ΚΟΜΙΣΙΟΝ: Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΚΛΙΜΑ, ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Φεβρουάριος 2009)

Το «κλιματικό-ενεργειακό» πακέτο της Ευρω­παϊκής Ένωσης θεωρείται προσώρας η σημα­ντικότερη, ίσως, πολιτική της ενιαίας Ευρώπης. Σε μια περίοδο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει το φάσμα της ύφεσης, εκτιμάται πως μια από τις σοβαρότερες πολιτικές εξόδου από την κρίση είναι και η ενίσχυση του συγκεκριμένου πακέτου. Αξίζει να ση­μειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εδώ και έναν χρό­νο, έχει θέσει έναν τριπλό στόχο:

• Περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου ίου άνθρακα κατά 20%

• Αύξηση του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέρ­γειας κατά 20%

• Ενίσχυση κατά 20% της εξοικονόμησης ενέργειας μέχρι το 2020.

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που από την αρχή πολέμησαν τις συγκεκριμένες πολιτικές της Ε.Ε., ειδικά την επιμο­νή των φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών του αρμόδιου επιτρόπου Σταύρου Δήμα. Πεδίο δόξης λαμπρόν ανα­κάλυψαν και στην παρούσα φάση, με τη χρηματοπι­στωτική κρίση να χρησιμοποιείται ως τροχοπέδη, σε ο­ποιαδήποτε ενίσχυση περιβαλλοντικών ενεργειακών λύσεων. Μια αντιπαράθεση που «ταλαιπώρησε» και σε πολιτικό επίπεδο τις χώρες-μέλη.

Η οδηγία για τις ΑΠΕ αποτελεί βασικό κανόνα και «νό­μο». Αποτελεί, δε, μια χρυσή ευκαιρία για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως η Ελλάδα και ειδικά με­τά τις καταστροφικές πυρκαγιές. Και ίσως γι’ αυτό τον λόγο να αποτελεί απορίας άξιον που η χώρα μας έχει καθυστερήσει να εφαρμόσει τις σχετικές ευρωπαϊκές ο­δηγίες. Δεν είναι τυχαίο όσον αφορά τις καθυστερήσεις το γεγονός πως, ενώ η Ε.Ε. προετοιμάζεται να ξεκινή­σει τη διαδικασία αναθεώρησης και επικαιροποίησης της οδηγίας που αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, η Ελλάδα ακόμη δεν έχει ξεκινήσει την εφαρ­μογή της. Και, μάλιστα, τη στιγμή που η Ε.Ε. προβλέ­πει μια σειρά μέτρων και κινήτρων για την εξοικονό­μηση ενέργειας, όπως η πρόσβαση σε διαρθρωτική χρηματοδότηση για την επίτευξη της ενεργειακής από­δοσης, η αύξηση του ελάχιστου ποσοστού διαρθρωτι­κής χρηματοδότησης και χρηματοδότησης συνοχής, τα φορολογικά κίνητρα και κυρίως η μείωση του συντε­λεστή ΦΠΑ στις ενεργειακά αποδοτικές κατοικίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή αποφασίζε­ται, σε επίπεδο Ευρώπης, η υποχρεωτική σήμανση προϊ­όντων που θεωρούνται και είναι λιγότερο ή καθόλου ενεργοβόρα. Με αυτόν τον τρόπο ο πολίτης θα γνωρί­ζει τόσο την ενεργειακή απόδοση των συγκεκριμένων προϊόντων όσο και τα οικονομικά οφέλη που θα απο­κομίζει από τη χρήση τους.

Ειρήσθω εν παρόδω πως την οδηγία για τις ΑΠΕ ήδη άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως η Ισπανία, την εφαρμόζουν στο έπακρο εδώ και χρόνια, προωθώντας ερευνητικά προγράμματα για νέες τεχνολογίες και εκπαιδεύοντας κατάλληλα το ανθρώπινο δυναμικό. Εξ άλ­λου, και στην Ελλάδα ήδη πολλές εταιρείες διαθέτουν αξιόλογο know how και δραστηριότητες, που όμως, πολ­λές φορές, αδυνατούν να αναπτυχθούν εξαιτίας των με­γάλων καθυστερήσεων εφαρμογής των ευρωπαϊκών νομοθεσιών, αλλά και μη ενίσχυσης επί του πρακτέου, από την πλευρά ίου κράτους, των ΑΠΕ.

Πρώτα απ’ όλα, λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των απομακρυσμένων περιοχών, κι αυτό έχει μεγάλη σημασία για την Ελλάδα, η οποία έχει να αντιμετωπί­σει από τη μία το υψηλό κόστος παραγωγής και διανο­μής ηλεκτρικής ενέργειας στο μη διασυνδεδεμένο δί­κτυο των νησιωτικών περιοχών και, από την άλλη, έχει να καλύψει τη ζήτηση αιχμής κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Με τη νέα οδηγία ανοίγει ο δρόμος για την απο­κεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, τον έλεγχο των α­πωλειών ενέργειας και εν τέλει την ενεργειακή αυτονομία ίων απομακρυσμένων περιοχών.

