ΣΤΕ 258/2021 [ΝΟΜΙΜΗ ΑΕΠΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ Θ.Η.Σ. ΝΟΤΙΑΣ ΡΟΔΟΥ]
Περίληψη
– Δεν αποκλείεται η εκτέλεση έργου σε προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura 2000, έστω και μη συνδεόμενου άμεσα ή μη αναγκαίου για τη διαχείρισή της, καθώς επίσης και η ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων, εφόσον στην οικεία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιέχονται εκτιμήσεις ως προς τις επιπτώσεις του και προτείνονται μέτρα για την αντιμετώπισή τους κατά τρόπο αποτελεσματικό, ώστε να μην επέρχεται υποβάθμιση της περιοχής, δεδομένου ότι τα χαρακτηριστικά των περιοχών που περιλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο και η σημασία των αντίστοιχων οικοσυστημάτων, καθώς και τα αναγκαία για τη διαφύλαξή τους μέτρα, διαφοροποιούνται σε σημαντικό βαθμό.
Περαιτέρω, η δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου ή του έργου στον προστατευόμενο τόπο προϋποθέτει ότι, πριν από την έγκριση του σχεδίου ή του έργου, προσδιορίζονται, λαμβανομένων υπόψη των βέλτιστων επιστημονικών γνώσεων για το θέμα αυτό, όλες οι πτυχές του σχεδίου ή του έργου που θα μπορούσαν, είτε η καθεμία από μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα, να επηρεάσουν τους στόχους διατήρησης του τόπου αυτού. Η αρμόδια αρχή επιτρέπει την άσκηση δραστηριότητας στον προστατευόμενο τόπο, μόνον εφόσον δεν υφίσταται, από επιστημονική άποψη, οποιαδήποτε εύλογη αμφιβολία ως προς την απουσία επιβλαβών συνεπειών για την ακεραιότητά του. Τέλος, όταν συντρέχουν λόγοι επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανόμενων λόγων οικονομικής ή κοινωνικής φύσης είναι κατ’ αρχήν επιτρεπτή η εκτέλεση σχεδίου που μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε περιοχή, η οποία, βάσει ορνιθολογικών κριτηρίων έχει καθορισθεί ως ΖΕΠ.
Προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι ακυρωτέα, διότι δεν εξετάστηκε η βέλτιστη από περιβαλλοντική άποψη εναλλακτική λύση της αναβάθμισης σε συνδυασμό με επέκταση του υφιστάμενου ΑΗΣ, αντί της κατασκευής νέου ΘΗΣ. Η εναλλακτική λύση της αναβάθμισης του υφιστάμενου ΑΗΣ, με την ανάπτυξη νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εντός αυτού αντί της κατασκευής του νέου ΘΗΣ, διερευνήθηκε διεξοδικά στη ΜΠΕ. Η απόρριψη της εναλλακτικής λύσης της αναβάθμισης του υφιστάμενου ΑΗΣ Σορωνής αιτιολογείται επαρκώς, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Τέλος, η αμφισβήτηση των κρίσεων της ΜΠΕ ως προς την αξιολόγηση των ως άνω εναλλακτικών λύσεων με την κατατεθείσα «συμπληρωματική έκθεση» ηλεκτρολόγου μηχανικού, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη, καθόσον πρόκειται για ανέλεγκτες τεχνικές κρίσεις της Διοικήσεως. Περαιτέρω, προβάλλεται ότι δεν εξετάστηκαν οι έμμεσες επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του νέου ΘΗΣ και, συγκεκριμένα, η αναμενόμενη σημαντική αύξηση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (οικιστική και τουριστική ανάπτυξη) στην περιοχή της νότιας Ρόδου, ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του ΘΗΣ.
Το επίδικο έργο εναρμονίζεται κατ’ αρχήν με τις προβλέψεις του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού για την περιοχή που καθορίζουν το πρότυπο της οικιστικής και τουριστικής της ανάπτυξης. Αβασίμως, επομένως, προβάλλεται ότι ο επίδικος ΘΗΣ που, ως έργο υποδομής, υπηρετεί τους στόχους του χωροταξικού σχεδιασμού, αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία της τουριστικής ανάπτυξης . Συναφώς, ο ειδικότερος ισχυρισμός ότι ο διπλασιασμός της ενεργειακής ισχύος θα «πυροδοτήσει έκρηξη» οικιστικής και τουριστικής ανάπτυξης ερείδεται επί εσφαλμένης προϋποθέσεως διότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο σκοπός του επίδικου έργου είναι να καλύψει τις διαπιστωμένες ήδη υφιστάμενες ανάγκες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και να διασφαλίσει τη βραχυχρόνια και μέσο-μακροχρόνια επάρκεια τροφοδοσίας της νήσου με ηλεκτρική ενέργεια, ενώ ειδικότερα στην «Ενεργειακή Μελέτη» (Παράρτημα Β της ΜΠΕ) τεκμηριώνεται επαρκώς η ανάγκη άμεσης ενίσχυσης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής της νήσου με νέες Μονάδες ΜΕΚ καθαρής ισχύος 115 MW. Κατά συνέπεια, το ακριβές μέγεθος της αύξησης και, σε κάθε περίπτωση, όχι του διπλασιασμού της ενεργειακής ισχύος, δεν καθορίζεται αυθαίρετα, αλλά αντιστοιχεί στις καταγεγραμμένες ενεργειακές ανάγκες της. Τέλος, η εκτενής αναφορά στην ως άνω «Χωροταξική Μελέτη» στα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ και της ΕΤΑΔ οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τον ενεργειακό σχεδιασμό συνεκτιμώνται τα σχέδια και οι τάσεις ανάπτυξης, όπως διαμορφώνονται από τον χωροταξικό σχεδιασμό για την επίμαχη περιοχή.
