Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Οκτώβριος 2007)

Η πράσινη ενέργεια, η παραγωγή δη­λαδή ενέργειας με τρόπο διατηρήσι­μο που δε μολύνει το περιβάλλον, έ­χει και θα συνεχίσει να έχει στα επόμενα χρόνια ιδιαίτερη αναπτυξιακή σημασία σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικότερα στις περισσότερο αναπτυγμένες οικονομίες. Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου -σε συνδυασμό με τη δια­πίστωση ότι οι ανθρωπογενείς κλιματικές αλλαγές επέρχονται με σοβαρές παγκό­σμιες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οι­-κονομικές επιπτώσεις- έχουν φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη ταχύτατης υιοθέτη­σης τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας, οι οποίες να μην έχουν σοβαρές περιβαλλοντι­κές παρενέργειες και προπαντός να μην ε­πιβαρύνουν επιπλέον την ατμόσφαιρα του πλανήτη με αέρια του θερμοκηπίου.

Πρωταγωνιστής στην προσπάθεια αυ­τή υιοθέτησης νέων πράσινων ενεργειακών τεχνολογιών είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πιέζει ταυτόχρονα για την υιοθέτηση μιας παγκόσμιας δεσμευτικής πολιτικής μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου, πα­ρά τη διαφορετική τακτική που ακολου­θούν οι ΗΠΑ και οι ταχέως αναπτυσσόμε­νες οικονομίες. Οι διαφορετικές προσεγγί­σεις, όμως των μεγάλων δυνάμεων της διε­θνούς κοινότητας σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή έχουν ένα κοινό χαρα­κτηριστικό. Όλες θεωρούν καθοριστική τη σημασία της πράσινης τεχνολογίας στην τελική επίλυση του προβλήματος.

Ο λόγος είναι απλός. Σε ένα κόσμο στον οποίο εξακολουθούν να υπάρχουν δι­σεκατομμύρια άνθρωποι κάτω από το επί­πεδο της απόλυτης φτώχειας και στον οποίο θα προστεθούν άλλα 2,5 δισεκατομ­μύρια στις αναπτυσσόμενες χώρες μέχρι τα μέσα του αιώνα, η λύση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να είναι ο περιορισμός της ανθρώπινης οικονομι­κής δραστηριότητας. Γιατί απλούστατα αυ­τό δεν πρόκειται ποτέ να γίνει αποδεκτό α­πό τα 3/4 του πλανήτη που αποζητούν ένα δυτικό επίπεδο ζωής. Ούτε είναι ηθικά α­ποδεκτό να ζητούμε εμείς οι κάτοικοι των πλούσιων χωρών κάτι τέτοιο από δισεκα­τομμύρια ανθρώπους που ζουν φτωχά και περιορισμένα, όταν οι ίδιοι απολαμβάνουμε το δυτικό τρόπο ζωής και δεχόμαστε -όταν δεχόμαστε- να κάνουμε ενίοτε κάποιες «οι­κολογικές, μικρές θυσίες». Το κλειδί της επίλυσης του προβλήματος είναι συνεπώς η ανάπτυξη τεχνολογίας που θα επιτρέψει την ουδέτερη από πλευράς εκπομπών αερί­ου του θερμοκηπίου ανάπτυξη και τη δια­τήρηση της οικολογικής ισορροπίας.

Η πράσινη τεχνολογία δεν είναι όμως μόνο παγκόσμια οικολογική ή κοινωνική α­ναγκαιότητα. Έχει επίσης ατράνταχτη οικο­νομική και πολιτική λογική. Οι υδρογονάνθρακες, η καύση των οποίων δημιουργεί το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος, εί­ναι πεπερασμένοι. Η ταχεία πρόοδος των αναπτυσσόμενων χωρών και κυρίως της Κίνας και της Ινδίας, δημιουργεί αυξημένη ζήτηση για όλους τους παραγωγικούς πό­ρους και προπαντός για το πετρέλαιο, με συνέπεια την άνοδο των τιμών του, αλλά και τη συνέχιση της ενεργειακής εξάρτη­σης της Δύσης.