Η οδηγία υποστηρίζει ένθερμα τα μικρά, αποκεντρω­μένα συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Χα­ρακτηριστικά αναφέρεται ότι θα δημιουργηθεί ένας μό­νο φορέας υπεύθυνος για την έκδοση αδειών και θα απλουστευθούν οι αδειοδοτικές διαδικασίες, ειδικά για μικρά και αποκεντρωμένα έργα, στοιχεία πολύ σημα­ντικά, αν αναλογιστούμε τη γραφειοκρατία που απομά­κρυνε από τη χώρα μας δεκάδες επενδυτές, μικρούς και μεγάλους, Έλληνες και ξέ
νους. Θεσπίζονται επίσης συ­γκεκριμένα υποστηρικτικά οικονομικά κίνητρα (π.χ. φοροαπαλλαγές) για τη χρήση των ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια και στη θέρμανση-ψύξη, ειδικά για τις απομονωμένες περιοχές με πλούσιο δυναμικό σε ανανε­ώσιμες πηγές, όπως οι ορεινές και οι νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας.

Πολύ σημαντικός είναι, επίσης, ο ρόλος που αποδίδει η οδηγία στην περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση για την ουσιαστική προώθηση των έργων ΑΠΕ, αλλά κι ενός νέου μοντέλου οικιστικής-πολεοδομικής ανάπτυ­ξης. Στο κείμενο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «τα κράτη-μέλη θα πρέπει με συγκεκριμένο τρόπο να εν­θαρρύνουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις περιφέρει­ες, ώστε να συμπεριλαμβάνουν τη θέρμανση και την ψύ­ξη από ΑΠΕ στον σχεδιασμό των πόλεων άνω των 50.000 κατοίκων».

Εξαιρετικά σημαντικές είναι και οι προβλέψεις που α­φορούν έναν ιδιαίτερα ενεργοβόρο τομέα, τον κτιρια­κό, όπου η Ελλάδα υστερεί σημαντικά, με τεράστιο κόστος ενεργειακό, περιβαλλοντικό και βεβαίως οικονομικό, ιδιαίτερα για τις πλέον ευάλωτες κοινω­νικές ομάδες.

Η νέα οδηγία προβλέπει ότι «στα καινούργια και α­νακαινισμένα σπίτια θα πρέπει η ενέργεια που κατα­ναλώνεται κατά ένα ελάχιστο ποσοστό να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές». Η υλοποίηση αυτής της δέ­σμευσης, σε συνδυασμό με τη θέσπιση κινήτρων, ειδι­κά για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, για τη μετα­τροπή των κατοικιών τους σε ενεργειακά αποδοτικές, θα έχει μεγάλα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, με δεδομένο ότι η οικιακή χρήση ΑΠΕ και η εξοικονό­μηση ενέργειας επιφέρουν σημαντική μείωση στον λο­γαριασμό του ρεύματος.

Τέλος, αξίζει να γίνει μια σύντομη αναφορά στους «ευέλικτους μηχανισμούς», όπως αναφέρονται στην οδη­γία. Σύμφωνα με τους μηχανισμούς αυτούς, για να επιτύχει ένα κράτος-μέλος τον ευρωπαϊκό του στόχο για τις ΑΠΕ έχει τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων μέτρων, να αξιοποιήσει, συμπληρωματικά και υπό προϋποθέσεις, το δυναμικό ενός άλλου κράτους-μέλους, αποφεύγο­ντας έτσι και την επιβολή κυρώσεων από την Επιτρο­πή. Αυτή η πρόβλεψη έχει μεγάλη σημασία για μας, ό­χι γιατί θα αποφύγουμε την επιβολή προστίμων -είναι καιρός να ξεφύγουμε από αυτή τη μίζερη λογική που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει καθεστώς-, αλλά γιατί μας δίνεται η ευκαιρία να πρωταγωνιστήσουμε στην προώθηση των ΑΠΕ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δηλαδή, όχι μόνο να καλύψουμε τον στόχο που μας αναλογεί, αλλά να δημιουργήσουμε πλεόνασμα σε ΑΠΕ, το οποίο θα διοχετεύουμε προς άλλους εταίρους. Να μην ξεχνάμε πως η οδηγία προβλέπει ότι εκείνοι που δεν θα καλύ­ψουν τους στόχους τους, θα πληρώσουν πρόστιμα και τα έσοδα που θα συγκεντρωθούν, θα επιστρέψουν σε ε­κείνα τα κράτη-μέλη που κατάφεραν να επιτύχουν τον στόχο τους και επένδυσαν μεγάλα ποσά σε έργα ΑΠΕ.

Η οδηγία προβλέπει άλλωστε αναδιάρθρωση και ε­παναπροσδιορισμό των στόχων των Διαρθρωτικών Τα­μείων (και όχι μόνον), ενώ επισημαίνεται ότι η πρόσβαση σε επιχορηγήσεις επενδύσεων τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα σε έργα αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα γίνει πιο εύκολη. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και άλλοι δημόσιοι οικονομικοί φορείς θα αποδεσμεύσουν μεγά­λα ποσά για την επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου του 20% των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Πράσινη ενέργεια» της Εφημερίδας «Ο κόσμος του Επενδυτή», Φεβρουάριος 2009, σ. 36-37.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print