ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ; (Ιούλιος 2007)

Βρισκόμαστε στο μέσον μιας ξηροθερμικής περιόδου –από τις χειρότερες των τελευταίων χρόνων, αλλά αναμενόμενη για τους γνωρίζοντες- και οι καταστροφές που υφίσταται το φυσικό περιβάλ­λον της χώρας είναι τεράστιες. Κι όλοι αναρωτιόμαστε, τι πρέπει να κάνουμε άμεσα, για να μην οδηγηθούμε στην ολοκληρωτική κα­ταστροφή;

Ο Πρόεδρος του ΣΥΝ, σε μια προσπάθεια ουσιαστικής προσέγγισης αυτού του προβληματισμού, ζήτησε να γίνει συνάντηση εργασίας όλων των πολιτικών αρχηγών. Ο Πρωθυπουργός απάντησε αλα­ζονικά, μέσω της κυβερνητικής επιτροπής, με την ενίσχυση του ί­διου τρόπου αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, αδιαφορώντας όχι μόνο για τις αντοχές του, αλλά και για την κοινωνική α­ποδοχή που θα είχε μια τέτοια συνάντηση.

Όμως, η επόμενη ημέρα, δυστυχώς, έφερε την καταστροφή της βόρειας Πελοποννήσου, τις αλλεπάλληλες πυρκαγιές σε δασικά συμπλέγματα που μέχρι χθες ήταν άτρωτα από τις πυρκαγιές, τις διαμαρτυρίες των πολιτών για μη αποτελεσματική παρέμβαση των δυνάμεων καταστολής και πάνω απ’ όλα ανθρωποθυσίες.

Μπροστά σ’ αυτή την κα­τάσταση η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ -που δεν πρέπει να ξεχνά την εγκληματική του ευ­θύνη για το διαχωρισμό της πρό­ληψης από την καταστολή- επα­νήλθαν στο γνωστό δικομματικό παιχνίδι και μάλιστα με τρόπο που αποτελεί προσβολή, κυρίως γι’ αυ­τούς που με αυτοθυσία δίνουν τις μάχες της δασοπυρόσβεσης: «Εμείς είμαστε καλύτεροι από σας, γιατί κάψαμε λιγότερα στρέμμα­τα… εσείς, όμως, κομματικοποιή­σατε το σώμα των δυνάμεων κα­ταστολής…».

Δεν είναι η ώρα της αναζήτησης και κατανομής των ευθυνών… εί­ναι η ώρα της ευθύνης και η ευ­θύνη απαιτεί ουσιαστική προσέγ­γιση στο πρόβλημα… γιατί δυστυ­χώς φτάσαμε στο σημείο να ακού­γονται φωνές σαν κι αυτές σε μεσημεριανή ραδιοφωνική εκπο­μπή της περασμένης Πέμπτης: «πολίτες να ζητούν από δημοσιο­γράφο να ‘μεσολαβήσει’ στη Γενι­κή Γραμματεία Πολιτικής Προστα­σίας, ώστε να σταλεί αεροπλάνο να σβήσει τη φωτιά στις αυλές των σπιτιών τους!».

Ας δούμε, όμως, τι συμβαίνει σήμερα με τη διαδικασία της κατα­στολής των δασικών πυρκαγιών. Τα μέσα και οι πιστώσεις που διατίθενται για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών είναι δε­κάδες φορές περισσότερα από αυ­τά παλαιότερων περιόδων και, ενώ θα έπρεπε η αντιμετώπιση να είναι πιο αποτελεσματική, δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο. Κι αυτό για τους παρακάτω λόγους:

1. Δεν υπάρχει η αμεσότητα της επαφής των ενεργούντων την κα­ταστολή με τον χώρο στον οποίο ενεργούν και, μη έχοντας εντοπίσει την ακριβή θέση που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά, δεν μπορούν να επέμ­βουν έγκαιρα, πράγμα που είναι το κυρίαρχο στοιχείο για μια αποτελεσματική καταστολή. Και είναι η μόνη περίπτωση που τα εναέρια μέσα μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά.

2. Όλη η διαδικασία της κατα­στολής επαφίεται σήμερα κυρίως στην εναέρια αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Ακόμη και στα ορεινά χωριά, όταν βγαίνει καπνός από το δάσος, όλοι οι κάτοικοι στρέφουν το βλέμμα τους στον ουρανό. Έχουμε φτάσει στο σημείο να ζη­τούμε τη χρησιμοποίηση των αε­ροσκαφών σαν μάνικες πυροσβε­στικών οχημάτων, κάτι που φαίνε­ται ότι συνέβη με το χαμό των δύο πιλότων στα Ν. Στύρα της Εύβοιας.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι χωρίς την επέμβαση πεζοπόρων τμημάτων μόνο από σύμπτωση (βροχή, άπνοια, αλλαγή κατεύθυν­σης ανέμων) μπορεί να σβήσει μια φωτιά που έχει πάρει διαστάσεις. Τα αεροσκάφη το μόνο που μπο­ρούν να κάνουν είναι να μειώσουν πρόσκαιρα τη θερμότητα και σπά­νια να τη μηδενίσουν, ενώ καθό­λου δεν επηρεάζουν τους άλλους δύο παράγοντες, δηλαδή την καύ­σιμη ύλη και το οξυγόνο.

