ΣΤΕ 1143/2020 [ΝΟΜΙΜΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΑΕΚΚ ΠΡΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΕΝΕΡΓΟΥ ΛΑΤΟΜΕΙΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΖΟΕ]
Περίληψη
– Με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 4030/2011, όπως αυτές τροποποιήθηκαν περαιτέρω µε τις διατάξεις του άρθρου 51 παρ. 11 του ν. 4250/2014, συμπληρώνεται και επεκτείνεται το μέτρο που ξεκίνησε µε το άρθρο 33 του ν. 3164/2003, µε τον ορισμό συγκεκριμένων ανενεργών λατομείων στο νομό Αττικής ως θέσεων κατάλληλων για εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων και συνεχίστηκε µε την ΚΥΑ 36259/2010 (Β/1312), µε τον ορισμό των χώρων ανενεργών (ή και ενεργών) λατομείων ως κατάλληλων για την επεξεργασία των ΑΕΚΚ και τη θέσπιση της δυνατότητας αξιοποίησης των προϊόντων από την εν λόγω επεξεργασία για την αποκατάσταση ανενεργών (ή και ενεργών) λατομείων, σύμφωνα µε τα στοιχεία για τους χρήζοντες αποκατάστασης χώρους που τηρούνται από τον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων και από τους Οργανισμούς Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, ο σκοπός του νομοθέτη κατά τη θέσπιση των εν προκειμένω εφαρμοζόµενων διατάξεων είναι διττός και συνίσταται, αφενός µεν στην ενίσχυση και περαιτέρω διευκόλυνση των έργων αποκατάστασης των ανενεργών λατομείων, αφετέρου δε στην προώθηση της λειτουργίας μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ προκειµένου να επιτευχθούν οι ποσοτικοί στόχοι στην αξιοποίηση των αποβλήτων ΑΕΚΚ., σε συμμόρφωση προς τις επιταγές του ενωσιακού δικαίου. Για την εν τοις πράγµασι τήρηση των ανωτέρω, εγγύηση αποτελεί η ρητή, στο νόµο, ταύτιση ή, πάντως, απαγόρευση υπέρβασης του επιτρεπόμενου χρόνου λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας ΑΕΚΚ σε ανενεργά λατομεία, σε σχέση µε τον απαιτούμενο για την αποκατάσταση των λατομείων χρόνο. Οίκοθεν δε νοείται ότι η εφαρµογή του άρθρου 40 του ν. 4030/2011, όπως ισχύει, είναι επιτρεπτή µόνον εντός χώρων, η χρήση των οποίων για εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων ΑΕΚΚ δεν απαγορεύεται από άλλες ειδικότερες, προστατευτικές του περιβάλλοντος διατάξεις της νομοθεσίας. Υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις, µε τις οποίες οριοθετείται, από χωροταξικής απόψεως, η άσκηση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας επεξεργασίας ΑΕΚΚ και διασφαλίζεται η ενσωμάτωση στο περιβάλλον των λατομείων που χρήζουν επειγόντως αποκατάστασης, η ρύθμιση που εισήχθη µε το άρθρο 40 του ν. 4030/2011 και ενισχύθηκε στη συνέχεια µε το άρθρο 51 παρ. 11 του ν. 4250/2014, παρίσταται σύμφωνη µε το Σύνταγμα και ειδικότερα µε το άρθρο 24 του Συντάγματος, δύναται δε να εφαρμοστεί, για την ταυτότητα του νομικού λόγου και εφόσον ο νόμος δεν διακρίνει, σε όλα τα ανενεργά λατομεία, ανεξαρτήτως αν λειτούργησαν νομίμως ή παρανόμως. Είναι δε διαφορετικό το ζήτημα, αν οι οικείες χωροταξικές ρυθμίσεις επιτρέπουν την εγκατάσταση της δραστηριότητας σε συγκεκριμένη περιοχή ή αν από τις προβλέψεις της υποβαλλόμενης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων δύναται να διαπιστωθεί η πραγματική εκπλήρωση του σκοπού της αποκατάστασης χώρου πληγέντος από λατομείο, όπως εξετάζεται παρακάτω.
