ΣτΕ 1779/2025 [Παράνομη οικοδομική άδεια ακινήτου εν μέρει εκτός σχεδίου στην Πάρο]
Περίληψη
– Για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές τα γήπεδα πρέπει να έχουν πρόσωπο, δηλαδή όριο, σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) νομίμως υφιστάμενο, και όχι προκύψαντα από ιδιωτική βούληση. Ως δρόμοι νοούνται διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδοί, αναγνωρισμένες με πολιτειακή πράξη στο πλαίσιο καθορισμού του οδικού δικτύου, σε επίπεδο τουλάχιστον ΟΤΑ ένα γήπεδο θεωρείται ότι έχει πρόσωπο, δηλαδή κοινό όριο σε δρόμο, που το καθιστά, οικοδομήσιμο, όταν ο δρόμος υφίσταται νομίμως και είναι ήδη διανοιγμένος, κατά τρόπον ώστε να είναι προσπελάσιμος και να παρέχει εν τοις πράγμασι επικοινωνία με το γήπεδο.
Όσα έγιναν δεκτά με την 176/2023 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικράτειας περί απαίτησης ως προϋπόθεσης οικοδομησιμότητας γηπέδων εκτός σχεδίου, ύπαρξης προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο), όχι προκύψαντα από ιδιωτική βούληση, αλλά νομίμως υφιστάμενο, δηλαδή α) καθορισθέντα με πολιτειακή πράξη και β) διανοιγμένο, κατά τέτοιο, μάλιστα, τρόπο ώστε να είναι προσπελάσιμος και να εξασφαλίζει πράγματι επικοινωνία με το γήπεδο, και προφανώς, με άλλο συνεχόμενο διανοιγμένο εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο, ισχύουν, ελλείψει ειδικών διατάξεων ως προς το ζήτημα αυτό, και στην περίπτωση γηπέδου το οποίο τέμνεται από το όριο οικισμού και επομένως εν μέρει βρίσκεται εντός ορίου οικισμού και εν μέρει εμπίπτει σε εκτός σχεδίου περιοχή. Αυτό επιτάσσει η ανάγκη τήρησης θεμελιώδους πολεοδομικού κανόνα που αποβλέπει στην αποτροπή της δημιουργίας ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας και στη διασφάλιση της συνέχειας του δικτύου κοινοχρήστων χώρων χάριν της ορθολογικής πολεοδομικής οργάνωσης. Ειδικότερα, στην περίπτωση αυτή, η ύπαρξη προσώπου του γηπέδου σε κοινόχρηστο χώρο πρέπει να ελεγχθεί για αμφότερα τα τμήματα του γηπέδου, υπό το πρίσμα της εφαρμοστέας για έκαστο εξ αυτών νομοθεσίας, αρκεί δε για να θεωρηθεί το γήπεδο οικοδομήσιμο να διαπιστώνεται αιτιολογημένα από την πολεοδομική αρχή ότι τμήμα του έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο υπό τις προϋποθέσεις είτε της εντός ορίων οικισμών νομοθεσίας είτε της νομοθεσίας περί δόμησης και εκτός ορίων οικισμών.
Στην προκειμένη περίπτωση, ούτε η παραχώρηση της εμπίπτουσας σε περιοχή εκτός ορίων οικισμού (εκτός σχεδίου) εδαφικής λωρίδας των 397 τ.μ. με συμβολαιογραφική πράξη (δηλαδή με ιδιωτική βούληση) ούτε ο καθορισμός ζώνης παραλίας αρκούν για να προσδώσουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο, λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει στο σημείο αυτό διανοιχθεί οδός, νομίμως αναγνωρισμένη με πολιτειακή πράξη, συνδέουσα την ιδιοκτησία των δύο εφεσιβλήτων με το νομίμως εγκεκριμένο κοινόχρηστο δίκτυο δρόμων του οικισμού της Αλυκής ή της εκτός σχεδίου έκτασης. Με τα δεδομένα αυτά, η κρίση του Διοικητικού Εφετείου ότι «νόμιμα … παραχωρήθηκε συμβολαιογραφικά η εδαφική λωρίδα των 397 τ.μ. για την ολοκλήρωση της κοινοχρησίας του ένδικου οικοπέδου, η οποία θεωρείται πλέον, άνευ άλλου τινός και υφισταμένη» και ότι νόμιμα η Υ.ΔΟΜ. εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη «εμμένουσα στις απόψεις της … για την πρόσοψη του οικοπέδου σε κοινόχρηστο χώρο», βάσει της παραχώρησης αυτής, είναι, κατά τα ανωτέρω, εσφαλμένη. Συνεπώς, ο αντίστοιχος λόγος εφέσεως είναι βάσιμος και πρέπει, κατ’ αποδοχήν του λόγου αυτού, να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη απόφαση. Εν προκειμένω, υπό το καθεστώς της εκτός σχεδίου δόμησης που διέπει το μεγαλύτερο τμήμα του γηπέδου, το επίδικο εκτός σχεδίου και προϋφιστάμενο του ν. 3212/2003, ακίνητο δεν διέθετε πρόσωπο σε κοινόχρηστη δημόσια οδό και δεν ήταν οικοδομήσιμο σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της 24-31.5.1985 περί εκτός σχεδίου δόμησης. Επομένως, η προσβαλλόμενη με την αίτηση ακυρώσεως οικοδομική άδεια δεν εκδόθηκε νομίμως.
Πρόεδρος: Μ. Γκορτζολίδου
Εισηγητής: Δ. Πυργάκης
