Η ΦΥΣΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΕΙ, ΕΜΕΙΣ ΠΑΛΙ ΟΧΙ… (Απρίλιος 2010)

Στη φύση τίποτα δεν θεωρείται άχρηστο-σκουπίδι, ότι είναι απόβλητο από έναν οργανισμό είναι χρήσιμο για κάποιον άλλον, δηλαδή η φύση κάνει ανακύκλωση απ΄ αρχής κόσμου. Ο σύγχρονος άνθρωπος, με σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας του την υπερκατανάλωση, παράγει σκουπίδια χωρίς να ανησυχεί ιδιαίτερα για την αξιοποίησή τους. Η ΕΕ, συμβάλλοντας τόσο στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων όσο και στην προώθηση της ανακύκλωσης κατέστησε στόχο τη μείωση μέχρι το τρέχον έτος (2010) της τελικής διάθεσης αποβλήτων κατά 20% σε σύγκριση με το 2000 και κατά 50% έως το 2050.

Τα περισσότερα κράτη της ΕΕ έχουν κάνει τεράστια, σε σύγκριση με την Ελλάδα, βήματα στο θέμα της ανακύκλωσης. Η χώρα μας παραμένει ουραγός ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη με 22% ανακύκλωση σε γυαλί και 30% σε αλουμίνιο. Στις χωματερές επίσης καταλήγουν κάθε έτος και περίπου 300 χιλιάδες τόνοι χαρτιού που για να παραχθούν χρειάστηκε να σπαταληθούν περίπου 2 δις κιλοβατώρες, 100 εκατ. κυβικά νερού και περί τα 12 εκατ. στρέμματα δάσους. Σπαταλήθηκαν οι σημαντικοί αυτοί πόροι –δέντρα, νερό, ενέργεια– γιατί δεν ανακυκλώνουμε, δηλαδή δεν αναπαράγουμε την πρώτη ύλη από τα απορρίμματά μας. Επιπροσθέτως βιώνοντας τις κλιματικές αλλαγές και τις συνέπειές τους θα πρέπει να γνωρίζουμε και να γίνει κτήμα μας ότι αν ανακυκλώναμε όλοι οι κάτοικοι Ελλάδας τα αλουμινένια κουτάκια μπύρας και αναψυκτικών που καταναλώνουμε τότε θα γλιτώναμε τον πλανήτη από 250 χιλιάδες τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος στην ατμόσφαιρα.

Στη χώρα μας, είναι σαφές πως η οικονομική ανάπτυξη, η αστικοποίηση, ο μαζικός τουρισμός και η αλλαγή προτύπων, οδήγησαν τα τελευταία χρόνια, σε ραγδαία και σημαντική αύξηση της ποσότητας των παραγόμενων απορριμμάτων. Η παραγωγή απορριμμάτων αποτελεί όπως διατυπώθηκε και προηγουμένως ένα – σε μεγάλο βαθμό- αναπόφευκτο επακόλουθο της παραγωγικής διαδικασίας και της κατανάλωσης. Η μείωση της παραγόμενης ποσότητας απορριμμάτων αποτελεί, κατά συνέπεια, το σταθερό μακροπρόθεσμο στόχο, προς τον οποίο θα πρέπει να προσανατολίζονται οι προσπάθειες της Πολιτείας. Θα πρέπει να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, έτσι ώστε να εξοικονομηθούν φυσικοί πόροι και να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις, της διάθεσής τους στο φυσικό περιβάλλον.

Στη χώρα μας απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές για να υλοποιηθεί η ολοκληρωμένη διαχείριση. Υπάρχει μεγάλη εμπειρία στην Ε.Ε. για εφαρμογή θεσμικών μέτρων και δράσεων για την δραστική πρόληψη και μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων, τόσο σε επίπεδο ΟΤΑ, όσο και σε επίπεδο επιχειρήσεων, μεγάλων παραγωγών και νοικοκυριών. Δύο θεσμικές προτάσεις, που πρέπει να εφαρμοστούν είναι τα δημοτικά τέλη να είναι ανάλογα με την ποσότητα των παραγόμενων απορριμμάτων, εφαρμογή επί της ουσίας της αρχής της «ανταποδοτικότητας» και βέβαια τα τέλη τελικής διάθεσης των ΟΤΑ για τη χρήση των ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ να συνδεθούν με τις ποσότητες που θάβει κάθε ΟΤΑ, εφαρμογή της αρχής «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει».

