ΣτΕ Ολ 2564/2022 [Απόρριψη αιτήσεως ακυρώσεως π.δ. για την έγκριση ΕΣΧΑΣΕ στην Άνω Μερά Δήμου Μυκόνου]
Περίληψη
Με την 2564/2022 απόφαση της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας απερρίφθη αίτηση ακυρώσεως του π.δ/τος περί εγκρίσεως Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ) με την ονομασία «Τουριστική Ανάπτυξη στη Μύκονο» στην θέση «Καραπέτης» στην Δημοτική Κοινότητα Άνω Μεράς του Δήμου Μυκόνου. Με την απόφαση του Δικαστηρίου εκρίθησαν τα εξής:
– Κατά τις ρυθμίσεις του, εφαρμοζομένου εν προκειμένω, ν. 4447/2016, περί χωρικού σχεδιασμού, όπως, άλλωστε, και κατά τις διατάξεις της τουριστικής νομοθεσίας (ν. 4179/2013), το ΕΣΧΑΣΕ συνιστά οργανωμένο υποδοχέα της τουριστικής δραστηριότητος, η οποία θα αναπτυχθεί σε συγκεκριμένο ιδιωτικό ακίνητο. Κατά το σύστημα χωρικού σχεδιασμού (χωροταξικού και πολεοδομικού) του ν. 4447/2016, το οποίο διέπεται από τις αρχές της χωρικής ιεραρχίας, το ΕΣΧΑΣΕ αποτελεί πολεοδομικό σχέδιο, υπαγόμενο στην έννοια των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ), κατατάσσεται δε στο αυτό επίπεδο σχεδιασμού με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ), τα οποία οργανώνουν την εδαφική περιφέρεια μίας ή περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων. Αποτελεί προϊόν συστηματικής επιστημονικής τεκμηριώσεως, η οποία επιτυγχάνεται με την εκπόνηση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), και περιέχει συνολική προσέγγιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του σχεδιασμού, βάσει κριτηρίων στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η μη επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων του αστικού περιβάλλοντος και η μη υπέρβαση της φερούσης ικανότητος των περιοχών υποδοχής των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι προβλέψεις της ΣΜΠΕ, σε περίπτωση εγκαταστάσεως παραγωγικών δραστηριοτήτων σε μικρές νήσους, πρέπει να εναρμονίζονται με την έννοια της ήπιας αναπτύξεως. Εξ άλλου, τα κριτήρια βάσει των οποίων διατυπώνεται η πρόταση του σχεδιασμού της ΣΜΠΕ αξιολογούνται από την Διοίκηση, με την διατύπωση αιτιολογημένης κρίσεως, μεταξύ άλλων, επί της ανάγκης θεσπίσεως αποκλίσεων από τις ρυθμίσεις υφισταμένων πολεοδομικών σχεδίων ή ΖΟΕ.
– Υπό το ως άνω περιεχόμενο, οι διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 4 του ν. 3986/2011, οι οποίες θεσπίζουν την, κατ’ αρχήν, δυνατότητα τροποποιήσεως με τα ΕΣΧΑΣΕ των ρυθμίσεων, μεταξύ άλλων, και ΖΟΕ, με όριο των τροποποιήσεων τη μη ανατροπή του χωροταξικού σχεδιασμού της περιοχής της επενδύσεως, αλλά και της γενικής προτάσεως πολεοδομικής οργανώσεως των ΤΠΣ και των περιοριστικών μέτρων που έχουν ληφθεί από τις ΖΟΕ, δεν αντίκεινται στις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος.
– Αρμοδίως το προσβαλλόμενο π.δ. προετάθη από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, στον οποίο περιήλθε η θεσπισθείσα με το άρθρο 24 παρ. 5 του ν. 3894/2010 σχετική αρμοδιότης του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ενώ η πρόβλεψη της δυνατότητος χωροθετήσεως τουριστικής λιμενικής εγκαταστάσεως δεν καθιδρύει συναρμοδιότητα του Υπουργού Οικονομικών για την έκδοση του π.δ/τος.
