ΣτΕ 2411/2016 [Παράνομη τροποποίηση ΓΠΣ Λάρισας]

Περίληψη

-Εξάλλου στο στο άρθρο 29 παρ.4 του ν.2831/2000 ( Α’ 140) , όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του ν.3044/2002 ( ΑΊ97) ορίζεται ότι: « Όπου στις προηγούμενες παραγράφους προβλέπεταί τροποποίηση εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και οικισμών, οι σχετικές πολεοδομικές ρυθμίσεις πρέπει: α) …β) να μην επιφέρουν αύξηση του ισχύοντος συντελεστή δόμησης ούτε αλλαγή των γενικών κατηγοριών χρήσεων της περιοχής, σύμφωνα με τις διατάξεις του από 23.2.1987 π.δ/τος (Δ Ί66), δυσμενέστερη για το φυσικό και δομημένο περιβάλλον …».

-Η επίμαχη τροποποίηση της χρήσης από αμιγή σε γενική κατοικία στηρίχθηκε μόνο στη σκέψη ότι το εν λόγω ΟΤ γειτνιάζει με τον κεντρικό οδικό άξονα της Περιφερειακής Τρικάλων και ότι για τη γειτονική ΠΕ 15 είχε ήδη θεσμοθετηθεί χρήση γενικής κατοικίας στα αντίστοιχα ΟΤ. Με τα δεδομένα αυτά, όπως βασίμως υποστηρίζουν και οι αιτούντες η πληττόμενη διάταξη του επίμαχου ΓΠΣ είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα εκτεθέντα σε προηγούμενες σκέψεις, διότι συνεπάγεται μεταβολή επί το δυσμενέστερο του καθεστώτος χρήσεώς της χωρίς για τη μεταβολή αυτή να γίνεται επίκληση σκοπού δημόσιου συμφέροντος και χωρίς να εξετασθούν ειδικότερα οι επιπτώσεις της στην ποιότητα ζωής και στη λειτουργικότητα του οικισμού. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη απόφαση του ΓΓΠ Θεσσαλίας να ακυρωθεί.

Πρόεδρος: Κ. Μενουδάκος
Εισηγητής: Αντ. Ντέμσιας

Βασικές σκέψεις

Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της 5625/59708/28.9.2009 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας «Έγκριση Αναθεώρησης και Επέκτασης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) Δήμου Λαρισαίων» (ΦΕΚ Δ΄ 523/9.10.2009), κατά το μέρος με το οποίο ορίζεται, ότι στην Πολεοδομική Ενότητα (ΠΕ) 18 η χρήση «γενική κατοικία» επεκτείνεται στο πρόσωπο των οικοδομικών τετραγώνων σε όλο το μήκος της Ε.Ο. Λαρίσης – Τρικάλων (Περιφερειακή Τρικάλων).
Επειδή, οι αιτούντες, φερόμενοι ως κάτοικοι της επίμαχης περιοχής της ΠΕ 18 και ως ιδιοκτήτες ακινήτου που βρίσκεται στην ίδια περιοχή, στο ΟΤ 684^Α, ασκούν την αίτηση ακύρωσης με έννομο συμφέρον και εμπροθέσμως, δεδομένου ότι η προσβαλλόμενη δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ στις 9.10.2009, η δε αίτηση ακύρωσης ασκήθηκε στις 8.12.2009. Περαιτέρω, παραδεκτώς ομοδικούν προβάλλοντας κοινούς λόγους ακύρωσης που στηρίζονται στην αυτή πραγματική και νομική βάση.