Οι διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 4030/2011 επιτρέπουν την εγκατάσταση µονάδων επεξεργασίας αποβλήτων από ΑΕΚΚ σε ανενεργά λατομεία για όσο χρόνο διαρκεί αναγκαίως η αποκατάστασή τους και υπό την προϋπόθεση ότι τα λατομεία δεν ευρίσκονται σε περιοχή που έχει τεθεί υπό ειδικό προστατευτικό καθεστώς. Οι εν λόγω διατάξεις λαμβάνουν ως δεδομένη την εγκατάσταση της επίµαχης δραστηριότητας στους χώρους τους οποίους ο νόμος κρίνει κατάλληλους για την αξιοποίηση των προϊόντων της επεξεργασίας των ΑΕΚΚ (ανενεργά λατομεία) και, ως εκ τούτου, συνιστούν καθεαυτές χωροταξική ρύθμιση, σύμφωνη, καταρχήν, µε τις συνταγματικές και άλλες προστατευτικές διατάξεις, εφόσον εξυπηρετούν ταυτόχρονα περισσότερους σκοπούς θαλπόμενους από λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως η αποκατάσταση διαταραχθέντων φυσικών τοπίων και η ασφαλής διάθεση συγκεκριμένης κατηγορίας µη επικίνδυνων αποβλήτων, µε τη λιγότερη δυνατή χρήση νέων εκτάσεων και αντίστοιχα µικρή διατάραξη οικοσυστημάτων και στοιχείων του πολιτιστικού και οικιστικού περιβάλλοντος. Με τα δεδοµένα αυτά, οι εν λόγω διατάξεις δεν προϋποθέτουν τον προηγούμενο χαρακτηρισμό της συγκεκριμένης περιοχής, στην οποία εμπίπτει η θέση της µονάδας, ως ζώνης ειδικής χωρικής παρέμβασης µε αντίστοιχη χρήση. Αντιθέτως, ο νόμος ορίζει ότι η αποκατάσταση ανενεργών λατομείων µε προϊόντα επεξεργασίας ΑΕΚΚ στην ίδια θέση µπορεί να γίνεται υπὀ προϋποθέσεις ακόµη και σε δάση ή δασικές εκτάσεις, γενικότερα δε η εγκατάσταση μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων µπορεί να γίνεται, εκτός από τις θέσεις που εγκρίνονται ως κατάλληλες µε τα σχέδια διαχείρισης στερεών αποβλήτων, και σε θέσεις όπου επιτρέπεται η εγκατάσταση βιομηχανικών ή βιοτεχνικών μονάδων της ίδιας κατηγορίας µε αυτή των μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης. Με τα ανωτέρω δεδοµένα, επιτρέπεται, εν προκειμένω, η άσκηση της επίµαχης δραστηριότητας στην επίµαχη περιοχή της Τήνου, βάσει των διατάξεων του άρθρου 40 του ν. 4030/2011, χωρίς να εμποδίζεται από τις διατάξεις του π.δ/τος περί ΖΟΕ Τήνου, οι οποίες, πάντως, δεν απαγορεύουν απολύτως την εγκατάσταση συγκεκριµένων δραστηριοτήτων, όπως η επίµαχη, ούτε καθιστούν αδύνατη την αποκατάσταση του προϋφιστάμενου, στη συγκεκριμένη θέση, ανενεργού λατομείου (στην περιοχή Σ. 3α, 2,3, η οποία ορίζεται ως περιοχή οικοανάπτυξης και όχι ως ειδικής προστασίας, όπως είναι οι αναφερθέντες στο άρθρο 4 παρ. 16 του π. δ/τος περί ΖΟΕ Τήνου).