Καθώς τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου μειώνονται (και υπάρχει μια μεγάλη και δύσκολη τεχνική συζήτηση τόσο για το ρυθμό με τον οποίο συμβαίνει αυτό, όσο και για το χρονικό ορίζοντα της μείωσης), οι τιμές τους θα συνεχίσουν να αυξάνονται με τις αντίστοιχες οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις. Η πράσινη ενέρ­γεια αποτελεί μακροπρόθεσμα τη μόνη λο­γική οικονομική απάντηση. Με την αυτο­νόητη προϋπόθεση ότι οι σοβαρές επενδύ­σεις στην έρευνα και ανάπτυξή της, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη στις περισσό­τερες προηγμένες χώρες της Δύσης (στην Ευρώπη, στη Β. Αμερική, την Ιαπωνία, αλλά και σε χώρες που διαθέτουν ειδικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα όπως η Βρα­ζιλία) θα διαμορφώσουν τελικά οικονομικά ανταγωνιστικές τεχνολογικές λύσεις.

Η πράσινη ενεργειακή τεχνολογία απο­τελεί λοιπόν για πολλούς λόγους τη νέα με­γάλη βιομηχανία των αρχών του 21ου αιώ­να. Οι χώρες που διαθέτουν ή αποκτούν υ­ψηλού επιπέδου τεχνογνωσία για την ανά­πτυξη και παραγωγή των προϊόντων που απαιτούνται για να υποστηρίξουν την πρά­σινη ενεργειακή τεχνολογία, θα έχουν σο­βαρό πλεονέκτημα στο διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό στα επόμενα χρόνια. Χαρα­κτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας μικρής χώρας είναι η Δανία στον τομέα των ανεμο­γεννητριών.

Βεβαίως οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πράσινης ενεργειακής τε­χνολογίας δεν είναι πάντα μονοσήμαντες. Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι η χρήση βιοκαυσίμων που παράγονται από τρόφιμα (π.χ. βιοαιθανόλη από καλαμπόκι) είναι σή­μερα σε πολλές περιπτώσεις ενεργειακά ο­ριακή, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί αύξηση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων, η ο­ποία πλήττει προπαντός τους φτωχότερους κατοίκους του πλανήτη που διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος τους για τρόφιμα.

Για να μπορέσει μια χώρα να συμμετά­σχει στη νέα αυτή αγορά όχι ως απλός κα­ταναλωτής, αλλά και ως παραγωγός και να μεγιστοποιήσει τα σχετικά οικονομικά ο­φέλη, χρειάζεται να την προσεγγίσει με ρε­αλισμό και αυτογνωσία. Η ανάπτυξη της πράσινης τεχνογνωσίας και τεχνολογίας υ­πακούει και αυτή στους κλασικούς οικονο­μικούς νόμους -και σ’ αυτούς δεν περιλαμ­βάνεται ο (χρήσιμος σε άλλες περιπτώ­σεις) οικολογικός ρομαντισμός. Επίσης, οι τομείς στους οποίους μπορεί μια χώρα -και ιδίως μια χώρα όπως η Ελλάδα- να ε­ξειδικευτεί δεν είναι απεριόριστοι. Αν σε δύο ή τρεις τομείς, όπως π.χ. η ηλιακή ψύξη-θέρμανση και τα κτίρια που εξοικονο­μούν ενέργεια, αποδεικνύουμε ότι είμαστε διεθνώς ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανταγω­νιστικοί, τότε είμαστε αντικειμενικά σε κα­λό δρόμο.

Γιατί έτσι θα μπορέσουμε να επωφελη­θούμε όχι μόνο μαζί με τους πολλούς, τα δισεκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη που στις αμέσως επόμενες δεκαετίες θα στραφούν προς την κατανάλωση της πρά­σινης ενέργειας, αλλά και συμμετέχοντας στην περιορισμένη ομάδα χωρών που θα αναπτύσσουν, θα αξιοποιούν και θα πω­λούν στους υπολοίπους την αντίστοιχη τε­χνογνωσία και προϊόντα.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση «The Economist» που κυκλοφόρησε ως ένθετο στην Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», τ. Οκτωβρίου 2007, σ. 42. 

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print