Επειδή, στο άρθρο 24 του Συντάγματος (όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων), ορίζεται ότι: «1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων … 2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης». Με τις διατάξεις αυτές έχει αναχθεί σε συνταγματικά προστατευόμενη αξία το οικιστικό, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, από το οποίο εξαρτάται η ποιότητα ζωής και η υγεία των κατοίκων των πόλεων και των οικισμών. Οι συνταγματικές αυτές διατάξεις απευθύνουν επιταγές στο νομοθέτη (κοινό ή κανονιστικό) να ρυθμίσει τη χωροταξική ανάπτυξη και πολεοδομική διαμόρφωση της χώρας με βάση ορθολογικό σχεδιασμό, υπαγορευόμενο από πολεοδομικά κριτήρια, σύμφωνα με τη φυσιογνωμία, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιοχής. Κριτήρια για τη χωροταξική αναδιάρθρωση και την πολεοδομική ανάπτυξη των πόλεων και των οικιστικών εν γένει περιοχών είναι η εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας των οικισμών και η εξασφάλιση των καλυτέρων δυνατών όρων διαβίωσης των κατοίκων (ΣτΕ Ολομ. 1528/2003). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, απαγορεύεται, καταρχήν, η λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβίωσης και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή του διαγραφομένου από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία οικιστικού περιβάλλοντος. Επομένως, ο κοινός νομοθέτης μπορεί να τροποποιεί τις ισχύουσες πολεοδομικές ρυθμίσεις εφόσον η εισαγόμενη νέα ρύθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων. Η τήρηση της συνταγματικής αυτής επιταγής υπόκειται στον οριακό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστή, ο οποίος οφείλει, βάσει των διδαγμάτων της κοινής πείρας, να σταθμίσει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση κατά πόσο υποβαθμίζεται το περιβάλλον. Τέλος, λόγοι αναγόμενοι στην υφιστάμενη πραγματική κατάσταση και στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων λαμβάνονται υπόψη μόνον επιβοηθητικώς. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τη διατύπωση της παρ. 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος, η οποία συμπληρώνει τη βασική ρύθμιση περί χωροταξικής και πολεοδομικής οργάνωσης της Χώρας και ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι «οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης», δεσμεύει όλα τα κρατικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του κοινού νομοθέτη. ΄Εχει δε την έννοια ότι, ειδικά κατά τη θέσπιση χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων, τόσο η Διοίκηση, όσο και ο κοινός νομοθέτης οφείλουν, προς επίτευξη του τασσομένου σκοπού της εξυπηρέτησης της λειτουργικότητας και ανάπτυξης των οικισμών και της εξασφάλισης των καλυτέρων όρων διαβίωσης, να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις εφαρμογές των επιστημών της χωροταξίας και της πολεοδομίας, αλλά και κάθε άλλης επιστήμης που αφορά στη συγκεκριμένη ρύθμιση. (πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 1528/2003, 3478/2000, 6070/1996 κ.ά.). Ουσιώδες στοιχείο του σχεδιασμού αυτού είναι ο καθορισμός ή η τροποποίηση των χρήσεων γης της πόλης (ΣτΕ Ολ. 123/2007, 451/2003), μη επιτρεπομένης της χειροτέρευσης τους με οποιονδήποτε τρόπο, όπως με την επί το δυσμενέστερο μεταβολή της επιτρεπόμενης χρήσης –αν αυτή δεν επιβάλλεται από εξαιρετικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος προς εξυπηρέτηση προέχουσας σημασίας σκοπού κατά την μετά από στάθμιση ουσιαστική εκτίμηση του νομοθέτη, υποκείμενη σε δικαστικό έλεγχο- ή τη νόθευσή της (Σ.τ.Ε. Ολομ. 3500/2009, 123/2007, 1528/2003, ΣτΕ 1561/2011 σκ. 7, 3576/2000 7μ, 1027/1999). Εξάλλου, στο άρθρο 29 παρ.4 του ν. 2831/2000 (Α΄ 140), όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του ν. 3044/2002 (Α΄ 197) ορίζεται ότι: «Όπου στις προηγούμενες παραγράφους προβλέπεται τροποποίηση εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και οικισμών, οι σχετικές πολεοδομικές ρυθμίσεις πρέπει: α) …β) να μην επιφέρουν αύξηση του ισχύοντος συντελεστή δόμησης ούτε αλλαγή των γενικών κατηγοριών χρήσεων της περιοχής, σύμφωνα με τις διατάξεις του από 23.2.1987 π.δ/τος (Δ΄ 166), δυσμενέστερη για το φυσικό και δομημένο περιβάλλον …».
