ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (Ιούλιος 2012)

Η κατάσταση των εδαφών στην υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα, το σχέδιο δράσης νια την προστασία του εδάφους για τη δημοτική ενότητα της Θέρμης, οι τρόποι στεγανοποίησης εκτάσεων γης, η ελλιπής ελληνική νομοθεσία για την προστασία του εδάφους, παρουσιάστηκαν -μεταξύ άλλων- κατά τη διάρκεια των εργασιών της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα με θέμα “Διαχείριση και προστασία του εδάφους με βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Εδάφους”.

Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το ΤΕΕ/ΤΚΜ και η Αναπτυξιακή Εταιρία Ανατολικής Θεσσαλονίκης “Ανατολική ΑΕ”. Κατά τον σύντομο χαιρετισμό της, η αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επι­τροπής του ΤΕΕ/ΤΚΜ ¶ννα Μίχου εξέ­φρασε την αποφασιστικότητα του Επι­μελητηρίου να συμβάλλει ενεργά και στους τέσσερις πυλώνες της Ευρωπαϊ­κής Στρατηγικής, δηλαδή την Ευαισθη­τοποίηση, την Έρευνα, την Ενσωμάτωση (σε άλλες πολιτικές) και τη Νομο­θεσία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η απερήμωση, η υποβάθ­μιση των γαιών και η ξηρασία πλήττουν πάνω από 1,5 δις. ανθρώπους σε πε­ρισσότερες από 110 χώρες, το 90% των οποίων διαβιούν σε περιοχές χα­μηλού εισοδήματος. Επίσης, κυρίως λόγω διάβρωσης, η απώλεια επιφανει­ακού εδάφους τα τελευταία 20 χρόνια, αντιστοιχεί στο σύνολο της καλλιερ­γούμενης έκτασης των ΗΠΑ, ενώ η υποβάθμιση του εδάφους που οφείλε­ται στις ανθρώπινες δραστηριότητες συντελεί στην κλιματική αλλαγή και ευθύνεται σε σημαντικό ποσοστό για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η κ. Μίχου άλλωστε υπογράμμισε ότι η κληρονομιά μολυσμένων χώρων απο­τελεί κοινό χαρακτηριστικό όλων των παλαιών βιομηχανικών κέντρων, θίγει όμως και αναπτυσσόμενες χώρες, κα­θώς και χώρες με οικονομία μεταβα­τικού σταδίου, ενώ το 2004, υπολογί­ζεται ότι ο κύκλος εργασιών του κλά­δου της αποκατάστασης γαιών στην ΕΕ-27 ανήλθε σε 5,2 δισ. ευρώ. «Η δια­χείριση των στερεών και των υγρών αποβλήτων, οι ΑΠΕ και η εξοικονόμηση ενέργειας, η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, η αέρια ρύπανση, είναι τομείς περιβαλλοντικής πολιτικής με τους οποίους έχουμε σε μεγάλο βαθμό εξοικειωθεί, παρόλο που η Κεντρική Διοίκηση και η Αυτοδιοίκηση πρέπει να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να συγχρονιστεί η χώρα μας με την ΕΕ», τόνισε.

Στη «χαρτογράφηση» της κατάστασης των εδαφών στην υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα για περίοδο τριών ετών, αλλά και στη διερεύνηση και αξιολόγηση της εδαφικής ρύπανσης στην περιοχή της δημοτικής ενότητας Θέρμης, προχώρησε το εταιρικό σχήμα του κοινοτικού έργου LIFE-So.S., κατα­λήγοντας σε σχέδιο δράσης για την προστασία του εδάφους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, που παρου­σίασε στην εκδήλωση ο υπεύθυνος του έργου, Σωκράτης Φάμελλος, διευθυν­τής του τμήματος Τοπικής Ανάπτυξης της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΕ, πάνω από 17.000 στρέμματα ορεινών και ημιορεινών πε­ριοχών στη Λεκάνη του Ανθεμούντα παρουσιάζουν υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο διάβρωσης. Συγκεκριμένα, το 5,25% της συνολικής έκτασης της Λεκάνης, ήτοι 16.860 στρέμματα, παρουσιάζει υψηλό κίν­δυνο και το 0,2% (640 στρέμματα) πολύ υψηλό.

Το 7,3% της πιλοτικής ημιορεινής πε­ριοχής της Δημοτικής Ενότητας Ανθεμούντα, περίπου 9.200 στρέμματα, ανήκει στη ζώνη υψηλής προτεραιότη­τας δράσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του φαινομένου της διά­βρωσης. Τι συμβαίνει στις πεδινές πε­ριοχές; Ισχυρή διάβρωση παρουσιά­ζουν 3.293 στρέμματα ή το 21,7% της πιλοτικής αγροτικής περιοχής της Δη­μοτικής Ενότητας Βασιλικών που διε­ρευνήθηκε, ενώ το ίδιο ισχύει για 1.154 στρέμματα (9,2%) στη διερευνηθείσα ζώνη της Δημοτικής Ενότητας Ανθεμούντα.

