ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ (Φεβρουάριος 2008)

Τα αιολικά πάρκα, ως μία από τις εφαρμογές των ανανεώσιμων πη­γών ενέργειας (ΑΠΕ), προωθούνται    από τους   ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς και έχουν την υποστήριξη των οικολογικών ορ­γανώσεων που ανησυχούν για τις κλιματικές αλλαγές και νοιάζονται για τον περιορισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων. Εν τούτοις, προκαλούν διαφωνίες μεταξύ των οικολόγων και συχνές αντιδράσεις των τοπικών κοινοτή­των, στις περιοχές όπου χωροθετούνται. Αιτία η προστασία του ελληνι­κού τοπίου, που δύσκο­λα δέχεται τις ολοένα μεγαλύτερης ισχύος και υψηλότερης αποδοτικότητας παραγόμενες ανεμογεννήτριες.

Στη χώρα μας σήμερα οι συνήθεις ανεμογεννήτριες (2 ΜW ή 3ΜW) αποτελούνται από πυλώνα 90 μέτρων και μια έλικα διαμέτρου επίσης 90 μέτρων, δηλαδή φθά­νουν σε συνολικό ύψος 135 μέτρα. Όπως παρατηρεί η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πο­λιτισμού (2ΟΟ7), «η εγκατάστα­ση τόσο ογκωδών μηχανημάτων προσβάλλει βάναυσα οποιοδήπο­τε ευαίσθητο και μικρής κλίμακος τοπίο, όπως είναι τα τοπία των νη­σιών του Αιγαίου στη μεγαλύτερή τους έκταση. Η δυσαναλογία (των ανεμογεννητριών) με τους παρα­δοσιακούς οικισμούς (δύο φορές το ύψος ενός μεγάλου καμπαναριού) και με το νησιωτικό τοπίο, που χαρακτη­ρίζεται συνήθως από χαμηλούς όγκους είναι εμφανής».

Το  ζήτημα  αυτό είναι εξαιρετικά κρί­σιμο στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: (α) Οι στόχοι της χώρας για τις ΑΠΕ εί­ναι υψηλοί. Το Ευρωπαϊκό Ενεργει­ακό Πρόγραμμα Δράσης προβλέ­πει για το 2Ο2Ο την υποχρέωση το 20% της ενέργειας να παράγεται από ΑΠΕ. Στην Ελλάδα -που υπήρ­ξε πρωτοπόρα, κατασκευάζοντας τη δεκαετία του ‘8ο το πρώτο αιο­λικό πάρκο στην Κύθνο- υπολογίζεται ότι για να επιτευχθεί ο στόχος που έβαλε το 2006 το υπουργείο Ανάπτυξης (το 2Ο2Ο ποσοστό 29% της ηλεκτρικής ενέργειας να πα­ράγεται από ΑΠΕ) θα απαιτηθούν περίπου 5.000 ανεμογεννήτριες, μεγαλύτερης ισχύος από τις άνω των 1.000 ήδη εγκατεστημένων. (β) Λόγω ευνοϊκών επιδοτήσεων της εγκατάστασης και της τιμής του παραγόμενου ρεύματος (άρα γρήγορης απόσβεσης), το επεν­δυτικό ενδιαφέρον είναι τεράστιο, ξεπερνώντας τους στόχους της ΡΑΕ (Ρυθμιστικής Αρχής Ενέρ­γειας). Η μεγάλη ζήτηση, οι ανα­γκαίες διαδικασίες ελέγχων και οι αντιδράσεις στη χωροθέτηση έχουν ως επακόλουθο να φθάνει στην πλήρη αδειοδότηση περίπου το 1% των προτάσεων (σε κατά μέ­σον όρο 4-5 χρόνια).

Βρισκόμαστε εμπρός σε κλα­σικό πρόβλημα παραγωγικών τομέων που ανταγωνίζονται στη διεκδίκηση ενός κρίσιμου μέσου παραγωγής, του χώρου της υπαί­θρου. Οι ΑΠΕ το βλέπουν ως πεδίο εγκατάστασης μιας αναγκαίας και επιδοτούμενης δραστηριότητας, ο τουρισμός (μαζί με τις τοπικές κοινότητες) ως τοπίο, δηλαδή ως απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξής του. Η Πολιτεία (ΥΠΕΧΩΔΕ) προχώρησε στη σύνταξη Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου μέσω ιδιωτικού γραφείου. Η μελέτη, που εξετάζεται από το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας, είναι ισορροπημένο κείμενο που προσπαθεί να διατυπώσει αρχές αξιολόγησης τοπίων, παρά την έλλειψη σχετικού νομοθετικού υποβάθρου. Υπόθεση δύσκολη (μεγάλος βαθμός υποκειμενικό­τητας ως προς τα κριτήρια του «εξαίρετου φυσικού κάλλους», των ορίων του τοπίου κ.λπ.), που γίνεται ακόμα δυσκολότερη για τα νησιά μικρής κλίμακας. Για όσα από αυτά διατηρούν ακόμη πολύ­τιμες χωρικές ενότητες, όπου η εγκατάσταση αιολικών πάρκων έρχεται σε σύγκρουση με την «αστικότητα» των παραδοσιακών τους οικισμών, θα ήταν ίσως σκό­πιμη, και μέσα στο πλαίσιο των διατυπωμένων γενικών αρχών, η εκπόνηση Ειδικών Μελετών Τοπί­ου με κύριο στόχο τη χωροθέτηση των «περιοχών αποκλεισμού». Η πρόσθετη καθυστέρηση θα είναι αμελητέα και δικαιολογημένη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ» στις 27 Φεβρουαρίου 2008, σ. 60.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print