¶ΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Ιανουάριος 2007)

Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στα πενήντα χρόνια ευρωπαϊκής οικοδόμησης στον τομέα του περιβάλλοντος είναι αξιοσημείωτη. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρος στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών της, ενώ πρωταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο στη μάχη κατά των κλιματικών αλλαγών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βαίνει σταθερά σε μια πορεία αειφόρου ανάπτυξης με σεβασμό προς το περιβάλλον.

Κατά τα πρώτα βήματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης το περιβάλλον δεν αποτελούσε πολιτική προτεραιότητα των εμπνευστών της ενωμένης Ευρώπης. Στη δεκαετία του ’60 ωστόσο η Ευρώπη άρχισε να ανησυχεί για την κατάστασή του. Το 1967 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ψήφισε τον πρώτο «ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό νόμο»: μια οδηγία για την ταξινόμηση, τη συσκευασία και την επισήμανση των επικίνδυνων ουσιών.

Έπρεπε να περάσουν ακόμη λίγα χρόνια για να αναγνωριστεί και τυπικά πλέον η αρμοδιότητα της Κοινότητας στον περιβαλλοντικό τομέα. Στη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι τον Ιούλιο του 1972 τα κράτη-μέλη συμφώνησαν επίσημα στο πλαίσιο της οικονομικής επέκτασης της Ευρώπης να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή στο περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκλήθη να προτείνει πρόγραμμα περιβαλλοντικής δράσης. Ένα έτος αργότερα εγκρίθηκε το πρώτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (1973-1976).

Από τότε, το περιβάλλον ανήλθε στις πρώτες θέσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας. Το 1987 η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη εισήγαγε τρία άρθρα σχετικά με το περιβάλλον και κατέστησε την Ένωση υπεύθυνη για την προστασία του. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1993 ανακήρυξε την «αειφόρο ανάπτυξη» στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμπεριέλαβε την «αρχή της πρόληψης» στο σχετικό άρθρο της Συνθήκης για το περιβάλλον. Η Συνθήκη του ¶μστερνταμ του 1997 κατοχύρωσε την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης ως έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έθεσε τον υψηλό βαθμό προστασίας του περιβάλλοντος μία από τις απόλυτες προτεραιότητές της.

Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών δεκαετιών ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής έχει δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο οφείλεται κατά πολύ η σημαντική βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ρύποι στον αέρα έχουν μειωθεί σημαντικά, οι ποταμοί και οι λίμνες της Ευρώπης έχουν ανακάμψει από την προηγούμενη ρύπανση που τους είχε καταστήσει ακατάλληλους για την υδρόβια ζωή, ενώ φαινόμενα όπως η όξινη βροχή ανήκουν σχεδόν στο παρελθόν. Ο πρόσφατος κανονισμός REACH θα προστατεύσει τους καταναλωτές και το περιβάλλον από χιλιάδες επικίνδυνες χημικές ουσίες, ενώ οι σύγχρονες οδηγίες για τη διαχείριση των αποβλήτων αναδεικνύουν μια νέα κοινωνία της ανακύκλωσης και της αειφόρου κατανάλωσης.

Εν τούτοις, πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα παραμένουν, ενώ καινούργιες προκλήσεις, όπως οι κλιματικές αλλαγές, απαιτούν συνεχή δράση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δεδομένου ότι τα περισσότερα ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα, η ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει καλύτερα αποτελέσματα. Δεν αποτελεί έκπληξη επομένως ότι περίπου το 80% της περιβαλλοντικής νομοθεσίας των κρατών-μελών προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος από τις πρώτες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ικανοποιητική κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το περιβάλλον μας αποτελούν επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης τα τελευταία πενήντα χρόνια. Ταυτόχρονα αποτελούν έκφραση της προστιθεμένης αξίας της στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών. Η χρονιά που έρχεται θα αποτελέσει μία ακόμη πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία όλοι όσοι εμπλεκόμαστε στην προστασία του περιβάλλοντος θα ανταποκριθούμε με συνέπεια, όρεξη και δημιουργικότητα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ-Αφιέρωμα 50 χρόνια Ευρώπη» στις 31 Δεκεμβρίου 2006, σ. 5.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print