Προβάλλεται ότι δεν έγινε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων του επίδικου έργου στην επίμαχη ΖΕΠ, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Η ΜΠΕ του επίδικου έργου, μετά από επαρκή και επιστημονικά τεκμηριωμένη ανάλυση και έρευνα της περιοχής, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατασκευή και λειτουργία του επίμαχου ΘΗΣ, δεν είναι σε θέση, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με άλλα έργα, να παραβλάψει τους στόχους διατήρησης και την ακεραιότητα της παρακείμενης ΖΕΠ. Ειδικότερα και σχετικώς με την εξέταση των σωρευτικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία του ΘΗΣ σε συνδυασμό με την λειτουργία του γειτονικού πεδίου βολής, η ΕΟΑ, εστιάζοντας στο ζήτημα της ηχoρρύπανσης , αναφέρει ότι, λόγω της έντονης όχλησης που προκαλεί η λειτουργία του παρακείμενου πεδίου βολής, οι πληθυσμοί της ορνιθοπανίδας στην ευρύτερη περιοχή ανάπτυξης των κύριων εγκαταστάσεων του ΘΗΣ, η οποία βρίσκεται εκτός ΖΕΠ, είναι ιδιαίτερα αραιοί. Στη συνέχεια, διατυπώνεται η κρίση ότι η πρόσθετη όχληση στην ορνιθοπανίδα από την λειτουργία του ΘΗΣ (συνεχής χαμηλής στάθμης θόρυβος) αναμένεται να είναι, σε σχέση με την υφιστάμενη όχληση, αμελητέα.
Λαμβανωμένου δε υπόψη ότι το αιτούν σωματείο δεν επικαλέσθηκε και δεν προσκόμισε, ιδίως κατά το στάδιο της διαβούλευσης, συγκεκριμένα στοιχεία, όπως μελέτες ή τεχνικές εκθέσεις με καταγραφές διελεύσεων πτηνών στην περιοχή ενδιαφέροντος, τα οποία να κλονίζουν την επιστημονική αρτιότητα και αξιοπιστία της ΕΟΑ, τα ως άνω ερευνητικά δεδομένα παρίστανται επαρκή, η δε πληρότητα αυτών αμφισβητείται κατά τρόπο αόριστο. Περαιτέρω, τόσο στην ΕΟΔ, όσο και στην ΜΠΕ εξετάζεται η πιθανότητα πρόκλησης περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης κατά τον ανεφοδιασμό του ΘΗΣ με δεξαμενόπλοια.
Ειδικότερα, γίνεται αναφορά στην κρίσιμη για τα θαλασσοπούλια θερινή περίοδο, κατά την διάρκεια της οποίας λαμβάνεται μέριμνα για τον περιορισμό των εργασιών εκφόρτωσης καυσίμου. Εξάλλου, το Κεφάλαιο 7.14 (σελ. 524-533) της Μ.Π.Ε. αναφέρεται στην ενδεχόμενη ατυχηματική ρύπανση των θαλάσσιων περιοχών, στα δε συμπεράσματα του κεφαλαίου επισημαίνεται η ιδιαιτέρως μικρή πιθανότητα διαρροής πετρελαιοειδών, και μάλιστα μαζούτ, στην περιοχή της Νότιας Ρόδου. Τέλος, στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ περιέχονται οι όροι που είχαν τεθεί με έγγραφο θετικής γνωμοδότησης της Διεύθυνσης Λιμενικών Υποδομών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, αναφορικά με την αποτελεσματική προστασία της ΖΕΠ από την λειτουργία των παράκτιων εγκαταστάσεων του ΘΗΣ. Είναι, επομένως, αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου προβαλλόμενοι ισχυρισμοί.
Πρόεδρος: Αθ. Ράντος
Εισηγητής: Μ. Γκορτζολίδου
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.
