίας. Η συνολική επένδυση έχει προϋπολογισμό 1,1 δις ευρώ και προβλέπει τη δημιουργία 11.000 νέων θέσεων εργασίας. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://oneplanetliving.org/

[11] Σίγουρα υπάρχουν και άλλες ελληνικές επιχειρήσεις που ενεργούν «φιλοπεριβαλλοντικά». Ας μας συγχωρήσουν που δεν τις αναφέρουμε σε αυτό το κείμενο.

[12] Δείτε το πλήρες κείμενο της έρευνας κοινής γνώμης στην ιστοσελίδα του WWF για την κλιματική αλλαγή: https://climate.wwf.gr

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print