Επειδή, περαιτέρω, όπως έχει παγίως κριθεί, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 1-3, 3 παρ. 6, 5 παρ. 2 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33), όπως αυτές κωδικοποιήθηκαν στα άρθρα 38 παρ. 1-3, 39 παρ. 6, και 41 παρ. 2 του Κ.Β.Π.Ν. (π.δ. της 14/27.7.1999, Δ΄ 580), το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.) αποτελεί τη γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων, η οποία διατυπώνεται μετά από εκτίμηση των οικιστικών αναγκών και των προβλεπομένων επιπτώσεων των πολεοδομικών ρυθμίσεων στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και τους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους της περιοχής (ΠΕ 235/2006 κ.ά.). Εν όψει των ανωτέρω, το Γ.Π.Σ. περιλαμβάνει, καταρχήν, γενικούς ορισμούς και κατευθύνσεις, που συνιστούν στρατηγικό πολεοδομικό σχεδιασμό (ως προς θέματα δημογραφικά, οικονομικά, ενεργειακά, συγκοινωνιακά κ.λπ.), με μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις και ρυθμίσεις (ΣτΕ 384/2002), και, κατ’ εξαίρεση, ειδικές ρυθμίσεις συνδεόμενες αρρήκτως με τα παραπάνω θέματα (ΠΕ 235/2006, ΣτΕ 291/2003 7μ. κ.λπ.), νομίμως δε εγκρίνεται με πράξη της κανονιστικής διοίκησης ήτοι υπουργική απόφαση ή απόφαση Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας και όχι με προεδρικό διάταγμα, δεδομένου ότι οι προβλέψεις του Γ.Π.Σ. μπορούν να ανατραπούν κατά το επόμενο στάδιο πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή κατά τη διαδικασία της πολεοδομικής μελέτης, για την έγκριση της οποίας απαιτείται κατά κανόνα η έκδοση προεδρικού διατάγματος. (Ολομ. ΣτΕ 3661/2005). Εξάλλου, τόσο οι γενικές κατευθύνσεις όσο και οι ειδικές ρυθμίσεις που τυχόν περιέχονται στο γενικό πολεοδομικό σχέδιο, το οποίο, αποτελεί, κατά το σύστημα του νόμου, το πρώτο στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, είναι δεσμευτικές για την πολεοδομική μελέτη, η οποία συνιστά το δεύτερο επίπεδο σχεδιασμού (βλ. ΠΕ 235/2006, ΣτΕ 4550/2005 7μ., 2980/2005 7μ., 4047/1999 7μ. σκ7, κ.λπ.). Κατά την έννοια δε των ανωτέρω διατάξεων του ν. 1337/1983 και του Κ.Β.Π.Ν. (βλ. ΣτΕ 4255/2000), το Γ.Π.Σ. περιέχει σωρευτικά: α) κατευθυντήριες διατάξεις, με τις οποίες επιδιώκεται η επίτευξη ορισμένου αποτελέσματος, δεσμευτικές κατά τούτο, β) διατάξεις οι οποίες δεν χρειάζεται να εξειδικευτούν περαιτέρω και είναι αμέσως εφαρμοστέες και δεσμευτικές και γ) διατάξεις οι οποίες χρειάζεται να εξειδικευτούν περαιτέρω και, ως εκ τούτου, μη δεκτικές άμεσης εφαρμογής και μη αμέσως δεσμευτικές. Βασικό δε στοιχείο του Γ.Π.Σ. αποτελεί ο καθορισμός χρήσεων γης στην έκταση, την οποία καλύπτει, από τον καθορισμό δε αυτόν εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό η πολεοδομική της οργάνωση και εξέλιξη. Ο καθορισμός των χρήσεων γης, κατά τις διατάξεις αυτές, δεν χρειάζεται περαιτέρω εξειδίκευση και, συνεπώς, είναι δεσμευτικός, πρώτον, ως προς την έκταση στην οποία αφορά η χρήση γενικώς πολεοδομικής λειτουργίας, δεύτερον, ως προς την δέσμη των ειδικών πολεοδομικών λειτουργιών της χρήσης αυτής και, τρίτον, ως προς τον χρόνο εφαρμογής του, ο οποίος συμπίπτει με την έναρξη ισχύος της εγκριτικής του Γ.Π.Σ. απόφασης (ΣτΕ 4047/1999 σκ.7).
