ΣτΕ 242/2017 [Παράνομη οικοδομική άδεια για δημιουργία χώρου πολιτιστικών δραστηριοτήτων]
Περίληψη
-Η εξηκονθήμερη προθεσμία για προσβολή με αίτηση ακυρώσεως της πράξης τροποποίησης ρυμοτομικού σχεδίου αρχίζει, κατά κανόνα, από τη δημοσίευση της ατομικής αυτής πράξης γενικού περιεχομένου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αν η τροποποίηση είναι εντοπισμένη, η πιο πάνω προθεσμία αρχίζει για το μεν ιδιοκτήτη του ρυμοτομούμενου ακινήτου από την κοινοποίηση αυτής της πράξης ή από τη γνώση του περιεχομένου της, για τον δε τρίτο ενδιαφερόμενο από τη δημοσίευση της σχετικής πράξης. Αν όμως η εντοπισμένη τροποποίηση συνίσταται στον αποχαρακτηρισμό κοινόχρηστου χώρου και τη μετατροπή του σε οικοδομήσιμο, η προθεσμία προσβολής με αίτηση ακυρώσεως δεν αρχίζει από τη δημοσίευση της πράξης τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά από την πλήρη γνώση του περιεχομένου αυτής της πράξης, που τεκμαίρεται από ενέργειες, οι οποίες αναιρούν τον κοινόχρηστο χαρακτήρα, όπως η κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου, η έναρξη οικοδομικών εργασιών κ.λπ.
-Η επίδικη τροποποίηση παρίσταται νόμιμη και επαρκώς αιτιολογημένη τόσο ως προς την τήρηση του ισοζυγίου των κοινόχρηστων και οικοδομήσιμων χώρων στην περιοχή, όσο και ως προς την ανάγκη κατασκευής του κτιρίου και της καταλληλότητας του χώρου.
-Από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι της έκδοσης της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας δεν προηγήθηκε έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Η Διοίκηση θεώρησε ότι το έργο δεν υπάγεται σε κάποια από τις κατηγορίες της κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002 και ως εκ τούτου δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Αντιθέτως, η Διεύθυνση Πολεοδομίας, Τμήμα Προστασίας Περιβάλλοντος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής ανέφερε ότι το επίδικο έργο, ενόψει των προβλεπόμενων θέσεων (άνω των 500 θεατών) ανήκει στην 4η υποκατηγορία της δεύτερης κατηγορίας της 6ης ομάδας της κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002 και, επομένως, απαιτείται για το έργο αυτό η έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου για την έκδοση της επίδικης οικοδομικής άδειας δεν υποβλήθηκε μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας. Η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια παρίσταται μη νόμιμη, διότι αφενός μεν εκδόθηκε χωρίς να προηγηθεί έγκριση περιβαλλοντικών όρων και χωρίς να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι κατά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου είχε συνταχθεί μελέτη περιβάλλοντος με τέτοιο περιεχόμενο, το οποίο θα υποκαθιστούσε την περιβαλλοντική αδειοδότηση, αφετέρου δε δεν υποβλήθηκε μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας.