3.  Τα πυροσβεστικά οχήματα, συνήθως, περιμένουν τη φωτιά σε κάποιους δρόμους και κάποια επί­καιρα σημεία, και αν στο «ραντε­βού» του μετώπου της φωτιάς με τα οχήματα οι άνεμοι βοηθούν, έ­χει καλώς, αν όμως αλλάξει ο τό­πος και ο χρόνος του επόμενου «ραντεβού» καίγεται ακόμη ένα δασικό κομμάτι.

Βέβαια, κάτι τέτοιο συνέβαινε και πριν την ανάληψη της ευθύνης δασοπυρόσβεσης από την Πυρο­σβεστική Υπηρεσία, αλλά τότε υ­πήρχαν άλλοι που ενεργούσαν στο μέτωπο της φωτιάς και η πράξη απλώς συνεπικουρούσε.

4. Δεν χρησιμοποιούνται μηχα­νικά μέσα (εκσκαφείς, φορτωτές κ.λπ.), τα οποία να ενεργούν στα δευτερεύοντα πλευρικά μέτωπα της φωτιάς για την απομάκρυνση της καύσιμης ύλης και της διάνοιξης διαδρόμων πρόσβασης των επίγειων μέσων, έτσι ώστε σιγά-σιγά να περιορίζεται το μέτωπο της φωτιάς, και

5. Δεν χρησιμοποιούνται πλέον οι υλοτόμοι, οι οποίοι, με την καθοδήγηση των αρμοδίων, θα δημιουργήσουν ζώνες με μειωμένη καύσιμη ύλη, όπου θα αντιμετωπιστεί η φωτιά.

Και τώρα τι θα κάνουμε;

Η απάντηση στο ερώτημα είναι απλή: το δάσος, που σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος αποτελεί εθνικό κεφάλαιο, χρειάζεται τη συστράτευση όλων. Το πρόβλημα είναι πώς θα ορ­γανωθεί καλύτερα αυτή η συστράτευση, ώστε όχι μόνο να συμπεριλάβει όλους όσοι εμπλέκονται με τη δασοπροστασία αλλά κυρίως χωρίς ρεβανσισμούς και αποκλειστικότητες.

Η διαχείριση των πυρκαγιών στα περιφερειακά δάση αποτελεί μια ξεχωριστή επιστημονική και κυρίως εμπειρική δραστηριότητα, που για να είναι αποτελεσματική πρέπει να συνοδεύεται από τη μακροχρόνια γνώση όλων των παραμέτρων που έχουν σχέση με μια πυρκαγιά, δηλαδή τη γνώση του εδάφους, του ανάγλυφου, της βλάστησης, των προσβάσεων και του μικροκλίματος της περιοχής που εξελίσσεται το επεισόδιο.

Κι αυτά τα γνωρίζουν καλά οι δασι­κοί, οι δασεργάτες, οι κτηνοτρό­φοι, οι κάτοικοι των ορεινών πε­ριοχών, αλλά και οι δασοπυρο­σβέστες. Δεν είναι δυνατόν ο δασάρχης, που αποτελεί τον διαχει­ριστή ενός φυσικού οικοσυστήματος όπως είναι το δάσος, να μην έχει την ευθύνη του συντονι­σμού μιας πυρκαγιάς ούτε και οι υλοτόμοι, που δουλεύουν και ζουν από το δάσος, να μη συμμε­τέχουν στη δασοπυρόσβεση.

Η διαχείριση των πυρκαγιών στα περιαστικά δάση είναι μια δραστηριότητα που απαιτεί όχι μόνο την προστασία των αστικών περιοχών αλλά και τη γνώση ό­λων των ιδιαιτεροτήτων του χώρου, από τις αυθαίρετες κατασκευές μέχρι τις απόπειρες αλλαγής χρήσης των καιόμενων εκτάσεων. Κι αυτά τα γνωρίζουν κα­λύτερα και μπορούν να αντιμετωπίσουν από κοινού η Πυροσβε­στική Υπηρεσία και η Τοπική Αυ­τοδιοίκηση, συνεπικουρούμενοι από τη Δασική Υπηρεσία. Ιδιαίτε­ρα δε η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέ­πει άμεσα, στα όρια της κτηματι­κής της περιφέρειας, να δημιουρ­γήσει και να στελεχώσει ένα δί­κτυο παρατηρητηρίων-πυροφυλακίων που θα εντοπίζει άμεσα ό­ποια πυρκαγιά και την ακριβή της θέση για να καταστεί έγκαιρη η παρέμβαση καταστολής.

Τα παραπάνω μπορούν να γί­νουν σε μία ημέρα. Την οριστική όμως λύση του προβλήματος μπορεί να δώσει μόνο η ίδρυση του ενιαίου φορέα δασοπροστασίας. Όμως, για να είναι αποτελε­σματική μια τέτοια προσέγγιση πρέπει να συνοδευτεί και με μια σκληρή αντιμετώπιση όλων αυ­τών που με τη στάση τους ευνο­ούν την εκδήλωση και εξάπλωση των πυρκαγιών.

Αλήθεια, γιατί μέχρι σήμερα δεν έχουν υποστεί το βάσανο της δι­κονομικής διαδικασίας του εμπρηστή από πρόθεση οι αυτοδιοικητικοί που στις χωματερές της επικράτειας τους εκδηλώνεται φωτιά ή οι υπεύθυνοι της ΔΕΗ που σης γραμμές της προξενούνται πυρκαγιές;

Τους υποτιθέμενους εμπρηστές δεν μπορούμε να τους οδηγή­σουμε στο αυτόφωρο… τους πα­ραπάνω, όμως, μπορούμε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΥΓΗ» στις 29 Ιουλίου 2007, σ. 9.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print