ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (Ιούλιος 2007)

Αν μη τι άλλο τους τελευταίους δύο «μαύρους» μήνες, η εγχώρια πο­λιτική ατζέντα μοιάζει να «πρασινίζει». Οι μαζικές πυρκαγιές των τελευταίων ημερών προκαλούν πανικό, αφήνοντας πίσω τους στάχτη και προβληματισμό για τα δεινά που θα επιφέρει η αλόγιστη, ξέφρενη ανάπτυξη. Οι πολίτες αγανα­κτούν, τα ΜΜΕ γενικώς κινδυνολογούν, οι πολιτικοί επιρρίπτουν μεταξύ τους ευθύνες για λάθος χειρισμούς. Με άλλα λόγια, όλοι επιδεικνύουμε στιγμιαία πρω­τοφανή ζήλο, ενώ στο επίπεδο της πολιτικής, αν και το ζήτημα μπαίνει στην ατζέντα, γρήγορα κομματικοποιείται, παραμορφώνεται και χάνει τελικά την ουσία του.

Χωρίς αμφιβολία, κά­θε περιβαλλοντική κα­ταστροφή γεννά θλίψη και αγωνία για το μέλ­λον. Όμως, ας μη γε­λιόμαστε. Η προστασία του περιβάλλοντος ου­δέποτε ήταν σταθερά ψηλά στην εγχώρια πο­λιτική ατζέντα. Ήταν και παραμένει για την πλει­οψηφία των πολιτών και των πολιτικών ζήτημα χαμηλού ή μάλλον «εποχικού ενδιαφέροντος». Λίγοι ψηφοφό­ροι επηρεάζονται από τις γενικόλογες και μη δεσμευτικές διακηρύξεις των κομματικών προγραμμάτων για την επίλυση των μα­κροχρόνιων περιβαλλοντικών προβλη­μάτων. Εξίσου λίγοι πολιτικοί καταπιά­νονται με το περιβάλλον σε καιρούς νηνεμίας, όταν δηλαδή δεν έχει συντελε­στεί κάποια φυσική καταστροφή που να μας θυμίζει ότι κάποτε θα «πληρώ­σουμε» το τίμημα για τις καταστροφές που προκαλούμε. Κοινώς, η προστασία και η αναβάθμιση του περιβάλλοντος είναι χρόνια ζητήματα που σε πολύ με­γάλο βαθμό έχουν υποβαθμιστεί.

Η εξα­σφάλιση του αειφορικού περιβάλλοντος ως θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών δεν έχει αποτελέσει έως τώρα αιτούμε­νο των πολιτών ούτε και διακύβευμα καμίας κυβέρνησης. Αποτέλεσμα: Η ση­μερινή αδιέξοδη πραγματικότητα: «Χα­λαρά» μέτρα και ήπιες περιβαλλοντικές πολιτικές που δεν αποφέρουν καρπούς εφήμερα οφέλη που καταφέρνουν να υπερκεράσουν τα περιβαλλοντικά αι­τήματα, με τις γνωστές πλέον σε όλους συνέπειες, από την άλλη.

Η κατάσταση αυτή επιβάλλεται να αλλάξει. Υπό την απειλή της καθολικής κλιματικής αλλαγής και με γνώμονα την ποιότητα ζωής του ανθρώπου γεννάται η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας της ανάπτυξης. Οι προτεραιότητες της νέας, παγκόσμιας «πράσινης» οικονομίας καθιστούν σαφές πως η ανάπτυξη δεν ωφελεί μακροπρόθεσμα πα­ρά μόνο αν σέβεται τον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Και η χώρα μας βρί­σκεται ενώπιον αυτής της πρόκλησης: Καλείται να προσαρμόσει τους αναπτυξιακούς της στόχους στις ανάγκες των πολιτών της. Καλείται κοινώς να με­τουσιώσει σε πολιτικές και έργα την αντίληψη ότι το περιβάλλον δεν ανταλλάσσεται με την εφήμερη, ταχεία ανάπτυξη.

