ΣτΕ 2973/2010 [Παύση λειτουργίας ΧΑΔΑ στην Τρίπολη]
Περίληψη
-Η ανεξέλεγκτη απόρριψη αστικών αποβλήτων απαγορεύεται. Οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διακοπή λειτουργίας και την αποκατάσταση των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, που λειτουργούν χωρίς άδεια. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται και η σφράγιση.
-Η εκδηλωθείσα με τα προσβαλλόμενα έγγραφα άρνηση της Διοίκησης να προβεί σε οποιαδήποτε νόμιμη ενέργεια για τη διακοπή λειτουργίας του επίμαχου ΧΑΔΑ πρέπει να ακυρωθεί και η υπόθεση να παραπεμφθεί προκειμένου η Διοίκηση να προβεί στις ενέργειες αυτές.
Πρόεδρος: Αγγ. Θεοφιλοπούλου
Εισηγητής: Αθ. Ράντος
Δικηγόροι: Σ. Μπρέγιαννος, Α. Παναγόπουλος, Α. Αλεφάντη, Χ. Πανούσης
Βασικές σκέψεις
- Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση του υπ’ αριθ. πρωτ. 25/14-1-2005 εγγράφου του Νομάρχη Αρκαδίας και του υπ’ αριθ. πρωτ. 180/28-1-2005 εγγράφου της Διευθύνσεως ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Πελοποννήσου, με τα οποία απορρίφθηκε αίτημα διατυπωθέν από το πρώτο αιτούν σωματείο, με την από 16-12-2004 αίτησή του προς τις ανωτέρω αρχές, για την παύση λειτουργίας και την σφράγιση του Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Στερεών Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) που λειτουργεί στην θέση «Πλάτωμα» Δήμου Τριπόλεως. Στην δίκη παρεμβαίνει υπέρ του κύρους των προσβαλλόμενων πράξεων ο Δήμος Τριπόλεως.
- Επειδή, με την προσβαλλομένη πράξη ρυθμίζεται ζήτημα αναγόμενο στην διαχείριση στερεών αποβλήτων, δηλαδή ζήτημα διεπόμενο από την οικεία νομοθεσία, που είναι εντεταγμένη στην εν γένει νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Αρμοδίως, συνεπώς, κατ’ άρθρο 5 παρ. 1 περ. α του π. δ/τος 361/2001 (Α’ 244), εισάγεται η υπόθεση ενώπιον του παρόντος σχηματισμού.
- Επειδή, το πρώτο αιτούν σωματείο, που έχει ως σκοπό, κατά το προσκομιζόμενο καταστατικό του, την μέριμνα για τον εξωραϊσμό και την ανάπτυξη της συνοικίας Φιλικών Τριπόλεως, πλησίον της οποίας λειτουργεί ο επίμαχος ΧΑΔΑ, με έννομο συμφέρον ασκεί την κρινομένη αίτηση. Ομοίως, με έννομο συμφέρον ασκούν την αίτηση και οι λοιποί αιτούντες, φερόμενοι, κατά τα προσκομισθέντα από αυτούς στοιχεία, ως κατοικούντες στην εν λόγω συνοικία. Όλοι δε οι ανωτέρω αιτούντες ομοδικούν παραδεκτώς εφ’ όσον προβάλλουν κοινούς λόγους ακυρώσεως, στηριζόμενους στην αυτή νομική και πραγματική βάση. Εξ άλλου, με έννομο συμφέρον ασκείται και η παρέμβαση του Δήμου Τριπόλεως, στην εδαφική περιφέρεια του οποίου λειτουργεί ο ΧΑΔΑ, τον οποίο χρησιμοποιεί ο Δήμος.
- Επειδή, με την υποβληθείσα προς τις καθ’ ων αρχές αίτηση, διατυπώθηκε από το αιτούν σωματείο ρητό αίτημα διακοπής λειτουργίας του ΧΑΔΑ. Δεδομένου δε ότι με την οικεία νομοθεσία (ν. 1650/1986, κοινή υπουργική απόφαση [κυα] ΗΠ 50910/2727/16-12-2003, όπως οι σχετικές διατάξεις εκτίθενται στην επομένη σκέψη) απονέμονται σχετικές με την διαχείριση στερεών αποβλήτων αρμοδιότητες τόσο στις Περιφέρειες όσο και στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, οι προσβαλλόμενες πράξεις, με τις οποίες εκδηλώνεται η απόρριψη από τις εν λόγω αρμόδιες αρχές του ως άνω αιτήματος, είναι εκτελεστές και παραδεκτώς προσβάλλονται με την κρινομένη αίτηση.