– Μετά την ακύρωση από το ΣτΕ του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό, εξακολουθεί να είναι δυνατή η ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητος στην χώρα, βάσει των προβλέψεων των υφισταμένων Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων και του ιεραρχικώς κατωτέρω επιπέδου σχεδιασμού, στον οποίον περιλαμβάνονται και οι ΖΟΕ. Το σχεδιαζόμενο μέσω του προσβαλλομένου ΕΣΧΑΣΕ ακίνητο εμπίπτει σε περιοχή, κατ’ αρχήν, κατάλληλη για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τουριστικής δραστηριότητος, βάσει των κατευθύνσεων του υφισταμένου χωροταξικού σχεδιασμού, ο οποίος περιλαμβάνεται στο Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο και στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Νοτίου Αιγαίου. Περαιτέρω, με τις ρυθμίσεις της, μεταγενέστερης του ως άνω χωροταξικού σχεδιασμού, ΖΟΕ Μυκόνου η περιοχή αυτή έχει καθορισθεί ως περιοχή με χρήση τουρισμού-αναψυχής και έχουν προβλεφθεί οι λοιποί όροι για την υποδοχή και ανάπτυξη της ως άνω χρήσεως. Ο ισχύων στην περιοχή της στρατηγικής επενδύσεως σχεδιασμός παρίσταται επαρκής για την ανάπτυξη της ένδικης τουριστικής δραστηριότητος στην συγκεκριμένη περιοχή.
-Το προσβαλλόμενο π.δ. δεν αντίκειται στις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου (ΠΠΧΣΑΑ) Νοτίου Αιγαίου, διότι η επίδικη μονάδα, η οποία αξιοποιεί τον μηχανισμό της οργανωμένης αναπτύξεως, που δεν είχε εισαχθεί στην νομοθεσία κατά την κατάρτιση του ΠΠΧΣΑΑ, δεν ανήκει στην κατηγορία των μεμονωμένων εκτός σχεδίου τουριστικών μονάδων, για τις οποίες το Περιφερειακό Πλαίσιο προβλέπει περιορισμούς κατά την ίδρυσή τους. Ο κατ’ αρχήν σχεδιασμός και οι προβλέψεις του επιδίκου ΕΣΧΑΣΕ έχουν μελετηθεί με την εκπονηθείσα ΣΜΠΕ και έχουν εγκριθεί από την Διοίκηση με γνώμονα την ένταξη της δραστηριότητος στην ευρύτερη περιοχή, βάσει των χωροταξικών, πολεοδομικών και περιβαλλοντικών δεδομένων. Στο πλαίσιο δε των κατευθύνσεων του Περιφερειακού Πλαισίου, η ΣΜΠΕ έχει μελετήσει επαρκώς την φέρουσα ικανότητα της Μυκόνου και της ευρύτερης περιοχής της επενδύσεως, ενώ, με την κρινομένη αίτηση δεν αμφισβητούνται με συγκεκριμένα στοιχεία οι εν λόγω εκτιμήσεις της ΣΜΠΕ.
– Οι ρυθμίσεις του προσβαλλομένου διατάγματος, οι οποίες αποκλίνουν από τις ειδικές ρυθμίσεις της ΖΟΕ Μυκόνου -και εφαρμόζονται εν όψει της δομήσεως της συγκεκριμένης τουριστικής μονάδος και όχι σε μείζονα κλίμακα- έχουν εξετασθεί, κατά την εκτίμηση της Διοικήσεως, με σκοπό τον συνολικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του ακινήτου, βάσει της πολεοδομικής προσεγγίσεως του σχεδιασμού από τους μελετητές και της προστασίας του περιβάλλοντος και δεν ανατρέπουν τον σχεδιασμό της ΖΟΕ, βασίζονται σε απόλυτα ελεγχόμενο πλαίσιο δομήσεως και συνιστούν ήπια τουριστική ανάπτυξη, η οποία σέβεται το περιβάλλον και την φυσιογνωμία της περιοχής. Εξ άλλου, οι ρυθμίσεις της ΖΟΕ Μυκόνου έχουν καταστεί ανεπίκαιρες, κατά την έννοια του άρθρου 12 παρ. 4 του ν. 3986/2011, και εν όψει τούτων οι αποκλίσεις του προσβαλλομένου προεδρικού διατάγματος από ορισμένες ρυθμίσεις της δικαιολογούνται, κατ’ αρχήν.
