ΣτΕ 4921/2014 [Πολεοδόμηση οικισμού με πληθυσμό μικρότερο από 2000 κατοίκους]

Περίληψη

-Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Τομέας του οικισμού, ο οποίος αντιστοιχεί στην περιοχή που είχε ενταχθεί στα όριά του με απόφαση του Νομάρχη ορθά, υπήχθη στις ρυθμίσεις περί εισφορών του π.δ. της 20/30.8.1985, σύμφωνα με την εξαιρετική διάταξη του τελευταίου εδάφιου της παρ. 6 του ίδιου άρθρου 5 του ίδιου π.δ., διότι έφερε τα χαρακτηριστικά περιοχής διάσπαρτα δομημένης, τα οποία προσομοιάζουν με εκείνα περιοχής επέκτασης σχεδίου πόλεως.

-Αντιθέτως, η εφαρμογή του σχεδίου πόλεως σε άλλον Τομέα του οικισμού, ο οποίος αντιστοιχεί στην συνεκτική περιοχή του οικισμού που είχε ήδη πολεοδομηθεί με το π.δ. της 21.9.1979 κατ’ εφαρμογή του ν.δ. της 17.7.1923 έγινε, επίσης ορθά, με τους όρους και τη διαδικασία των οικείων διατάξεων του ν.δ. της 17.7.1923, ήτοι με την έκδοση πράξης για την τακτοποίηση οικοπέδων και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών.

-Συνεπώς, η ανωτέρω κρίση του δικάσαντος εφετείου παρίσταται ορθή.

Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος
Εισηγητής: Χρ. Παπανικολάου
Δικηγόροι: Δ. Πανταρώτας, Δ. Κατωπόδης

Βασικές σκέψεις

2.Επειδή, με την κρινόμενη έφεση ζητείται η εξαφάνιση της 2445/2002 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως του ήδη εκκαλούντος κατά της 2486/22.1.2001 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Με την απόφαση αυτή είχε απορριφθεί ένσταση του ιδίου κατά της 15/3507/27.10.2000 απόφασης του Νομάρχη Χαλκιδικής περί εγκρίσεως της 3/2000 πράξης τακτοποίησης οικοπέδων και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών του Τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών Νέων Μουδανιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χαλκιδικής.