Πρόεδρος: Κ. Σακελλαροπούλου
Εισηγητής: Χρ. Παπανικολάου
Βασικές σκέψεις
- Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, όπως συμπληρώθηκε με δικόγραφο προσθέτων λόγων, ζητείται η ακύρωση της υπ’ αριθ. 99/4.4.2006 οικοδομικής άδειας της Πολεοδομίας Μεγάρων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής, με την οποία επιτράπηκε στον Δήμο Μεγάρων η «δημιουργία υπαίθριου χώρου πολλαπλών πολιτιστικών δραστηριοτήτων» στο Ο.Τ. 540 στην περιοχή «Μελί» του ανωτέρω δήμου και κάθε άλλης συναφούς πράξης. Ως τέτοια οι αιτούσες θεωρούν και προσβάλλουν την 337/2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μεγαρέων, η οποία εντάσσεται στη διαδικασία τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής «Μελί» που απέληξε στην έκδοση της 6631/487/8.6.2005 απόφασης του Νομάρχη Δυτικής Αττικής (Δ΄ 688), με την οποία εγκρίθηκε η εν λόγω τροποποίηση. Η ανωτέρω αίτηση ακυρώσεως κατατέθηκε στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών στις 6.9.2006. Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με την 2668/2007 απόφασή του έκρινε ότι, ενόψει των προβαλλόμενων λόγων ακυρώσεως, η υπόθεση αφορά πρωτίστως στην έρευνα της νομιμότητας της ως άνω εντοπισμένης τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Μεγάρων και, συγκεκριμένα, της νομιμότητας της μεταβολής του χαρακτηρισμού του Ο.Τ. 540 από κοινόχρηστου χώρου σε κοινωφελή, καθώς και ότι από τη σχετική κρίση εξαρτάται η περαιτέρω κρίση της νομιμότητας ή μη της συμπροσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας. Κατόπιν τούτων το εφετείο έκρινε ότι η υπόθεση υπάγεται στην ακυρωτική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας και την παρέπεμψε σε αυτό. Εξάλλου, η κρινόμενη αίτηση εισάγεται προς συζήτηση μετά την έκδοση της 3244/2014 αναβλητικής απόφασης του Δικαστηρίου, με την οποία ζητήθηκε από τη Διοίκηση να αποσταλούν στο Δικαστήριο στοιχεία σχετικά με την προσβαλλόμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου. Ήδη, με τα υπ’ αριθ. 822/19.1.2015 και 19668/9.10.2015 έγγραφα της η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Μεγαρέων απέστειλε στο Δικαστήριο τα στοιχεία αυτά.
- Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 και 3 περιπτ. στ΄ του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) σε συνδυασμό με το άρθρο 283 παρ. 2 του ίδιου νόμου, μετά την κατάργηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής καθ’ ής στρέφεται η αίτηση, η παρούσα δίκη νομίμως συνεχίζεται κατά της Περιφέρειας Αττικής. Κατά το μέρος, εξάλλου, που αφορά την προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 99/2006 οικοδομική άδεια, η παρούσα δίκη νομίμως συνεχίζεται κατά του Δήμου Μεγαρέων, στο Τμήμα Πολεοδομίας του οποίου έχει περιέλθει η αρμοδιότητα έκδοσης και ελέγχου οικοδομικών αδειών [άρθρο 283 παρ. 2 εδ. γ΄ του ν. 3852/2010, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 6 παρ. 13 του ν. 1407/2012 (Α΄ 85) καθώς και άρθρο 94 παρ. 1 του ν . 3852/2010].
- Επειδή, οι αιτούσες, ως κάτοικοι και δημότες του Δήμου Μεγαρέων, με έννομο συμφέρον ασκούν την κρινόμενη αίτηση.
- Επειδή, η εξηκονθήμερη προθεσμία για προσβολή με αίτηση ακυρώσεως της πράξης τροποποίησης ρυμοτομικού σχεδίου αρχίζει, κατά κανόνα, από τη δημοσίευση της ατομικής αυτής πράξης γενικού περιεχομένου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αν η τροποποίηση είναι εντοπισμένη, η πιο πάνω προθεσμία αρχίζει για το μεν ιδιοκτήτη του ρυμοτομούμενου ακινήτου από την κοινοποίηση αυτής της πράξης ή από τη γνώση του περιεχομένου της, για τον δε τρίτο ενδιαφερόμενο από τη δημοσίευση της σχετικής πράξης (ΣτΕ 2073/2002, 3113/1998 837/1991). Αν όμως η εντοπισμένη τροποποίηση συνίσταται στον αποχαρακτηρισμό κοινόχρηστου χώρου και τη μετατροπή του σε οικοδομήσιμο, η προθεσμία προσβολής με αίτηση ακυρώσεως δεν αρχίζει από τη δημοσίευση της πράξης τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά από την πλήρη γνώση του περιεχομένου αυτής της πράξης, που τεκμαίρεται από ενέργειες, οι οποίες αναιρούν τον κοινόχρηστο χαρακτήρα, όπως η κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου, η έναρξη οικοδομικών εργασιών κ.λπ. (ΣτΕ 2512/2009, 3739/2004, 260/1997, 5358/1995 ).
- Επειδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η 6631/487/8.6.2005 απόφαση του Νομάρχη Δυτικής Αττικής, με την οποία εγκρίθηκε η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Μεγαρέων Αττικής στο Ο.Τ. 540 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, τεύχος Δ΄, στις 27.6.2006. Δοθέντος ότι η επίδικη τροποποίηση συνίσταται στον αποχαρακτηρισμό κοινόχρηστου χώρου πρασίνου και τη μετατροπή του σε οικοδομήσιμο χώρο και, συγκεκριμένα, σε υπαίθριο χώρο πολλαπλών πολιτιστικών δραστηριοτήτων, η προθεσμία προσβολής της ανωτέρω νομαρχιακής απόφασης με αίτηση ακυρώσεως δεν άρχισε από τη δημοσίευση αυτής στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εφόσον δε από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει γνώση από τις αιτούσες του περιεχομένου της νομαρχιακής απόφασης, η αίτηση ακυρώσεως ασκήθηκε εμπροθέσμως.
- Επειδή, στην παρ. 4 του άρθρου 29 του ν. 2831/2000 (Α΄ 140), όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 10 του ν. 3044/2002 (Α΄ 197) ορίζεται ότι «Όπου στις προηγούμενες παραγράφους προβλέπεται τροποποίηση εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και οικισμών, οι σχετικές πολεοδομικές ρυθμίσεις πρέπει: α) να μην επιφέρουν μείωση της συνολικής επιφάνειας κοινόχρηστων χώρων, ούτε των αναγκαίων κοινωφελών χώρων σύμφωνα με τα γενικά πλαίσια χρήσεων γης (Γ.Π.Σ., Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.). …». Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, ερμηνευόμενης ενόψει του άρθρου 24 παρ. 2 του Συντάγματος, κατά το οποίο ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να υπαγορεύεται από πολεοδομικά κριτήρια και να αποβλέπει στην ικανοποίηση σκοπών δημοσίου συμφέροντος, στην εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και ανάπτυξης των οικισμών και στη διασφάλιση των βέλτιστων δυνατών όρων διαβίωσης, κατά την τροποποίηση πολεοδομικής μελέτης ή ρυμοτομικού σχεδίου επιτρέπεται, μεν, αναδιάταξη των κοινόχρηστων χώρων, αλλά υπό τον όρο ότι δεν θα μειώνεται η έκτασή τους, δεδομένου ότι οι χώροι αυτοί, όπως και οι χώροι πρασίνου, αποτελούν βασικό στοιχείο του πολεοδομικού σχεδιασμού, η δε πρόβλεψη και διαμόρφωσή τους, καθώς και η έκταση, το εύρος και η διάταξή τους συνιστούν ουσιώδη και καθοριστικό παράγοντα για τη θεραπεία των κοινών αναγκών, της λειτουργικότητας, της αισθητικής και της εν γένει φυσιογνωμίας των πόλεων και, συνεπώς, η διατήρηση των χώρων αυτών έχει πρωταρχική σημασία για την προστασία του αστικού περιβάλλοντος (ΣτΕ 252/2015, 2980/2005 7μ.). Εξάλλου, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 152, 153 και 154 του κυρωθέντος διά του π.δ. της 4.7/17.7.1999 (Δ΄ 580) Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.), με τα οποία αποδίδονται αφενός τα άρθρα 1 έως 3 και 70 του από 17.7/16.8.1923 ν.δ. (Α΄ 228) και αφετέρου τα άρθρα 19 παρ. 3 και 21 παρ. 2 του από 3/22.4.1929 π.