-Διά του εγκριθέντος ΕΣΧΑΣΕ προβλέπονται χρήσεις, κατ’ αρχήν, συμβατές με τον προορισμό και την λειτουργία της κυρίας χρήσεως του τουρισμού, δεν εγκρίνεται δε η δημιουργία του καταφυγίου τουριστικών σκαφών, αλλά χορηγείται, κατ’ αρχήν, σχετική δυνατότης. Κατά το επόμενο δε στάδιο της χωροθετήσεως και περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως θα εξεταστούν αρμοδίως οι εν γένει περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συγκεκριμένων έργων.
– Με την περιβαλλοντική έγκριση των ΕΣΧΑΣΕ τίθενται, μεταξύ άλλων, γενικές αρχές και κατευθύνσεις και προτείνονται μέτρα για την, κατ’ ελάχιστον όριο, προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και να εξειδικευθούν με ρυθμίσεις κατά τα επόμενα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως των επενδύσεων και των επί μέρους εγκαταστάσεών τους.
-Κατά την γνώμη πέντε μελών της συνθέσεως δεν είναι νόμιμη η κρίση της Διοικήσεως ότι η επίδικη στρατηγική επένδυση είναι επιτρεπτή, διότι αποτελεί ήπια τουριστική ανάπτυξη, που σέβεται το περιβάλλον και την φυσιογνωμία της περιοχής, και είναι συμβατή με τον χωροταξικό σχεδιασμό και με την φέρουσα ικανότητα της νήσου Μυκόνου. Ειδικότερα δε, το προσβαλλόμενο διάταγμα δεν είναι νόμιμο, διότι καθ’ υπέρβαση των εξουσιοδοτικών διατάξεων και της σύμφωνης προς το Σύνταγμα ερμηνείας τους, επιτρέπει την δημιουργία νέας ξενοδοχειακής μονάδος μεγάλης δυναμικότητος στην Μύκονο, εισάγοντας χωρικές ρυθμίσεις που δεν συνάδουν με την αρχή της ήπιας αναπτύξεως των μικρών νήσων και τις συνακόλουθες κατευθύνσεις του ΠΠΧΣΑΑ Νοτίου Αιγαίου, καθώς και σημαντικές αποκλίσεις από τους όρους δομήσεως της εγκεκριμένης ΖΟΕ.
-Επίσης, κατά την γνώμη τριών μελών της συνθέσεως η διάταξη του άρθρου 12 παρ. 4 του ν. 3986/2011 που δίνει την δυνατότητα σε π.δ. που εγκρίνει τοπικό και χωρικά προσδιορισμένο ΕΣΧΑΣΕ να μπορεί να τροποποιεί, μεταξύ άλλων, ΖΟΕ, που, έστω προσωρινά, αντιμετωπίζουν σφαιρικά την εκτός σχεδίου δόμηση ενός ευαίσθητου και ευρισκόμενου στα όρια της φέρουσας ικανότητάς του νησιού, αποκλίνοντας από τις ρυθμίσεις της, χωρίς μάλιστα οι αποκλίσεις αυτές να στηρίζονται πρωταρχικά σε χωροταξικά κριτήρια, παραβιάζει τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Πηγή: adjustice.gr
Πρόεδρος: Ε. Σαρπ
Εισηγητής: Ρ. Γιαννουλάτου
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.