Επειδή, η υπόθεση νομίμως συζητήθηκε ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας χωρίς να παρίσταται η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής και ήδη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, εφόσον αντίγραφο της πράξης της Προέδρου του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου της υποθέσεως καθώς και αντίγραφο της αιτήσεως ακυρώσεως επιδόθηκαν νομοτύπως στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής (βλ. αποδεικτικό επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας Δ. Χ.).
Επειδή, για την πολεοδόμηση οικισμών με πληθυσμό μικρότερο από 2000 κατοίκους προβλέφθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 42 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), όπως η διάταξη αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 17 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985 (Α’ 4), η δυνατότητα καθορισμού, με προεδρικό διάταγμα, προϋποθέσεων και διαδικασιών διαφορετικών από εκείνες που ισχύουν για την πολεοδόμηση των μεγαλύτερων οικισμών. Με το κατ’ εξουσιοδότηση της διατάξεως αυτής εκδοθέν π.δ. της 20/30.8.1985 (Δ’ 414) ορίσθηκε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του ως άνω Διατάγματος πολεοδομούνται όλες οι περιοχές που βρίσκονται μέσα στα όρια των οικισμών που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της της 24.4.1985 (Δ΄181) (άρθρο 2 παρ. 1), καθώς και περιοχές εκτός των ορίων των οικισμών, μεταξύ δε αυτών διάσπαρτα δομημένες συνεχόμενες ή μη με τα όρια του οικισμού (κατά τις ειδικότερες διακρίσεις της παρ. 2 του άρθρου 2), ότι η πολεοδόμηση ή επέκταση των οικισμών αυτών γίνεται με τη σύνταξη πολεοδομικής μελέτης (άρθρο 3 παρ. 1), ότι τα εντασσόμενα στο πολεοδομικό σχέδιο ακίνητα που ευρίσκονται εκτός των ορίων των οικισμών υποχρεούνται σε καταβολή εισφοράς σε γη και σε χρήμα κατά τους ορισμούς των άρθρων 5 παρ. 2 και 6 παρ. 1, ότι οι ιδιοκτησίες που βρίσκονται εντός των καθορισθέντων σύμφωνα με το από 24.4.1985 π.δ. ορίων των οικισμών και εντάσσονται σε πολεοδομικό σχέδιο υποχρεούται να συμμετάσχουν στη δημιουργία των κοινόχρηστων χώρων που προβλέπονται από την πολεοδομική μελέτη, με τους όρους και τη διαδικασία των διατάξεων των άρθρων 32 και 39 του ν.δ. της 17.7.1923 (πρώτο και δεύτερο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 5), ότι στις περί εισφορών ρυθμίσεις του διατάγματος αυτού μπορούν να υπαχθούν, με απόφαση του οικείου Νομάρχη, και περιοχές εντός των ορίων των οικισμών (τελευταίο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 5), και ότι για την εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, δηλαδή, εκδίδεται πράξη εφαρμογής με την επιφύλαξη της παρ. 6 του άρθρου 5 του διατάγματος (άρθρο 8 παρ. 1). Το εισαγόμενο με το π.δ. της 20/30.8.1985 σύστημα προσομοιάζει, εν πολλοίς, με το πάγιο σύστημα του ν.1337/1983, του οποίου πολλές διατάξεις επαναλαμβάνονται αυτούσιες στο διάταγμα, ορισμένες όμως παραλείπονται ή εισάγονται διαφοροποιημένες διότι ο κανονιστικός νομοθέτης εθέσπισε, στα σημεία αυτά, διαφορετικές ρυθμίσεις, λόγω, προδήλως, της ιδιομορφίας των μικρών οικισμών (ΣτΕ 1264/2001). Ειδικότερα, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 5 του π.δ. της 20/30.8.1985 για τις ιδιοκτησίες τις εντός των καθορισθέντων σύμφωνα με το π.δ. της 24.4.1985 ορίων των οικισμών ευρισκόμενες εφαρμόζονται ορισμένες διατάξεις προγενεστέρων νομοθετημάτων, μεταξύ δε αυτών οι διατάξεις του ν.δ. της 17.7.1923 για την τακτοποίηση οικοπέδων και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών. Προβλέφθηκε, όμως, στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 6 του ίδιου άρθρου 5 ότι με απόφαση του Νομάρχη μετά από πρόταση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου δύναται να υπαχθούν στις ρυθμίσεις περί εισφορών του διατάγματος περιοχές εντός των ορίων των οικισμών των καθορισθέντων σύμφωνα με το το π.δ. της 24.4.1985. Ως προς τις ιδιοκτησίες αυτές, επομένως, οι οποίες προδήλως εντάσσονται σε περιοχές εντός των οριοθετηθέντων οικισμών οι οποίες φέρουν τα χαρακτηριστικά περιοχών επέκτασης του πολεοδομικού σχεδιασμού, είναι δηλαδή διάσπαρτα δομημένες, εφαρμόζονται οι περί εισφορών διατάξεις του π.δ. της 20/30.8.1985, με την έκδοση πράξη εφαρμογής κατά το σύστημα πολεοδόμησης του ν. 1337/1983.
Επειδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση με το π.δ. της 21.9.1979 (Δ΄ 576) εγκρίθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού Σιβήρεως – Κασσανδρείας Χαλκιδικής και καθορίστηκαν οι όροι και περιορισμοί δόμησης αυτού, κατ’ επίκληση των διατάξεων των άρθρων 1, 3 και 9 του ν.δ. της 17.7.1923. Με το εν λόγω π.δ., μεταξύ άλλων, καθορίστηκε η αρτιότητα των οικοπέδων της ρυμοτομούμενης περιοχής σε 400 τ.μ. Με την 58629/30.7.1987 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής (Δ΄810), η οποία εκδόθηκε κατ’ επίκληση των διατάξεων του π.δ. της 24.4.1985, οριοθετήθηκε, μεταξύ άλλων ο οικισμός Σιβήρεως. Στα όρια του οικισμού συμπεριλήφθηκε και έκταση πέραν εκείνης, για την οποία είχε εγκριθεί ρυμοτομικό σχέδιο με το π.δ. της 21.9.1979.
Με την ίδια απόφαση ο οικισμός Σιβήρεως χαρακτηρίστηκε ως δυναμικός, μικρός, παραλιακός ή τουριστικός, διάσπαρτος και αδιάφορος και ως αρτιότητα των οικοπέδων καθορίστηκε «400 τ.μ. στο συνεκτικό (ρυμοτομ.) και 1000 τ.μ. στο διάσπαρτο». Με την 58410/24.8.1989 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής (Δ΄559), όπως τροποποιήθηκε με την 60976/1989 απόφαση του ιδίου νομάρχη (Δ΄726), τροποποιήθηκε το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού Σίβηρις, εγκρίθηκε σχέδιο εντός των ορίων αυτού και καθορίστηκαν όροι και περιορισμοί δόμησης. Ειδικότερα, με την απόφαση αυτή, η οποία εκδόθηκε κατ’ επίκληση των διατάξεων του ν.δ. της 17.7.1923, του ν. 1337/1983, του π.δ. της 24.4.1985 και του π.δ. της 20/30.8.1985, τροποποιήθηκε το σχέδιο πόλεως το οποίο είχε εγκριθεί με το π.δ. της 21.9.1979 και εγκρίθηκε σχέδιο πόλεως του τμήματος του οικισμού, το οποίο περιλήφθηκε στα όρια του οικισμού όπως είχαν καθοριστεί με την 58629/30.7.1987 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής. Το τμήμα του οικισμού που περιλαμβάνεται στο ρυμοτομικό σχέδιο που εγκρίθηκε με το π.δ. της 21.9.1979 ορίστηκε ως Τομέας Ι των όρων δόμησης και η αρτιότητα των οικοπέδων στο τμήμα αυτό 400 τ.μ. και το τμήμα του οικισμού, το οποίο περιλήφθηκε στα όρια του οικισμού όπως είχαν καθοριστεί με την 58629/30.7.1987 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής ορίστηκε ως τομέας ΙΙ και η αρτιότητα των οικοπέδων στο τμήμα αυτό 800 τ.μ. Τέλος, με την 2506/21.4.1998 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης του οικισμού της Σίβηρης (Δ` 329), κατ’ επίκληση των διατάξεων, μεταξύ άλλων, των π.δ. της 20/30.8.85 και της 24.4.85. Στο άρθρο 3 της απόφασης αυτής ορίζονται τα εξής: «Τα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων καθώς και οι λοιποί όροι δόμησης καθορίζονται κατά τομείς ως εξής: Τομέας Ι – Α και Τομέας ΙΙ – Β διατηρούνται οι όροι όπως θεσπίστηκαν με τις υπ` αριθ. 58410/24.8.89 (ΦΕΚ 559Δ/89) και 60796/20.11.89 (ΦΕΚ 726Δ/89) αποφάσεις του Νομάρχη Χαλκιδικής αντίστοιχα…». Στο άρθρο 4 ορίζεται ότι: «Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα: α) … β) που θα προέλθουν από εισφορές γης, κατά τη διαδικασία πράξης εφαρμογής εφόσον έχουν ελάχιστο εμβαδόν 150 τ.μ. και ελάχιστο πρόσωπο 8 μ.». Τέλος, στο άρθρο 5 του ίδιου διατάγματος ορίζεται ότι: «Η έκταση του τομέα ΙΙ Β που περιλαμβάνει τις περιοχές που οριοθετήθηκαν σαν οικισμός με την υπ` αριθ. 58629/1987 (ΦΕΚ 810 Δ/87) απόφαση Νομάρχη Χαλκιδικής, υπάγεται στις ρυθμίσεις περί εισφορών του Π.Δ. 20/30.8.85 (ΦΕΚ 4141 Δ/85)».
Επειδή, εξάλλου, από την εκκαλουμένη και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Κατόπιν αιτήσεως ιδιοκτήτριας οικοπέδου στο Ο.Τ. 79 του Τομέα Ι-Α του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του οικισμού της Σίβηρης Χαλκιδικής το Τμήμα Πολεοδομικών Εφαρμογών Νέων Μουδανιών της Ν.Α. Χαλκιδικής εξέδωσε την 3/2000 πράξη τακτοποίησης οικοπέδων και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών ευρισκόμενων στα Ο.Τ. 79 και 81 του τομέα Ι-Α του ανωτέρω ρυμοτομικού σχεδίου. Η πράξη αυτή εγκρίθηκε με την 15/3507/27.10.2000 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής. Ο εκκαλών άσκησε ένσταση κατά της ανωτέρω απόφασης, η οποία απορρίφθηκε με την 2486/22.1.2001 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με την αιτιολογία ότι ο εκκαλών, συνιδιοκτήτης οικίας μετά του οικοπέδου αυτής στο Ο.