Επειδή, τέλος, στο άρθρο 4 παρ. 7 του ν. 2508/1997 (Α΄ 124), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 19 του ν. 3212/2003 (Α΄ 308), ορίζεται ότι: «Αναθεώρηση ή τροποποίηση Γ.Π.Σ. δεν επιτρέπεται πριν παρέλθει πενταετία από την έγκρισή του.. .». Περαιτέρω, στις παρ.10 και 11 του αυτού άρθρου ορίζεται ότι: «10. Η έγκριση και αναθεώρηση Γ.Π.Σ. γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας μετά από γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος. … Κατά τα λοιπά, για τη διαδικασία εκπόνησης, έγκρισης και συνέπειες του Γ.Π.Σ. εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5 του ν. 1337/1983. Όπου στις διατάξεις αυτές αναφέρεται Υπουργός Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος ή Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, νοείται ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας ή η αρμόδια υπηρεσία της περιφέρειας. … 11. Η αναθεώρηση και τροποποίηση εγκεκριμένων κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού Γ.Π.Σ. γίνεται κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου. … ». Όπως γίνεται δεκτό (βλ. ΣτΕ 2675/2001 σκ. 4, 384/2002 σκ. 6, 1507/1997 7μ., 557/1999 σκ. 7, κ.ά.) το Γ.Π.Σ. αποτελεί την γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων, περιέχει δε, ως εκ τούτου, γενικούς ορισμούς και κατευθύνσεις, που συνιστούν στρατηγικό σχεδιασμό με μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις και ρυθμίσεις, χωρίς να αποκλείεται όμως, σε περίπτωση μεταβολής των αντικειμενικών όρων και συνθηκών ενόψει των οποίων καταρτίσθηκε το Γ.Π.Σ. ή σε περίπτωση που ανακύπτουν νέες ανάγκες, καταλλήλως τεκμηριούμενες, να προσαρμόζεται αναλόγως και ο πολεοδομικός σχεδιασμός, με τροποποίηση του Γ.Π.Σ. Ενόψει, όμως, του περιεχομένου και του σκοπού του Γ.Π.Σ., ορίστηκε ότι η τροποποίησή του πρέπει να γίνεται μετά πάροδο ευλόγου χρόνου, ο οποίος καθορίζεται σε πέντε έτη, από την κατάρτιση του αρχικού Γ.Π.Σ. ή την προηγούμενη τροποποίησή του, ώστε να αποφεύγονται συχνές και αποσπασματικές τροποποιήσεις και να εξασφαλίζεται, στο πλαίσιο του ενιαίου βασικού σχεδιασμού που θεσπίζεται για την περιοχή κάθε Γ.Π.Σ., σταθερότητα μακροπρόθεσμων εκτιμήσεων, η οποία είναι αναγκαία για το περαιτέρω στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή για τη σύνταξη πολεοδομικής μελέτης (ΣτΕ 3649/2009). Όπως δε ορίζεται στο ανωτέρω παρατεθέν άρθρο η αναθεώρηση γίνεται με την ίδια διαδικασία που γίνεται η έγκριση.
Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 4155/12.1.2006 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΓΓΠ) κινήθηκε η διαδικασία σύνταξης μελέτης Αναθεώρησης και Επέκτασης του ΓΠΣ του Δήμου Λαρισαίων για το σύνολο της εδαφικής περιφέρειας του Δήμου Λάρισας. Με την 467/2008 απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο (ΔΣ) Λαρισαίων (συν. 14/2008/12.6.2008) αποδέχθηκε κατά πλειοψηφία την πρόταση του μελετητή για το Β2 στάδιο, με διορθώσεις σε ορισμένα σημεία. Ακολούθησε η 681/2008 απόφαση του αυτού Δ.Σ. (συν. 25/21.10.2008), με την οποία, κατά πλειοψηφία, εγκρίθηκε η παραλαβή του Β2 σταδίου και η οριστική παραλαβή του συνόλου της μελέτης διορθωμένη σε ορισμένα σημεία. Στην απόφαση αυτή, επισυνάπτεται το κείμενο της μελέτης, με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις για την ΠΕ 18 (βλ. σελ. 57-58 και σελ. 76 μελέτης). Με την πράξη 38/πρκτ10/19.5.2009 του αρμόδιου ΠΣΧΟΠ η συζήτηση επί του προτεινόμενου ΓΠΣ αναβλήθηκε ¨λόγω πέρατος του ωραρίου της Υπηρεσίας¨. Ακολούθως, με το 3506/35863/22.5.2009 υπόμνημα των Παν. Κατσάρα, Ιωαν. Ντάλλα και Αθαν. Ντάλλα, ιδιοκτητών συνεργείων αυτοκινήτων στο 1ο χλμ της περιφερειακής οδού Λάρισας – Τρικάλων, ζητήθηκε η μετατροπή της χρήσης γης της περιφερειακής οδού Λάρισας – Τρικάλων σε γενική κατοικία. Εξάλλου, κατά το υπόμνημα αυτό, το τμήμα της εν λόγω οδού που διέρχεται από την συνοικία Νέα Πολιτεία – Ηπειρώτικα χαρακτηρίζεται «Γενική Κατοικία» στο προτεινόμενο ΓΠΣ, ενώ η περιφερειακή οδός Λάρισας – Τρικάλων είναι ίδιας κατηγορίας δρόμος με την παλαιά εθνική οδό (ΠΕΟ) Αθηνών Θεσσαλονίκης που διασχίζει τον ιστό της πόλης, την οδό Φαρσάλων, την οδό Βόλου και την οδό Ιωαννίνων που ήδη χαρακτηρίζονται «Γενική κατοικία» στο προτεινόμενο ΓΠΣ. Επίσης ανέφεραν ότι από το 1999 δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στη συγκεκριμένη θέση, ότι είχαν λάβει με αποφάσεις της Δ/νσης Μεταφορών ΝΑ Λάρισας το 1998 και 2000 άδειες λειτουργίας συνεργείων επισκευής και συντήρησης αυτοκινήτων, ότι με την 501/28.6.2001 απόφαση του ΔΣ Λαρισαίων δόθηκε θετική γνωμοδότηση για αλλαγή χρήσης στα ΟΤ 684Γ και 684 από «Αμιγή κατοικία» σε «Γενική κατοικία» και ότι με την 14008/6.5.2009 απόφαση της ως άνω Δ/νσης Μεταφορών, κατόπιν της 3906/2008 απόφασης του ΣτΕ, υποχρεώθηκαν σε παύση λειτουργίας. Στο υπόμνημά τους επισύναψαν την αναφερθείσα 501/2001 απόφαση του ΔΣ Λαρισαίων, σύμφωνα με την οποία το ΔΣ, παρά την πρόταση της Δ/νσης Πολεοδομίας να απορριφθεί το αίτημα αλλαγής χρήσης ως αντιτιθέμενο στο άρθρο 29 παρ. 4 του ν. 2831/2000 καθώς η τροποποίηση είναι δυσμενέστερη για το περιβάλλον και δεν δικαιολογείται από πολεοδομικά κριτήρια, το δε ιδιωτικό συμφέρον μόνο επιβοηθητικώς λαμβάνεται υπόψη, ενέκρινε τελικά την αλλαγή χρήσης στο τμήμα των ΟΤ 684Γ και 684 στη συνοικία Λειβαδάκι στις ιδιοκτησίες που έχουν πρόσωπο στην περιφερειακή οδό Τρικάλων – Αθηνών, με την αιτιολογία ότι δεν αντίκειται στη διαμορφωμένη ήδη και διαφαινόμενη μελλοντικά κατάσταση της συγκεκριμένης περιοχής και ότι δεν αποτελεί στην πραγματικότητα τροποποίηση επί το δυσμενέστερον. Επακολούθησε η πράξη 54/ πρκτ.15ο/23.7.2009 του ΠΣΧΟΠ, με την οποία ενόψει αντίθετων απόψεων για το θέμα της χρήσης στην Περιφερειακή οδό Τρικάλων στις ΠΕ 16,17 και 18, αποφασίστηκε