δ. (Α΄ 155), και των διατάξεων του άρθρου 31 παρ. 3 του ισχύοντος Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (ν. 1577/1985 Α΄ 210), οι οποίες τυγχάνουν εφαρμογής εν προκειμένω δυνάμει του άρθρου 29 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 2831/2000, και οι οποίες είναι ερμηνευτέες υπό το φως των επιταγών του άρθρου 24 παρ. 2 του Συντάγματος, η τροποποίηση σχεδίου πόλεως, η οποία κατ’ αρχήν θεσπίζεται κατά την ανέλεγκτη ουσιαστική κρίση της πολεοδομικής αρχής (ΣτΕ 3241/2005, 4146/2001), πρέπει να αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση των αναγκών της πόλης από άποψη υγιεινής, ασφάλειας, οικονομίας και αισθητικής και στην αρτιότερη διαρρύθμισή της. Περαιτέρω, οι τροποποιήσεις ρυμοτομικών σχεδίων επιβάλλεται να αιτιολογούνται με βάση πολεοδομικά κριτήρια, η αιτιολογία δε αυτή, η οποία πρέπει να είναι ειδικότερη επί εντετοπισμένης τροποποιήσεως, μπορεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (ΣτΕ 2086/2006, 3117/2004, 3440/2002 κ.ά.). Ειδικότερα, ο καθορισμός χώρου στο ρυμοτομικό σχέδιο ως κατάλληλου για την ανέγερση δημόσιου, δημοτικού ή κοινής εν γένει ωφέλειας κτιρίου, γίνεται επί τη βάσει πολεοδομικών κριτηρίων και πρέπει κατ’ αρχήν να αιτιολογείται από την άποψη της ανάγκης ανεγέρσεως του κτιρίου και της καταλληλότητας του χώρου (ΣτΕ 4512/2014, 2867/2007, 1301/2005). Ειδικότερη αιτιολογία ως προς την επιλογή του συγκεκριμένου χώρου έναντι άλλων δεν απαιτείται, εκτός εάν είχαν προβληθεί από τους ενδιαφερομένους ουσιώδεις ισχυρισμοί ενώπιον του οργάνου, το οποίο έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα για την τροποποίηση του σχεδίου πόλεως (ΣτΕ 4875/2013, 2271/2008, 1515/2008, 2338/2002, 3005/1998, 5213/1996, 942/1988 κ.ά.).
- Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 337/2004 απόφασή του (συν. 10/7.6.2004) το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μεγαρέων πρότεινε να τροποποιηθεί το σχέδιο πόλεως στην περιοχή “Μελί” στο Ο.Τ. 540 με την κατάργηση κοινόχρηστου χώρου και τη δημιουργία χώρου πολλαπλών πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΣΧΟΠ) απέρριψε την ανωτέρω πρόταση με την 33/2005 γνωμοδότησή του (συν. 11/26.4.2005), με την αιτιολογία ότι “δεν υπάρχει ισοζύγιο του Κ.Χ. όπως ορίζει το άρθρο 10 παρ. 4 του ν. 3044/02”. Στη συνέχεια, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μεγαρέων με την 181/2005 απόφασή του (συν. 11/17.5.2005) πρότεινε να χαρακτηριστούν κοινόχρηστοι οι χώροι κοινωφελών χρήσεων στα Ο.Τ. 522 και 741 στην ίδια περιοχή, προκειμένου να διατηρηθεί το ισοζύγιο των κοινόχρηστων και οικοδομήσιμων χώρων. Η πρόταση αυτή έγινε αποδεκτή από το Νομαρχιακό ΣΧΟΠ με την 41/2005 γνωμοδότησή του (συν. 7.6.2005). Ακολούθως, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη 6631/487/8.6.2005 απόφαση του Νομάρχη Δυτικής Αττικής (Δ΄ 688), με την οποία εγκρίθηκε η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Μεγάρων, περιοχή “Μελί” με τον χαρακτηρισμό του Ο.Τ. 540 από Κ.Χ. (κοινόχρηστο χώρο) σε Κ.Φ (κοινωφελή) και των Ο.Τ. 741-522 από Κ.Φ. σε Κ.Χ. Εξάλλου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και, συγκεκριμένα, από την αρχιτεκτονική περιγραφή των προς κατασκευή έργων, η οποία υποβλήθηκε για την έκδοση της υπ’ αριθ. 99/4.4.2006 οικοδομικής άδειας, ο χώρος στο Ο.Τ. 540 βρίσκεται σε μη πυκνοδομημένο τμήμα της συνοικίας “Μελί” και πρόκειται να εξυπηρετεί τις πολιτιστικές εκδηλώσεις της συνοικίας και της ευρύτερης περιοχής. Ο χώρος αποτελείται από τρεις κτιριακές ενότητες που στεγάζουν τις λειτουργίες α. της σκηνής, οθόνης – παρασκηνίων, β. κτιρίου προβολών – WC κοινού και γ. εντευκτηρίου. Η βασική ιδέα είναι η δημιουργία ενός πολυδιάστατου χώρου που θα συμμετέχει στη λειτουργία της συνοικίας κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και όχι μόνο τις περιορισμένες μέρες των προγραμματισμένων εκδηλώσεων. Με το σκεπτικό αυτό ο κύριος χώρος διαμορφώνεται με δύο διατάξεις: μία αμφιθεατρική και μία με πολύ ήπια κλίση, σχετικά ελεύθερη, ώστε να μπορεί κάποιος από οποιαδήποτε θέση να παρακολουθεί τα δρώμενα στη σκηνή, ή όταν δεν υπάρχει παράσταση ο χώρος με την ελεύθερη διάταξη να προσφέρεται σαν καθιστικό. Γίνεται, δηλαδή, μία προσπάθεια αναβίωσης ενός υπαίθριου κινηματογράφου – θεάτρου – αναψυκτηρίου.
- Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα η επίδικη τροποποίηση παρίσταται νόμιμη και επαρκώς αιτιολογημένη τόσο ως προς την τήρηση του ισοζυγίου των κοινόχρηστων και οικοδομήσιμων χώρων στην περιοχή, όσο και ως προς την ανάγκη κατασκευής του κτιρίου και της καταλληλότητας του χώρου. Εξάλλου, της επίδικης τροποποίησης προηγήθηκε η δημοσιοποίηση στον τύπο ανακοινώσεων του Δημάρχου Μεγαρέων περί της εκδόσεως των 337/2004 και 181/2005 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 154 παρ. 1 του Κ.Β.Π.Ν. Συνεπώς, οι περί του αντιθέτου προβαλλόμενοι λόγοι ακυρώσεως είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.
- Επειδή, ο ν. 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (Α΄ 160) ορίζει στο άρθρο 3, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002 (Α΄ 91) ότι «1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων …….. τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και δραστηριότητες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, και κάθε κατηγορία μπορεί να κατατάσσεται σε υποκατηγορίες, καθώς και σε ομάδες κοινές για όλες τις κατηγορίες …… ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον … 2. Η πρώτη (Α) κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που λόγω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον. Στα έργα και τις δραστηριότητες της κατηγορίας αυτής επιβάλλονται κατά περίπτωση, ….. εκτός από τους γενικούς όρους και τις προδιαγραφές, ειδικοί όροι και περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος. Η δεύτερη (Β) κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες τα οποία, χωρίς να προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις, πρέπει να υποβάλλονται για την προστασία του περιβάλλοντος σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις ….. 3 ….». Ο ίδιος νόμος, στο άρθρο 4, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του ν. 3010/2002, ορίζει ότι «1.α. Για την πραγματοποίηση νέων έργων ή δραστηριοτήτων ή τη μετεγκατάσταση υφισταμένων, τα οποία έχουν καταταγεί στις κατηγορίες που προβλέπονται στο προηγούμενο άρθρο, απαιτείται η έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος …… β ….. γ. Η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση των διοικητικών πράξεων που απαιτούνται κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για την πραγματοποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. δ …. 2. ……3. Για τα έργα και τις δραστηριότητες της δεύτερης (Β) κατηγορίας, απαιτείται η υποβολή είτε περιβαλλοντικής έκθεσης …… είτε προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση …. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για τα έργα και τις δραστηριότητες της κατηγορίας αυτής γίνεται με απόφαση του Νομάρχη …. 10.α. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζονται : αα) τα έργα και οι δραστηριότητες της δεύτερης (Β) κατηγορίας για τα οποία απαιτείται προκαταρκτική εκτίμηση και αξιολόγηση, ββ) ….. γγ) οι αρμόδιες υπηρεσίες και η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ο τύπος των απαιτούμενων μελετών και στοιχείων, η προθεσμία υποβολής τους και έκφρασης γνώμης των αρμοδίων αρχών, και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Β …..». Κατ’ εξουσιοδότηση, μεταξύ άλλων, των παρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 3 του ως άνω ν. 1650/86 και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρου 1 της οδηγίας 96/61, του Συμβουλίου της 24.9.1996 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της οδηγίας 97/11/ΕΚ του Συμβουλίου της 3.3.1997, εκδόθηκε η 15393/2332/5.8.2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Β΄ 1022), σύμφωνα με την οποία οι αίθουσες θεάτρου, κινηματογράφων ή συνδυασμός αυτών ανήκουν στην 6η ομάδα (τουριστικές εγκαταστάσεις – εργασίες πολεοδομίας) και, εφόσον προορίζονται για άτομα 500 – 1000, κατατάσσονται στην 4η υποκατηγορία της Β΄ κατηγορίας (Α/Α 14) και υπόκεινται ως εκ τούτου στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, τήρηση της οποίας είναι υποχρεωτική, κατά τα οριζόμενα στην κοινή αυτή υπουργική απόφαση, εκτός αν πρόκειται για έργο προβλεπόμενο σε πολεοδομικό σχεδιασμό που στηρίζεται σε μελέτη περιβάλλοντος (ΣτΕ 2472/2009).
- Επειδή, εξάλλου, ο μεν Κτιριοδομικός Κανονισμός (Υ.Α. 3046/304/1989, Δ΄ 59) ορίζει στο άρθρο 3 (άρθρο 346 του Κ.Β.Π.Ν.) ότι «1. Τα κτίρια ή τα τμήματά τους και τα δομικά έργα ταξινομούνται σύμφωνα με τη χρήση τους στις ακόλουθες κατηγορίες : Α. … Β. … Γ. Συνάθροιση κοινού …Ι.Γ. ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗ ΚΟΙΝΟΥ : Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όσα κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή δομικά έργα ή υπαίθριοι χώροι που περιορίζονται από δομικά στοιχεία, χρησιμοποιούνται για τη συνάθροιση πενήντα τουλάχιστον ατόμων για κοινωνικές, οικονομικές, θρησκευτικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες, καθώς επίσης και για αναμονή συγκοινωνιακών μέσων. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και : – … – Τα θέατρα – Οι κινηματογράφοι… – Οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων…”, στο δε άρθρο 7 (άρθρο 350 του Κ.Β.Π.Ν.) ότι “. Τα κτίρια και τα δομικά έργα πρέπει να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται και να εξοπλίζονται έτσι, ώστε σε περίπτωση πυρκαϊάς: 1.1. Να προστατεύεται η ζωή και η υγεία των ατόμων που βρίσκονται σ` αυτά. 1.2. Να εμποδίζεται η εξάπλωσή της στους άλλους χώρους του κτιρίου. 1.3. Να αποτρέπεται η μετάδοσή της στα όμορα και στα γειτονικά ακίνητα καθώς και στις γειτονικές περιοχές και 1.4. Να προστατεύονται τα ίδια τα κτίρια και τα περιεχόμενά τους. 2. Οι απαιτήσεις και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την επίτευξη των παραπάνω στόχων καθορίζονται από τον Κανονισμό Πυροπροστασίας Κτιρίων, όπως αυτός κάθε φορά ισχύει (και από άλλες ισχύουσες σχετικές διατάξεις). Περαιτέρω, ο Κανονισμός Πυροπροστασίας (π.δ. 71/1988, Α΄ 32) ορίζει στο μεν άρθρο 1 των Γενικών Όρων, στην παρ. 2, ότι για τους σκοπούς τού εν λόγω κανονισμού τα κτίρια ταξινομούνται ανάλογα με τη χρήση τους σε 9 κατηγορίες, μεταξύ των οποίων η κατηγορία “ΣΤ. Χώροι συνάθροισης κοινού (Κτίρια που χρησιμοποιούνται για τη συνάθροιση ατόμων, για κοινωνικές, οικονομικές, πνευματικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές δραστηριότητες)”, στο άρθρο 10 περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις πυροπροστασίας των κτιρίων αυτών σε ειδικό κεφάλαιο των οποίων (κεφ. 4) εντάσσονται οι ρυθμίσεις ενεργητικής πυροπροστασίας. Τέλος, στο άρθρο 3 του π.