Εξάλλου, η επίµαχη µονάδα έχει έρεισµα και στον υπερκείμενο (περιφερειακό και Εθνικό) χωροταξικό σχεδιασμό, καθώς η δραστηριότητα, γενικώς, της απόθεσης προϊόντων εκσκαφών σε ανενεργά ή παλαιά λατομεία για τη μερική ή ολική αποκατάστασή τους σύμφωνα µε το νόµο 4030/2011, αλλά και ειδικώς η σχεδιαζόμενη λειτουργία της µονάδας της παρεμβαίνουσας εταιρείας, έχουν ληφθεί υπόψη από το Επικαιροποιημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, στο οποίο η διαχείριση των ΑΕΚΚ στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου καταγράφεται ως ζήτημα άµεσης προτεραιότητας για την παύση της ανεξέλεγκτης διάθεσης των ΑΕΚΚ σε χώρους µη αδειοδοτηµένους και για την επίτευξη των στόχων που τίθενται από τη νοµοθεσία για την ανακύκλωση των ΑΕΚΚ έως το έτος 2020. Εφόσον δε η µονάδα εξυπηρετεί πράγματι περιβαλλοντικούς σκοπούς σύμφωνα µε την υποβληθείσα ΜΠΕ και Ειδική Φυτοτεχνική Μελέτη [αποκατάσταση χώρου ανενεργού λατομείου για χρονικό διάστηµα (10 ετών) που δεν υπερβαίνει τον προβλεπόμενο χρόνο αποκατάστασης (13 ετών), λαμβανοµένης υπόψη της ροής των εισερχόμενων προς επεξεργασία ΑΕΚΚ από κατασκευαστικές δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Τήνου], είναι δε χαμηλής όχλησης, δεν περιλαμβάνει κατασκευές μεγάλης κλίμακας, κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία (Β) µε τις επιτρεπόµενες στην επίµαχη περιοχή της ΖΟΕ Τήνου 2.3α.2.3) δραστηριότητες (µεταποιητικές και γεωργοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, μονάδες αφαλάτωσης, βιολογικού καθαρισμού οικισμών και ΧΥΤΑ) και, πάντως, δεν ανήκει στις απαγορευόµενες στην περιοχή εγκαταστάσεις, σύμφωνα µε τα ειδικότερα αναφερόμενα στην υποβληθείσα από τον φορέα του έργου µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τις σχετικές διευκρινίσεις, η µονάδα δεν τελεί σε σύγκρουση µε τους γενικότερους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος, τις ρυθµίσεις της ΖΟΕ Τήνου και τις χρήσεις της συγκεκριμένης περιοχής στην οποία εγκαθίσταται, ούτε μεταβάλλει τον παραδοσιακό χαρακτήρα και την πολεοδομική οργάνωση της Τήνου.
Δεν ασκεί δε επιρροή το γεγονός ότι, τυχόν, η λατοµική περιοχή, που χρήζει αποκατάστασης, είναι μεγαλύτερη από την αδειοδοτούµενη ή ότι οι ποσότητες των ΑΕΚΚ, που υπολογίστηκαν από τον φορέα του έργου ότι θα εισφερθούν για επεξεργασία, αντιστοιχούν επακριβώς στο χρονικό διάστηµα που προβλέπεται από τις μελέτες για την αποκατάσταση του λατοµείου, διότι η δυνατότητα ή η ἑλλειψη δυνατότητας επέκτασης της συγκεκριμένης δραστηριότητας και ο τρόπος ἀσκησής της από τεχνικής ή επιχειρηματικής απόψεως, όταν δεν εκφεύγει των ευλόγων, κατά την κοινή πείρα, ορίων, δεν υπόκεινται στον δικαστικό ακυρωτικό έλεγχο. Οίκοθεν νοείται ότι η Διοίκηση οφείλει να ελέγχει την πορεία της αποκατάστασης και να μην ανανεώσει τους δεκαετούς ισχύος περιβαλλοντικούς όρους του έργου, εφόσον διαπιστώσει ότι δεν έχουν ολοκληρωθεί στο διάστηµα αυτό ή έστω δεν έχουν προωθηθεί ικανοποιητικά οι εργασίες αποκατάστασης, ἡ και να τους ανακαλέσει, αν διαπιστώσει συστηματική παραβίασή τους. Συνεπώς, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι όλοι οι ισχυρισμοί των αιτούντων µε τους οποίους προβάλλεται ότι είναι ανεπίτρεπτη, από χωροταξικής απόψεως, η εγκατάσταση της ένδικης δραστηριότητας στην επίµαχη περιοχή της νήσου Τήνου και ότι αυτή δεν εξυπηρετεί στην πραγματικότητα τον συνταγματικό σκοπό της αποκατάστασης ανενεργού λατομείου.
Πρόεδρος: Αθ. Ράντος
Εισηγητής: Θ. Ζιάμου
Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.