να ζητηθεί η γνώμη του ΔΣ Λαρισαίων. Με το 5093/53440/3.8.2009 υπόμνημα των ήδη αιτούντων, κατοίκων της περιοχής Λιβαδάκι (ΟΤ 684Α) προς τη ΔΙΠΕΧΩ Θεσσαλίας ζητήθηκε η απόρριψη κάθε αιτήματος μετατροπής της υπάρχουσας χρήσης αμιγούς κατοικίας σε γενική κατοικία, με τον ισχυρισμό ότι τέτοια μετατροπή επί το δυσμενέστερο με το υπό έγκριση ΓΠΣ αντίκειται στο άρθρο 29 του ν. 2831/2000. Το ΔΣ Λαρισαίων, με το από 1.9.2009 έγγραφο ενημέρωσε το ΠΣΧΟΠ, ότι το ΔΣ συζήτησε το αίτημα των προαναφερομένων Π. Κατσάρα και Ι. και Αθ. Ντάλλα για τις χρήσεις γης στην Περιφερειακή Οδό Τρικάλων και, όπως προκύπτει από την 681/2008 απόφαση δεν αποφάνθηκε θετικά επί αυτού. Κατόπιν τούτου, με την από 22.9.2009 εισήγηση του οικείου Τμήματος Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Εφαρμογών προς το ΠΣΧΟΠ, για το επίδικο ζήτημα, διατυπώθηκε η γνώμη ότι δεν ήταν εφικτή η αλλαγή χρήσεων από αμιγή σε γενική κατοικία, με τη σκέψη ότι προτεινόταν χωρίς πολεοδομικά κριτήρια, με γνώμονα τα ιδιωτικά συμφέροντα, ότι συνιστά οικιστική επιβάρυνση, αλλοίωση της φυσιογνωμίας της περιοχής και επιδείνωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και ότι ο Δήμος Λαρισαίων δεν έχει εκφράσει θετική άποψη. Με την πράξη 61/πρκ.18ο/22.9.2009 το ΠΣΧΟΠ ενέκρινε με διορθώσεις το προτεινόμενο ΓΠΣ. Για το ζήτημα της Περιφερειακής Τρικάλων ο μεν Πρόεδρος συμφώνησε με την εισήγηση όπως παραμείνει το πρόσωπο των εν λόγω ΟΤ αμιγής κατοικία, τα δε μέλη πρότειναν σε όλο το μήκος, από την διασταύρωση με την οδό Τρικάλων μέχρι την ΠΕΟ, όπως και στο ήδη θεσμοθετημένο τμήμα της ΠΕ 15, λόγω της γειτνίασης των γηπέδων με τον κεντρικό οδικό άξονα της Περιφερειακής Τρικάλων να τροποποιηθεί η χρήση από αμιγής σε γενική κατοικία. Με βάση τα ανωτέρω, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη 5625/59708/ 28.9.2009 απόφαση του ΓΓΠ, με την οποία εγκρίθηκε η αναθεώρηση και επέκταση του ΓΠΣ Δήμου Λαρισαίων, που περιλαμβάνει την εντός του ορίων του Δήμου έκταση του εγκεκριμένου ΓΠΣ με την προγενέστερη 63819/2836/23.9.1986 απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ (Δ΄ 1042), και την υπόλοιπη έκταση του Δήμου, όπως φαίνεται στους συνημμένους χάρτες και διαγράμματα. Το εγκριθέν με την προσβαλλόμενη ΓΠΣ περιλαμβάνει το Δομικό Σχέδιο Χωρικής οργάνωσης του Δήμου (άρθρο 1), την οργάνωση των χρήσεων γης και την προστασία του περιβάλλοντος (άρθρο 2) και την Γενική Πολεοδομική Οργάνωση και Ρύθμιση των Οικιστικών υποδοχέων- Πολεοδομικών Ενοτήτων (άρθρο 3). Με το άρθρο 3 ορίζεται ότι: «… το περιεχόμενο των γενικών χρήσεων έχει ως ακολούθως: 1….5. Στους οικοδομήσιμους χώρους που χαρακτηρίζονται με το στοιχείο Α επιτρέπονται οι χρήσεις του άρθρου 3 (γενική κατοικία) του πδ 23.2.1987 (ΦΕΚ 166/Δ). … 11. Στους λοιπούς οικοδομήσιμους χώρους επιτρέπονται οι χρήσεις του άρθρου 2 (αμιγής κατοικία) του πδ 23.2.1987 (ΦΕΚ 166/Δ). … 1β. –Ειδικότερες ρυθμίσεις – τροποποιήσεις κατά περίπτωση. Περιοχές με εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη. Διατηρούνται κατά κανόνα οι υφιστάμενες χρήσεις γης όπως έχουν καθοριστεί με τις πολεοδομικές μελέτες, με εξαίρεση … –ΠΕ 18. … Η χρήση γενική κατοικία (Α) επεκτείνεται στο πρόσωπο των οικοδομικών τετραγώνων σε όλο το μήκος της ΕΟ Λαρίσης Τρικάλων (Περιφερειακή Τρικάλων)».
Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται, κατ’ επίκληση της ανωτέρω μνημονευόμενης απόφασης 3661/2005 της Ολομελείας του Συμβουλίου Επικρατείας, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας είναι ακυρωτέα ως εκδοθείσα αναρμοδίως διότι, κατά το άρθρο 24 και το 43 παρ. 2 του Συντάγματος, το πολεοδομικό σχέδιο μιας περιοχής σε ευρύτατη κλίμακα δεν επιτρέπεται να τροποποιηθεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας αλλά μόνο με προεδρικό διάταγμα. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος διότι, όπως έχει κριθεί και με την απόφαση του Δικαστηρίου, την οποία επικαλούνται οι αιτούντες, για την έγκριση αναθεώρηση ή τροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που αποτελεί το πρώτο στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, δεν απαιτείται, κατά το Σύνταγμα, η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, σύμφωνα δε με το προαναφερόμενο άρθρο 4 παρ. 10 του ν. 2508/1997, για τις περιοχές εκτός ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών και Θεσσαλονίκης, η έγκριση ΓΠΣ ανήκει στην αρμοδιότητα του οικείου Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας.
Επειδή, προβάλλεται ότι με την προσβαλλόμενη απόφαση κατά παράβαση του άρθρου 24 παρ.2 του Συντάγματος τροποποιείται η χρήση γης των ΟΤ με πρόσωπο στην ΕΟ Λάρισας – Τρικάλων από αμιγούς σε γενικής κατοικίας διότι, όπως γίνεται δεκτό νομολογιακά, απαγορεύεται η λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβίωσης και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή οικιστικού περιβάλλοντος, κάθε δε τροποποίηση πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων. Κατά τους ισχυρισμούς δε των αιτούντων, στην προκειμένη περίπτωση, η προσβαλλόμενη επέφερε επιδείνωση των όρων διαβίωσης των περίοικων, καθόσον τροποποίησε παρανόμως τη χρήση γης της περιοχής τους, χωρίς να προηγηθεί καμία μελέτη σχετικά με τη λειτουργικότητα και την ανάγκη της μετατροπής αυτής που να πληροί τις απαιτήσεις της επιστήμης.
Επειδή, όπως προκύπτει από τα παραπάνω εκτεθέντα, η επίμαχη τροποποίηση της χρήσης από αμιγή σε γενική κατοικία στηρίχθηκε μόνο στη σκέψη ότι το εν λόγω ΟΤ γειτνιάζει με τον κεντρικό οδικό άξονα της Περιφερειακής Τρικάλων και ότι για τη γειτονική ΠΕ 15 είχε ήδη θεσμοθετηθεί χρήση γενικής κατοικίας στα αντίστοιχα ΟΤ. Με τα δεδομένα αυτά, όπως βασίμως υποστηρίζουν και οι αιτούντες, η πληττόμενη διάταξη του επίμαχου ΓΠΣ είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα εκτεθέντα σε προηγούμενες σκέψεις, διότι συνεπάγεται μεταβολή επί το δυσμενέστερο του καθεστώτος χρήσεων γης, χωρίς για τη μεταβολή αυτή να γίνεται επίκληση σκοπού δημοσίου συμφέροντος και χωρίς να εξετασθούν ειδικότερα οι επιπτώσεις της στην ποιότητα ζωής και στη λειτουργικότητα του οικισμού. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη απόφαση του ΓΓΠ Θεσσαλίας να ακυρωθεί.