Στο μεταξύ, από τα πιθανώς ρυπασμένα πεδία, που διερευνήθηκαν στη δη­μοτική ενότητα (ΔΕ) θέρμης, κανένα δεν εμπίπτει στη ζώνη υψηλής ή πολύ υψηλής επικινδυνότητας. Ωστόσο, 14 εντάσσονται στη ζώνη μέσης επικινδυ­νότητας και άλλα 17 στη χαμηλής. “Αυ­τή η κατάταξη των πεδίων στη ζώνη μέσης επικινδυνότητας δεν προϊδε­άζει για ανεύρεση σημαντικής ρύπαν­σης με μη αναστρέψιμες συνέπειες”, ξεκαθάρισε ο κ. Φάμελλος. Ποια μέτρα προτείνονται για την προστασία των εδαφών, στο πλαίσιο του προσχεδίου δράσης; Για τη ΔΕ Ανθεμούντα προτεί­νονται μεταξύ άλλων η προστασία υδατορευμάτων και οδικού δικτύου, η εφαρμογή κατάλληλων καλλιεργητι­κών πρακτικών, η διαχείριση βόσκη­σης
/υλοτομίας, η κατασκευή του φράγματος Βραχιολά και η μελέτη και κατασκευή έργων αποκατάστασης/ σταθεροποίησης των εδαφών στα πρα­νή κατάντη των Μεταλλείων Βάβδου. Για τη ΔΕ Βασιλικών και Ανθεμούντα, το εταιρικό σχήμα του έργου εισηγεί­ται μέτρα, όπως η εφαρμογή κατάλλη­λων αγρονομικών πρακτικών στις καλ­λιεργούμενες εντάσεις και η αξιοποί­ηση του εδαφολογικού χάρτη στη βελ­τίωση της γεωργικής παραγωγής. Για τη ΔΕ Θέρμης προτείνεται η αποκατά­σταση και περιβαλλοντική παρακολού­θηση των δύο από τα 14 μέτρια ρυπασμένα πεδία που εντοπίστηκαν και η περιβαλλοντική παρακολούθηση του ρέματος στον ΧΔΑ Ταγαράδων. Για την ίδια ΔΕ, αλλά για το θέμα της στεγα­νοποίησης των εδαφών, προτείνεται μεταξύ άλλων ο έλεγχος εφαρμογής του κτηριοδομικού κανονισμού στα υφιστάμενα και νέα κτήρια.

Η στεγανοποίηση είναι άμεση συνέ­πεια της αστικοποίησης, ξεκαθάρισε στην εισήγησΉ του με θέμα “Στεγανοποίηση εδάφους σε υπό αστικοποίηση περιοχές” ο αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός δρ. ¶νθιμος Σπυρίδης. Τόνι­σε ότι η έννοια της στεγανοποίησης πρέπει να επεκταθεί ώστε να συμπε­ριλάβει πέραν των φυσικών αιτίων και την κάλυψη της επιφάνειας του εδά­φους με αδιαπέρατα υλικά π.χ. η
άσφαλτος, το τσιμέντο, το μέταλλο, το γυαλί και το πλαστικό. Επίσης, υπογράμμισε ότι ως αποτέλεσμα της στε­γανοποίησης, οι βιολογικές λειτουργίες που μπορεί να υποστηρίξει το έδα­φος περιορίζονται ή ακόμη παύουν να υπάρχουν. Μεταξύ των δυσμενών επι­δράσεων της στεγανοποίησης, η μετα­τροπή του εδάφους σε ένα αδιαπέρατο μέσο αποτελεί δυσμενή παρέμβαση του ανθρώπου και στον υδρολογικό κύ­κλο. Η έντονη οικιστική ανάπτυξη των αστικών περιοχών, η χωρίς σχεδιασμό οικοδόμηση και η έλλειψη στρατηγι­κής προστασίας του εδάφους, έχουν ως αποτέλεσμα το νερό των βροχο­πτώσεων αντί να διηθείται στο έδαφος, να απόρρεε) επιφανειακά κατα­λήγοντας σε διάφορους αποδέκτες (υδατορέματα, λίμνες, θάλασσα). Με τον τρόπο αυτό, η κύρια πηγή πόσιμου νερού καλής ποιότητας, οι υπόγειοι υδροφόροι, δεν εμπλουτίζονται και η στάθμη τους ακολουθεί πτωτική πορεία. “Επιπλέον, η επιφανειακή απορ­ροή του νερού μετά από μια έντονη
βροχόπτωση σε μια στεγανοποιημένη επιφάνεια, εμφανίζεται σύντομα μετά την έναρξη της βροχόπτωσης και σε πολύ μεγάλους όγκους. Ενδεικτικές συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι οι έντονες πλημμύρες που προκαλούν σημαντικές καταστροφές σε πολλούς οικισμούς που οικοδομούνται χωρίς σχεδιασμό”, είπε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Greentank» της εφημερίδας «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ», Ιούνιος 2012, σ. 48-50.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print