Τ. 16 του Τομέα Ι-Α του ρυμοτομικού σχεδίου του οικισμού Σίβηρης δεν διέθετε έννομο συμφέρον για την προσβολή της πράξης τακτοποίησης, εφόσον δεν συμπεριλαμβανόταν σε αυτήν. Ο εκκαλών ισχυρίστηκε, με την αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, ότι εφόσον με την 2506/21.4.1998 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εγκρίθηκε πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης του οικισμού Σίβηρης σύμφωνα με το ν. 1337/1983, έπρεπε να ακολουθήσει η σύνταξη πράξης εφαρμογής κατά το σύστημα πολεοδόμησης του νόμου αυτού, ώστε να εφαρμοστεί ενιαίο καθεστώς στο σύνολο του οικισμού και να δημιουργηθεί και υπέρ αυτού οικόπεδο από την εισφορά γης των υπολοίπων ιδιοκτητών στον συγκεκριμένο τομέα, δοθέντος ότι σε έτερο τομέα του ρυμοτομικού σχεδίου (ΙΙ-Β) είχε εκδοθεί πράξη εφαρμογής. Προέβαλε περαιτέρω, ότι μη νομίμως εκδόθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση πράξη τακτοποίησης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. της 17.7.1923. Η αίτηση ακυρώσεως απορρίφθηκε με την εκκαλουμένη ως αβάσιμη, με το σκεπτικό ότι, όπως προέκυπτε από τα άρθρα 3, 4 και 5 της 2506/21.4.1998 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και από τα στοιχεία του φακέλου, ο συγκεκριμένος Τομέας Ι-Α της πολεοδομικής μελέτης του ρυμοτομικού σχεδίου του οικισμού Σίβηρης, δεν είχε υπαχθεί στις ρυθμίσεις περί εισφορών του π.δ. της 20/30.8.1985, σύμφωνα με την διάταξη του τελευταίου εδάφιου της παρ. 6 του ίδιου άρθρου 5 του ίδιου π.δ., σε αντίθεση με τον Τομέα ΙΙ-Β της ίδιας πολεοδομικής μελέτης ο οποίος υπήχθη στις ρυθμίσεις περί εισφορών του π.δ. της 20/30.8.1985 με το άρθρο 5 της 2506/21.4.1998 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και, επομένως, ορθώς εφαρμόστηκαν στη συγκεκριμένη περίπτωση οι διατάξεις του ν.δ. της 17.7.1923 και εκδόθηκε η επίδικη πράξη τακτοποίησης μόνον για συγκεκριμένες ιδιοκτησίες σε συγκεκριμένα Ο.Τ. του τομέα Ι-Α και όχι πράξη εφαρμογής για το σύνολο των ιδιοκτησιών του τομέα.
Επειδή, με την 2506/21.4.1998 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ο Τομέας ΙΙ-Β του οικισμού, ο οποίος αντιστοιχεί στην περιοχή του οικισμού, η οποία είχε ενταχθεί στα όρια του οικισμού με την 58629/30.7.1987 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής, υπήχθη στις ρυθμίσεις περί εισφορών του π.δ. της 20/30.8.1985, σύμφωνα με την εξαιρετική διάταξη του τελευταίου εδάφιου της παρ. 6 του ίδιου άρθρου 5 του ίδιου π.δ., διότι έφερε τα χαρακτηριστικά περιοχής διάσπαρτα δομημένης, τα οποία προσομοιάζουν με εκείνα περιοχής επέκτασης σχεδίου πόλεως. Ο χαρακτήρας αυτός της συγκεκριμένης περιοχής προκύπτει σαφώς από το λεκτικό της 58629/30.7.1987 απόφασης του Νομάρχη Χαλκιδικής και τις μεγάλες αρτιότητες που καθορίστηκαν για τα οικόπεδα της περιοχής με την ανωτέρω απόφαση και την 58410/24.8.1989 απόφαση του ιδίου νομάρχη. Αντιθέτως, η εφαρμογή του σχεδίου πόλεως στον Τομέα Ι-Α του οικισμού ο οποίος αντιστοιχεί στην συνεκτική περιοχή του οικισμού που είχε ήδη πολεοδομηθεί με το π.δ. της 21.9.1979 κατ’ εφαρμογή του ν.δ. της 17.7.1923 έγινε με τους όρους και τη διαδικασία των οικείων διατάξεων του ν.δ. της 17.7.1923, ήτοι με την έκδοση πράξης για την τακτοποίηση οικοπέδων και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών, σύμφωνα άλλωστε και με τον κανόνα του δευτέρου εδαφίου της παρ. 6 του άρθρου 5 του π.δ. της 20/30.8.1985. Συνεπώς, η ανωτέρω κρίση του δικάσαντος εφετείου παρίσταται ορθή, τα δε προβαλλόμενα με την έφεση ότι από τις διατάξεις των άρθρων 3 και 4 της 2506/21.4.1998 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας προκύπτει σαφώς ότι οι διατάξεις του ν. 1337/1983 περί πράξεως εφαρμογής εφαρμόζονται και επί του τομέα Ι-Α, καθώς και ότι η διάταξη του άρθρου 5 της 2506/21.4.1998 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχει το νόημα ότι με αυτήν προσδιορίζεται ως καθεστώς περί εισφορών σε γη στην συγκεκριμένη έκταση του τομέα ΙΙ-Β που περιλαμβάνει τις περιοχές που οριοθετήθηκαν σαν οικισμός με την υπ` αριθ. 58629/1987 απόφαση του Νομάρχη Χαλκιδικής, εκείνο του π.δ. της 20/30.8.1985, όχι δε ότι μόνον σε αυτήν την έκταση εφαρμόζονται οι διατάξεις περί πράξεων εφαρμογής, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα, όπως και η έφεση στο σύνολό της.