ΣτΕ 1600-2025 [Μη νόμιμες βεβαιώσεις παραγωγού ειδικού έργου για ΑΣΠΗΕ σε ακατοίκητες νησίδες]
Περίληψη
– Η δυνατότητα υλοποίησης του έργου κατασκευής και λειτουργίας ΑΣΠΗΕ στην προτεινόμενη θέση εγκατάστασης σε συμμόρφωση προς τις ειδικές προβλέψεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ (ΕΧΠ-ΑΠΕ), οι οποίες δεν αναφέρονται μόνο στις ειδικώς και συγκεκριμένως οριοθετημένες περιοχές αποκλεισμού, αλλά και στην υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας στις περιοχές (ΟΤΑ) που επιτρέπονται ΑΠΕ, ώστε να διασφαλίζεται η καταρχήν προστασία του περιβάλλοντος ήδη από το πρώτο στάδιο αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, αποτελεί ανέκαθεν αντικείμενο εξέτασης από τη ΡΑΕ κατά τη χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και βεβαίωσης παραγωγού, ήτοι τόσο υπό το σύστημα του ν. 3468/2000, όσο και υπό το σύστημα του ν. 4685/2020.
Εφόσον ο βασικός κανόνας του ν. 3468/2006 περί της χορήγησης άδειας παραγωγής από τη ΡΑΕ, κατόπιν ελέγχου, μεταξύ άλλων, του κριτηρίου της μη υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας της περιοχής εγκατάστασης, διατηρήθηκε με τον νεότερο νόμο 4685/2020, εξακολουθούν να εφαρμόζονται ευθέως, και υπό το σύστημα του νεότερου αυτού 1 νόμου, οι ειδικότερες προβλέψεις του ΕΧΠ-ΑΠΕ περί του διακεκριμένου τρόπου εφαρμογής του κριτηρίου της φέρουσας ικανότητας αναλόγως του εάν αφορά σε κατοικημένες ή σε ακατοίκητες νήσους, παρά τη ρητή αναφορά του ΕΧΠ-ΑΠΕ, αναγκαίως, μόνο στον προϊσχύσαντα νόμο 3468/2006 και στην περίπτωση που οι βεβαιώσεις παραγωγού εκδίδονται με τον τύπο και τη διαδικασία των βεβαιώσεων παραγωγού ειδικών έργων, κατά τροποποίηση αντίστοιχων, προγενέστερων αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να προσαρμοστούν οι παλαιές άδειες του ν. 3468/2006 στο νέο, απλοποιημένο καθεστώς του αδειοδότησης του ν. 4685/2020 (βλ. άρθρο 22 του Κανονισμού Βεβαιώσεων Παραγωγού), και δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή οι χορηγούμενες βεβαιώσεις παραγωγού αντικαθιστούν τις άδειες παραγωγής και οι όροι των προγενέστερων αδειών παραγωγής καθίστανται όροι των νέων βεβαιώσεων παραγωγού (βλ. άρθρα 22 παρ. 12, 14 και 25 παρ. 4 του ν. 4685/2020), η συμμόρφωση προς τους προαναφερόμενους, βασικούς κανόνες του ΕΧΠ-ΑΠΕ περί χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων (περιοχές αποκλεισμού, μη υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης στις κατοικημένες νήσους, βιωσιμότητα της εγκατάστασης στις ακατοίκητες νησίδες), πρέπει να εξετάζεται, σε κάθε περίπτωση, και κατά την τροποποίηση προγενέστερης άδειας παραγωγής. Δεν απαλλάσσεται δε ο Πρόεδρος της ΡΑΕ (άρθρο 20 παρ. 2 του ν. 4685/2020) από την ως άνω αξιολόγηση, ενόψει των ειδικότερα οριζόμενων στο άρθρο 22 του Κανονισμού Βεβαιώσεων Παραγωγού σχετικά με τη διαδικασία τροποποίησης προγενέστερων αδειών κατά την έκδοση βεβαιώσεων παραγωγού ειδικών έργων, ότι δηλαδή η αίτηση αξιολογείται μόνον ως προς το κριτήριο (των άρθρων 11 και 12 του Κανονισμού) που επηρεάζεται από την τροποποίηση. Τούτο διότι το κριτήριο του καταρχήν επιτρεπτού της χωροθέτησης, ήτοι της εξέτασης της χωροθέτησης με βάση τις διατάξεις που επιτρέπουν μόνον υπό συγκεκριμένους όρους και κατά περίπτωση τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε περιοχές με ειδικώς προστατευτέα χαρακτηριστικά, επηρεάζεται σε κάθε περίπτωση από μία επιχειρούμενη τροποποίηση. Εφόσον δε η πλήρωση του κριτηρίου αυτού ελέγχεται κατά την αρχική αδειοδότηση του έργου, δέον να εφαρμόζεται και σε οποιαδήποτε μεταγενέστερη τροποποίηση, ειδικά μάλιστα όταν αυτή επιχειρείται με σκοπό την προσαρμογή μιας ήδη χορηγηθείσας άδειας στο νεότερο αδειοδοτικό καθεστώς και απολήγει στην αντικατάσταση των προγενέστερων αδειών με νέες βεβαιώσεις, με βάση τις οποίες συνεχίζεται η διαδικασία αδειοδότησης.
Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω κατά την εξέταση του αιτήματος της παρεμβαίνουσας εταιρείας για την τροποποίηση των αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ως προς την έκταση του γηπέδου εγκατάστασης των επίμαχων ΑΣΠΗΕ και συνακόλουθα για την έκδοση βεβαιώσεων παραγωγού ειδικών έργων υπό το καθεστώς του νεότερου νόμου 4685/2020, ο Πρόεδρος της ΡΑΕ όφειλε να είχε εξετάσει αν οι νήσοι στις οποίες επρόκειτο να εγκατασταθούν οι ΑΣΠΗΕ ήταν κατοικημένες ή ακατοίκητες, ώστε να εφαρμόσει αναλόγως, είτε το πλέον περιοριστικό κριτήριο της υπέρβασης της πυκνότητας ανά ΟΤΑ, το οποίο ισχύει για τις κατοικημένες νήσους είτε το διευρυμένο κριτήριο της βιωσιμότητας, το οποίο ισχύει για τις ακατοίκητες νησίδες. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση το εν λόγω κριτήριο δεν εφαρμόστηκε παντάπασι.
Ενόψει της κατά τα ανωτέρω νομικής της υποχρέωσης για έλεγχο της τυχόν υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης των ΑΣΠΗΕ, με βάση διαφοροποιημένα κριτήρια αναλόγως της εγκατάστασης σε κατοικημένη ή ακατοίκητη νήσο, η ΡΑΑΕΥ βαρυνόταν η ίδια με την αναζήτηση των σχετικών στοιχείων, με κάθε πρόσφορο μέσο, από τον φορέα του έργου ή και από το διαδίκτυο. Από τα στοιχεία δε που προσκομίζουν οι αιτούντες προκύπτει ότι στον Δήμο Αστυπάλαιας κατοικούνται οι νησίδες Μεγάλο Σόφρανο (1 κάτοικος), Κούνουποι (1 κάτοικος), Οφιδούσα (1 κάτοικος) και Σύρνα (2 κάτοικοι), ενώ στον Δήμο Λέρου κατοικούνται οι νησίδες Κίναρος (2 κάτοικοι) και Λέβιθα (5 κάτοικοι). Παραλείποντας την ως άνω επανεξέταση, ενώ είχε μεσολαβήσει νέα απογραφή του πληθυσμού από την ΕΛΣΤΑΤ, η ΡΑΑΕΥ παρέβη τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις και κατέστησε τις βεβαιώσεις παραγωγού ειδικών έργων, ακυρωτέες, αντιστοίχως δε, και τις σιωπηρές πράξεις απόρριψης των αιτήσεων αναθεώρησης που ασκήθηκαν από τους αιτούντες κατά των βεβαιώσεων αυτών, με τις οποίες (αιτήσεις αναθεώρησης) είχε τεθεί πάντως ενώπιον της ΡΑΕ το νομικό ζήτημα της πλημμελούς χωροθέτησης των ένδικων ΑΣΠΗΕ. Κατόπιν αυτού, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη ΡΑΑΕΥ για νέα νόμιμη κρίση σχετικά με τη φέρουσα ικανότητα ανά ΟΤΑ εγκατάστασης, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα νεότερα στοιχεία σχετικά με τις κατοικημένες νήσους, καθώς και τα στοιχεία σχετικά με την πορεία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του ένδικου έργου, όπως αυτά θα έχουν οριστικοποιηθεί μετά και την έκδοση απόφασης επί σχετικής αιτήσεως ακυρώσεως. Παρ’ όλον δε ότι η προσβαλλόμενη βεβαίωση παραγωγού δεν αφορά στις προαναφερόμενες νησίδες των Δήμων Αστυπάλαιας και Λέρου, οι οποίες εσφαλμένως θεωρήθηκαν ως ακατοίκητες ενώ ήταν αποδεδειγμένα κατοικημένες, για λόγους ενότητας της κρίσης, πρέπει να ακυρωθεί και η εν λόγω βεβαίωση ώστε το ζήτημα της χορήγησης βεβαιώσεων παραγωγού για το ένδικο έργο να επανεξεταστεί ενιαίως, για όλες τις νήσους εγκατάστασης του εξαρχής σχεδιασθέντος ως ενιαίου έργου. Ενόψει δε της ανωτέρω κρίσης, η οποία προηγείται κάθε άλλης κρίσης που εκφέρεται από τη ΡΑΕΕΥ στο πλαίσιο της εξέτασης αίτησης για τη χορήγηση βεβαίωσης παραγωγού (συνδρομή ή μη λόγων αποκλεισμού της χωροθέτησης σε νήσους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, συσχετισμός της φέρουσας ικανότητας ανά επίπεδο ΟΤΑ με τη διασύνδεση υψηλής τάσης με το ΚΥΤ Λαυρίου), παρέλκει η εξέταση των λοιπών ζητημάτων που τίθενται με τους λοιπούς λόγους ακυρώσεως, ήτοι αφενός μεν των σχετιζόμενων με τη συνδρομή ή μη νόμιμων λόγων ανάκλησης των προσβαλλόμενων βεβαιώσεων ενόψει της επιγενόμενης απόρριψης του αιτήματος περιβαλλοντικής αδειοδότησης, εφόσον οι βεβαιώσεις αυτές ακυρώνονται με την παρούσα απόφαση για λόγο που δεν σχετίζεται με την ως άνω απόρριψη από την Περιβαλλοντική Αρχή της υποβληθείσας μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αφετέρου δε, των σχετιζόμενων με τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις έκδοσης βεβαιώσεων παραγωγού από τη ΡΑΕΕΥ μετά την απόρριψη του αιτήματος περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου, διότι τα ζητήματα αυτά δέον να επανεξεταστούν από τη ΡΑΑΕΥ, συνολικά, μετά την αναπομπή της υπόθεσης ενώπιόν της, οπότε το Συμβούλιο της Επικράτειας θα έχει αποφανθεί για τη νομιμότητα της ως άνω περιβαλλοντικής απόρριψης.
Πρόεδρος: Μ. Γκορτζολίδου
Εισηγητής: Θ. Ζιάμου