- Επειδή, κατά το άρθρο 12 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), «1. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων γίνεται με τρόπο ώστε: α) να μη δημιουργούνται κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον και ενοχλήσεις από θόρυβο ή δυσοσμίες, β) να μην προκαλείται υποβάθμιση στο φυσικό περιβάλλον …2. Υπόχρεοι φορείς για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι οι ΟΤΑ …3. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο γίνεται βάσει σχεδιασμού που αποσκοπεί στη μελέτη και τον καθορισμό των μεθόδων διαχείρισης καθώς και στη χωροθέτηση των εγκαταστάσεων διάθεσης των στερεών αποβλήτων …5. Απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη στερεών αποβλήτων εντός ή εκτός αστικών περιοχών και σε οποιοδήποτε φυσικό αποδέκτη …». Εξάλλου, κατά το άρθρο 4 της κυα ΗΠ 50910/2727/16-12-2003 «Μέτρα και Όροι για τη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων …» (Β’ 1909), που εκδόθηκε, όπως αναφέρεται στο άρθρο 1 αυτής, για την εφαρμογή των ως άνω διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 1650/1986 και προς συμμόρφωση στους ορισμούς της οδηγίας 91/156/ΕΟΚ (ΕΕ L 78/26-3-1991), «1. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων πραγματοποιείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του ανθρώπου και ότι δεν χρησιμοποιούνται διαδικασίες ή μέθοδοι που ενδέχεται να βλάψουν το περιβάλλον …», ενώ, κατά το άρθρο 6 της αυτής κυα, « 1. … Για κάθε Περιφέρεια της χώρας καταρτίζεται Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) …5. α.1. Το ΠΕΣΔΑ εγκρίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας …», κατά δε το άρθρο 8 της κυα, « …2. …β. Άδεια διάθεσης, αξιοποίησης, προσωρινής αποθήκευσης ή μεταφόρτωσης στερεών αποβλήτων. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον οικείο Νομάρχη..,.». Περαιτέρω, με το άρθρο 10 της εν λόγω κυα, ορίζεται ότι «1. Απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη και η ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών αποβλήτων. …2. Οι ΦοΣΔΑ [ δηλαδή, κατά το άρθρο 7 της κυα, οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του προπαρατεθέντος άρθρου 12 του ν. 1650/1986, ήτοι, κατ’ αρχήν, οι ΟΤΑ], στα γεωγραφικά όρια των οποίων έχουν λειτουργήσει κατά τα τελευταία 20 έτη, χωρίς άδεια και κατά ανεξέλεγκτο τρόπο, χώροι διάθεσης ή αξιοποίησης αποβλήτων και οι οποίοι έχουν εγκαταλειφθεί, υποχρεούνται μέσα σε 18 μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης να λάβουν άδεια αποκατάστασης τους… Η σχετική άδεια χορηγείται με απόφαση του γενικού Γραμματέα Περιφέρειας». Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι η ανεξέλεγκτη απόρριψη αστικών αποβλήτων απαγορεύεται και ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την διακοπή λειτουργίας και την αποκατάσταση των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, που λειτουργούν χωρίς άδεια, στα οποία περιλαμβάνεται και η σφράγιση αυτών.
- Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την υποβληθείσα προς τον Γενικό Γραμματέα Περιφερείας Πελοποννήσου και τον Νομάρχη Αρκαδίας από 16-12-2004 αίτηση του αιτούντος σωματείου, εξετέθη ότι από του έτους 1982 λειτουργεί ΧΑΔΑ στην θέση «Πλάτωμα» Τριπόλεως, όπου ο οικείος Δήμος απορρίπτει τα αστικά στερεά απόβλητα, ότι ο χώρος λειτουργεί παρανόμως χωρίς άδεια, ότι η κατάσταση δημιουργεί δυσμενείς όρους διαβιώσεως στην περιοχή και κινδύνους για την δημόσια υγεία, ζητήθηκε δε η παύση λειτουργίας και η σφράγιση του χώρου, η απαγόρευση περαιτέρω διαθέσεως απορριμμάτων στον χώρο και η εν συνεχεία αποκατάσταση του. Με το πρώτο προσβαλλόμενο έγγραφο του Νομάρχη Αρκαδίας εδόθη η απάντηση ότι «Οριστική και ουσιαστική λύση του προβλήματος επί του παρόντος δεν μπορεί να δοθεί δεδομένου ότι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ο Περιφερειακός Σχεδιασμός», ενώ με το δεύτερο προσβαλλόμενο έγγραφο της Διευθύνσεως ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Πελοποννήσου, αφού συνομολογείται ότι, κατά την άποψη του Τμήματος Διαχειρίσεως Στερεών Αποβλήτων του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ, ο τρόπος αυτός διαθέσεως αποβλήτων θεωρείται ανεξέλεγκτη διάθεση αυτών και απαγορεύεται, δεν δίδεται συγκεκριμένη απάντηση στο αίτημα αλλ’ εκτίθενται γενικοί προβληματισμοί για τον τρόπο καλύψεως των σχετικών αναγκών των ΟΤΑ μέχρι την έγκριση του Περιφερειακού Σχεδίου και την έναρξη λειτουργίας των προγραμματιζόμενων έργων διαχειρίσεως. Με τα δεδομένα, όμως, αυτά, μη νομίμως, κατά τα εκτεθέντα στην προηγουμένη σκέψη, η Διοίκηση αρνήθηκε να προβεί σε οποιαδήποτε νόμιμη ενέργεια για την διακοπή λειτουργίας του επιμάχου ΧΑΔΑ. Για τον λόγο, συνεπώς, αυτόν, που βασίμως προβάλλεται με την κρινομένη αίτηση, πρέπει αυτή να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η εκδηλωθείσα με τα προσβαλλόμενα έγγραφα άρνηση της Διοικήσεως να προβεί στις κατά νόμο ενέργειες, η δε υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί στην Διοίκηση προκειμένου να προβεί στις ενέργειες αυτές, ενώ πρέπει να απορριφθεί η παρέμβαση.
