ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΘΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ «ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΟΙ ΧΩΡΟΙ» (Νοέμβριος 2009)

Το σημερινό πολεοδομικό περιβάλλον καθορίζε­ται και χαρακτηρίζεται από δεδομένα που έχουν δημι­ουργήσει μια παγιοποιημένη κατάσταση που οφείλου­με να την αναλύσουμε για να οδηγηθούμε στην υπέρβαση των αδιεξόδων. Έτσι, είναι σημαντικό να αναλογιστούμε ότι τα πο­λεοδομικά σχέδια προέκυψαν ως νομιμοποιήσει και τακτο­ποιήσεις αυθαιρέτων. Ότι οι ελεύθεροι χώροι και η χωροθέτηση των δημοσίων κοινωφελών λειτουργιών πραγματοποι­είται όπου υπάρχει ελεύθερο οικόπεδο και όχι ως επιλογή και ως αποτέλεσμα γενικότερου σχεδιασμού. Ότι η μεταφορά συ­ντελεστή δόμησης, ένα από τα πιο αποτελεσματικά πολεοδο­μικά εργαλεία παγκοσμίως, εφαρμόστηκε με τόσο στρεβλό τρόπο, που ευτελίστηκε και σήμερα παραμένει ανενεργή.

Κατ΄ αρχάς επικρατεί η αυθαιρεσία σε μεγάλη κλίμακα (εκτατική και κοινωνική), που δημιουργεί τετελεσμένα και στη συνέχεια έρχεται το κράτος να νομιμοποιήσει, να σχεδιάσει, να τακτοποιήσει τα ήδη πεπραγμένα. Από την άλλη πλευρά εί­ναι τόσο μεγάλη η κλίμακα στην οποία εφαρμόζεται η αυθαι­ρεσία και αφορά τόσο μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, που απο­τελεί καθεστώς και επιβάλλει την αντιμετώπισή της.

Με τον ίδιο τρόπο, οι ημιυπαίθριοι χώροι, ένα απολύτως απαραίτητο αρχιτεκτονικό εργαλείο, ιδίως σε μια μεσογειακή χώρα που αποτελεί τη φυσική ένωση του «μέσα» και «έξω» χώρου, μετατράπηκαν σε έμμεση αύξηση του εκμεταλλεύσι­μου χτισμένου χώρου και του συντελεστή δόμησης.

Οι ημιυπαίθριοι χώροι στην πλειονότητά τους κλείστηκαν για να αυξήσουν τους εκμεταλλεύσιμους χώρους (και να προ­σφέρουν δώρο υπεραξίας στους εργολάβους), οι βοηθητικοί μετατράπηκαν σε χώρους κύριας χρήσης και αυτή είναι μια πραγματικότητα που αφορά ίσως την πλειονότητα των κτισμά­των.

Χωρίς στρουθοκαμηλισμούς, αλλά με τόλμη, θα πρέπει να αντίμετωπίσουμε την υφιστάμενη (έστω και απαράδεκτη) κατάσταση. Καταθέτουμε ορισμένες απόψεις για να συμβά­λουμε στην υπέρβαση του προβλήματος, όπως:

• ΔΕΝ πρέπει να ταυτιστεί η νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων με εισπρακτική πολιτική.

• ΔΕΝ μπορεί να νομιμοποιηθεί η μετατροπή χώρων στάθμευ­σης σε χώρους κύριας χρήσης, διότι τότε μειώνονται οι υπο­χρεωτικές θέσεις στάθμευσης για τις υπάρχουσες χρήσεις.

• ΜΕ την αντίστοιχη διαδικασία (θεσμοθέτηση) του κοινωνικού συντελεστή (όπως προβλέπεται στον Ν. 1337) να νομιμοποιη­θούν οι ημιυπαίθριοι χώροι που έχουν κλειστεί μέχρι 20 τ.μ. σε κατοικίες χωρίς την καταβολή προστίμου. Το μέτρο προβάλλει ως κοινωνικό μέτρο ικανοποίησης πραγματικών αναγκών.

• ΜΕ τη διαδικασία της τακτοποίησης να αντιμετωπιστούν όλοι οι υπόλοιποι ημιυπαίθριοι χώροι ή χώροι βοηθητικοί που έχουν κλειστεί και αλλάζει χρήση, αν βρίσκονται στο περίγραμμα του κτιρίου και έχουν περιληφθεί στη νόμιμη οικοδομική άδεια. Για τους χώρους αυτούς θα πρέπει να επιβληθεί πρόστιμο αντίστοι­χο με την αγοραία αξία ανά τ.μ.  Η νομιμοποίηση των χώρων αυτών μπορεί να πραγματοποιηθεί με μεταφορά σ.δ. από δια­τηρητέα κτίρια (από όλη την Ελλάδα) ή με αγορά σ.δ. από ειδι­κό ταμείο, όπου θα καταθέτουν το τίμημα του σ.δ. αντίστοιχο του προστίμου. Το ταμείο θα διαθέτει τα ποσά αποκλειστικά για την απαλλοτρίωση ή αγορά οικοπέδων που θα μετατρέπο­νται σε κοινόχρηστους χώρους πρασίνου. Το μέτρο αυτό απαι­τεί νομοθετική ρύθμιση, αλλά θα οδηγήσει σε πραγματική αύξηση του πρασίνου και του ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου.

•  ΝΕΕΣ παραβιάσεις της νομοθεσίας να αντιμετωπιστούν με μέτρα τόσο αυστηρά που να τις καθιστούν απαγορευτικές. Τέ­λος, είναι αναγκαίο να δοθεί στο νεοσύστατο υπουργείο Περι­βάλλοντος χρόνος μερικών μηνών προκειμένου να βρεθούν οριστικές λύσεις στα ζητήματα της αυθαίρετης δόμησης.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ», 1 Νοεμβρίου 2009, σ. 16.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print