Η συμπόρευση της ανάπτυξης με ένα ποιο­τικό και ασφαλές περι­βάλλον είναι ένα μεγά­λο στοίχημα για την Ελλάδα που σε μεγάλο βαθμό υστερεί ακόμη στα αιτήματα προστασίας του περιβάλλοντος. Αν και έχουν δαπανηθεί μεγάλα ποσά από το ΚΠΣ και Ειδικά Ευρωπαϊκά Προ­γράμματα, ωστόσο η χώρα μας, συστηματικός παραβάτης της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας, δεν μοιάζει να έχει προσεγγίσει τη λύση των σύνθετων και μακροχρόνιων περιβαλλοντικών προ­βλημάτων της. Το νέφος, οι πυρκανιές, η έλλειψη σχεδιασμού για τη διαχείρι­ση απορριμμάτων, η απουσία υδατικής πολιτικής, η υποβάθμιση των βιότοπων, το αυξημένο επίπεδο εκπομπής βιομη­χανικών ρύπων, η συστηματική κατα­πάτηση εδαφών και η αυθαίρετη δό­μηση αποτελούν μόνο μερικά από τα ζητήματα που η πολιτεία πρέπει να λύ­σει. Μέχρι τότε θα αποτελούν θλιβερή πραγματικότητα που θα απειλεί την ποι­ότητα ζωής των πολιτών.

Είναι γεγονός ότι τα περιβαλλοντικά αιτήματα δεν έχουν αποτελέσει έως τώ­ρα κεντρική εθνική πολιτική προτεραιότητα. Στο παρελθόν έχουν γίνει λάθη και παραλείψεις. Χρειάζεται όμως να συνειδητοποιήσουμε πως ο αμφίδρομος καταλογισμός ευθυνών δεν απο­φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Αντί­θετα, μας παγιδεύει και τελικά υπο­βαθμίζει την ουσία του προβλήματος. Σκοπός δεν είναι να περιοριστούμε στην απόδοση ευθυνών, αλλά να κατανοή­σουμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι αίτημα διακομματικό που μας αφορά όλους, πολίτες και πολιτικούς. Με άλλα λόγια, σκοπός είναι να παρα­μένουμε περιβαλλοντικά αφυπνισμένοι, ακόμα και όταν δεν μας απειλούν φυσικές καταστροφές. Να κατανοήσουμε πως ο σεβασμός για το περιβάλλον δεν είναι εφήμερη μόδα αλλά στάση ζωής.

Σήμερα, κάθε πυρκαγιά, κάθε πλημ­μύρα, κάθε περιβαλλοντική καταστρο­φή κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολι­τών προς την εκάστοτε κυβέρνηση. Για να αλλάξει αυτό, χρειάζεται η προστα­σία του περιβάλλοντος να αποτελέσει εθνικό στόχο και να παγιωθεί στην κο­ρυφή της εγχώριας πολιτικής ατζέντας. Ένα ζήτημα με τόσες προεκτάσεις -στον τουρισμό, στη γεωργία, στις μεταφορές, στην ποιότητα ζωής των πολιτών, κ.α.- δεν νοείται να προβάλλεται και να θίγεται μόνο όταν έρχεται στην επι­καιρότητα, συνήθως λόγω κάποιας θλιβερής φυσικής καταστροφής. Χρειάζε­ται να επαναπροσδιοριστούν οι εθνικοί αναπτυξιακοί στόχοι και να ταυτιστούν με δεσμευτικά μέτρα και ρυθμίσεις για μακροπρόθεσμη διασφάλιση της ασφάλειας και ποιότητας του περιβάλλοντος. Χρειάζεται σοβαρότητα, τόλμη και διο­ρατικότητα από όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Με πρακτικές και αντιλήψεις του παρελθόντος δεν αντιμετωπίζονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα του σήμε­ρα και του αύριο.

Η κρισιμότητα του εγχειρήματος δεν αφήνει περιθώρια επιλογής. Ένα από τα διακυβεύματα που θα κρίνουν την αυ­ριανή κυβέρνηση πρέπει να είναι η δια­σφάλιση του ποιοτικού, ασφαλούς πε­ριβάλλοντος ως θεμελιώδους δικαιώματος των πολιτών. Χρειάζεται οι αυριανές κυβερνήσεις να πορευτούν με το περιβάλλον σταθερά ψηλά στην πο­λιτική ατζέντα. Χρειάζεται οι πολίτες και η πολιτεία να αντιληφθούν και να αφο­μοιώσουν ότι η προστασία και η ανα­βάθμιση του περιβάλλοντος δεν είναι επιλογή, αλλά χρέος όλων μας προς τις μελλοντικές γενιές.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» στις 21 Ιουλίου 2007, σ. Α9.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print