Πρέπει να προωθούνται η επαναχρησιμοποίηση που δεν αφορά μόνο τις συσκευασίες αναψυκτικών και μπύρας. Στη Γερμανία, βάσει νόμου, οι βιομηχανίες οφείλουν να συλλέγουν τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες των προϊόντων τους και οι καταναλωτές, ως κίνητρο, έχουν εγγυημένη τιμή αγοράς της συσκευασίας ανά προϊόν. Επιτέλους να δούμε στην Ελλάδα κομποστοποίηση αλλά και τη διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων με 4 κάδους.

Πρέπει να σημειωθεί ότι με τα σημερινά δεδομένα τόσο στα ποσοστά ανακύκλωσης αλλά και κουλτούρας πολιτών και θεσμών όσο και στα τεχνολογικά, οι τεχνολογίες θερμικής επεξεργασίας ως μέθοδοι τελικής διάθεσης των απορριμμάτων είναι ασύμφορες για τη χώρα μας και η κεντρική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να υποκύψει σε ενδεχόμενες πιέσεις συμφερόντων και να παραμείνουν εκτός ελληνικού τοπίου και στο αναμενόμενο νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ. Οι τεχνολογίες αυτές έχουν πολύ υψηλό επενδυτικό και λειτουργικό κόστος (συγκριτικά με ανακύκλωση- κομποστοποίηση-ΧΥΤΥ), προκαλούν επιπλέον περιβαλλοντικά προβλήματα από αυτά που φέρονται να επιλύουν (εκπομπές επικίνδυνων αερίων και παραγωγή τοξικής στάχτης). Η ύπαρξη εργοστασίων θερμικής επεξεργασίας στο ελληνικό πεδίο απαιτεί τη δέσμευση των ΟΤΑ για σταθερή παροχή απορριμμάτων προς καύση για μερικές δεκαετίες με καταστροφική συνέπεια την ακύρωση κάθε προσπάθειας για περαιτέρω αύξηση της ανακύκλωσης στο μέλλον.

Το κρίσιμο σημείο είναι να καταλάβουμε όλοι (ΥΠΕΚΑ, ΥΠΕΣ, ΟΤΑ, κοινωνία) ότι μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική για τη διαχείριση των απορριμμάτων, δηλαδή η πολιτική της πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης είναι η ουσιαστική λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων και όχι απλά μια υποχρέωση την οποία πρέπει απλώς να τηρήσουμε γιατί μας υποχρεώνει η ΕΕ. Η πολιτική αυτή πρέπει να θεωρεί ότι η πρόληψη – ανακύκλωση σε συνδυασμό με την κομποστοποίηση, μπορούν να αποτελέσουν τις βασικές επιλογές διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα μας, που για να πετύχουν απαιτείται η ενεργός συμμετοχή των πολιτών.

Για να επιτευχθούν τα παραπάνω η συστηματική ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών είναι προαπαιτούμενο. Τα αυτοδιοικητικά σχήματα, τα κινήματα καταναλωτών και ενεργών πολιτών θα πρέπει να διεκδικούν και να προβάλουν την απαραίτητη αλλαγή της στάσης που πρέπει να έχουμε στα θέματα του περιβάλλοντος και σε νέες φιλικές προς το περιβάλλον καταναλωτικές – και όχι μόνο – συνήθειες. Γιατί όπως όλοι ισχυριζόμαστε ότι συμφωνούμε αλλά λίγα κάνουμε πάνω σε αυτό. …τον πλανήτη τον δανειστήκαμε από τις επόμενες γενιές.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Ο Δαίμων της οικολογίας» της εφημερίδας «ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», 11 Απριλίου 2010, σ. 6. 

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print