δ. της 8/13.7.1993 «Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών και έλεγχος των ανεγειρομένων οικοδομών» (Δ΄ 795) (βλ. άρθρο 331 Κ.Β.Π.Ν.), ορίζεται ότι: “Στοιχεία που απαιτούνται για τη χορήγηση οικοδομικής άδειας. 1. Για τη χορήγηση της οικοδομικής άδειας απαιτούνται τα ακόλουθα σχέδια και δικαιολογητικά: α) Αίτηση του ενδιαφερομένου στην οποία είναι ενσωματωμένα σε ενιαίο τεύχος έντυπα με τις δηλώσεις αναθέσεων – αναλήψεως (μελέτης – επίβλεψης), φύλο ελέγχου, ειδικό έντυπο προϋπολογισμού. … η) Μελέτη παθητικής πυροπροστασίας σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές και τους κανονισμούς. θ) Μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας, όπου απαιτείται, σύμφωνα με τις ισχύουσες προδιαγραφές και τους κανονισμούς”.
- Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι της έκδοσης της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας δεν προηγήθηκε έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από το υπ’ αριθ. ΠΕΧΩ 1763/Φ.περιβ/.05/29.3.2005 έγγραφο της Διεύθυνσης ΠΕΧΩ της Περιφέρειας Αττικής, το οποίο εκδόθηκε σε απάντηση αιτήσεως της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Μεγαρέων, η Διοίκηση θεώρησε ότι το έργο δεν υπάγεται σε κάποια από τις κατηγορίες της κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002 και ως εκ τούτου δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Αντιθέτως, η Διεύθυνση Πολεοδομίας, Τμήμα Προστασίας Περιβάλλοντος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής στο υπ’ αριθ. 10883/3065/7.9.2006 έγγραφό της ανέφερε ότι το επίδικο έργο, ενόψει των προβλεπόμενων θέσεων (άνω των 500 θεατών) ανήκει στην 4η υποκατηγορία της δεύτερης κατηγορίας της 6ης ομάδας της κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002 και, επομένως, απαιτείται για το έργο αυτό η έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου για την έκδοση της επίδικης οικοδομικής άδειας δεν υποβλήθηκε μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας (βλ. υπ’ αριθ. 2702 Φ. 701.14/7.9.2006 έγγραφο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ελευσίνας). Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια παρίσταται μη νόμιμη, διότι αφενός μεν εκδόθηκε χωρίς να προηγηθεί έγκριση περιβαλλοντικών όρων και χωρίς να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι κατά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, με την 6631/487/8.6.2005 απόφαση του Νομάρχη Δυτικής Αττικής, είχε συνταχθεί μελέτη περιβάλλοντος με τέτοιο περιεχόμενο, το οποίο θα υποκαθιστούσε την περιβαλλοντική αδειοδότηση, κατά τα προβλεπόμενα στην κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002, αφετέρου δε δεν υποβλήθηκε μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις που μνημονεύονται στη σκέψη 11 της παρούσης. Για τους λόγους αυτούς, που βασίμως προβάλλονται, πρέπει να ακυρωθεί η υπ’ αριθ. 99/4.4.2006 οικοδομική άδεια της Πολεοδομίας Μεγάρων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής, παρέλκει δε ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.