Η «ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ» ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ (Ιούνιος 2007)

Κατά την περίοδο διεξαγωγής στη Βουλή της συζήτησης για την ανα­θεώρηση του Συντάγματος, το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης κατέθεσε στις 8 Ιανουαρίου 2007 σχέδιο νόμου, που εξαγ­γέλλεται εδώ και τρία χρόνια, για την επα­νίδρυση της Αγροφυλακής, αποκαλώντας την «Αστυνομία της Οικολογίας». Η νέα υ­πηρεσία στελεχώνεται εντός του έτους και σε προεκλογική περίοδο από 1.200 αγροφύλακες, ενώ συνολικά θα προσληφθούν πάνω από 4.000 ως ένστολο και πολιτικό προσωπικό εκτός διαδικασιών ΑΣΕΠ.

Παράλληλα, δρομολογείται επιστροφή αποστράτων και συνταξιούχων υπάλληλων, στη λογική της «επανίδρυσης του παρελθόντος» με «ολική επαναφορά», τη στιγμή που το ζητούμενο μιας σύγχρονης δημοκρατικής πολιτείας θα έπρεπε να είναι η δη­μιουργία εργασιακών ευκαιριών σε νέους ανθρώπους και όχι η αποκατάσταση αρε­στών αξιωματούχων. Οι αντιφατικότητες της νέας Αγροφυλακής και οι υποκριτικές επικλήσεις της προστασίας του περιβάλλοντος είναι διάχυτες σε αρκετά άρθρα του νομοσχεδίου (3, 4, 8 και 53). Η ασυμβατότητα της λειτουργίας της Αγροφυλακής με την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος βασίζεται στους εξής, α­πό περιβαλλοντικής σκοπιάς, λόγους:

1. Οι 1.200 αγροφύλακες που θα προ­σληφθούν άμεσα δεν θα έχουν την παρα­μικρή εξειδίκευση σε θέματα περιβάλλο­ντος, μιας και πρόκειται για επιτυχόντες της παλιάς Αγροφυλακής, και άρα εκ των πραγ­μάτων δεν θα είναι σε θέση να ελέγχουν περιβαλλοντικές παραβάσεις.

2.  Είναι τουλάχιστον ατυχής και αστήριχτος ο ισχυρισμός της ανάπτυξης «οικολογικής συνείδησης» μέσω της Αγροφυλακής που χρησιμοποιείται στην αιτιολογική έκθεση, ενώ ο όρος «Αστυνομία της Οικολογίας» δεν απαντάται σε κανένα λεξικό της επιστήμης του περιβάλλοντος. Η διά­πλαση συνειδήσεων μέσω Σωμάτων Ασφαλείας και αναποτελεσματικών γραφει­οκρατικών μηχανισμών παραπέμπουν σε άλλες εποχές, καθώς η συμπεριφορά που προστατεύει το περιβάλλον μεταδίδεται στους πολίτες με άλλου είδους βιωματικές σχέσεις και παραδείγματα στην εποχή μας.

3.  Με τα άρθρα 4 και 8 στρατικοποιούνται διαδικασίες που αφορούν το περιβάλλον, για το οποίο θεσμικά ισχύει υπο­χρεωτικά η αρχή της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στην πληροφόρηση (Σύμβαση του Aarchus- ν. 3422/2005). Είναι ασύμβατες με το περιβάλλον πρακτικές Σω­μάτων Ασφαλείας που μπορούν να επικα­λεστούν κάθε είδους «απόρρητα», όπως π.χ. για τα πρακτικά του Συμβουλίου Διαχείρισης Κρίσεων και Επιτελικού Σχεδιασμού. Πολύ περισσότερο όταν το αγρονομικό προσωπικό θα βρίσκεται σε διατεταγμένη υπηρεσία και θα οπλοφορεί.

4. Χρήσιμο θα ήταν να δει κανείς τι ι­σχύει στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποιος έχει αναλάβει το ρόλο της προστασίας του περιβάλλοντος; Κάποιο Σώμα Ασφαλείας; Όχι βέβαια. Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η ε­πανίδρυση της Αγροφυλακής να εξελιχθεί σε μια ακόμη περίπτωση «βασικού μετό­χου» και να βρεθεί ξανά η χώρα έκθετη λό­γω ασυμβατότητας του νομοσχεδίου με το κοινοτικό δίκαιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ζητήσει να μελετήσει το νομοσχέδιο, α­φού ψηφιστεί, για να ελέγξει τη συμβατό­τητά του.

5. Δίνονται υπερεξουσίες στον Υπουργό Δημόσιας Τάξης με το να αποφασίζει αυτός οριστικά σε διαφωνίες σχετικά με την έκδοση αγρονομικών διατάξεων. Αν ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης αποφασίζει για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη, τότε ποιος ο ρόλος του ΥΠΕΧΩΔΕ;                                     

Η μη αναγκαιότητα της ίδρυσης της Αγροφυλακής αλλά και η προβληματική της πορεία στη συνέχεια στοιχειοθετεί­ται και από τους παρακάτω λόγους:

Ο νομοθέτης, παρότι κάνει λόγο για μεγάλες κοινωνικοοικονομικές μεταβολές των τελευταίων δεκαετιών, δεν φαί­νεται να αντιλαμβάνεται προς ποια κα­τεύθυνση έγιναν αυτές. Εδώ σε λίγο δεν θα έχουμε αγρότες και επαναφέρουμε τους αγροφύλακες;

Οι αντιρρήσεις των κοινωνικών φο­ρέων δεν κατέστη δυνατόν να καταγραφούν στην αρμόδια επιτροπή, καθώς η κυβερνητική πλειοψηφία αρνήθηκε την ακρόαση.

Η πρόθεση αποδυνάμωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και άλλων θεσμικών οργάνων που έχουν στην αρμο­διότητά τους το περιβάλλον θα επιφέρει προβλήματα σύγχυσης και σύγκρουσης αρμοδιοτήτων. Η απαρίθμηση τριών βασικών περιπτώσεων θα καταστήσει τους πα­ραπάνω ισχυρισμούς περισσότερο κατανοητούς:

1η περίπτωση: Πρόσφατος νόμος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης θεσπίζει τα Τοπικά Κέντρα Αγροτικής Ανά­πτυξης και τα καθιστά αρμόδια, μεταξύ άλλων, για τις νέες καλλιέργειες και τις μεθόδους διαχείρισης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, της περιβαλλοντικής διαχείρισης κ.ά. Οι ίδιες αρμοδιότητες όμως ανατί­θενται πλέον και στην Αγροφυλακή.

Πώς θα ορίζονται οι σχέσεις της Αγροφυλακής με τα Τοπικά Κέντρα Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε να μην κάνουν την ίδια δουλειά δύο φορείς;

2η περίπτωση: Τα άρθρα 75 και 76 του νέου Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ) μένουν κενό γράμμα. Το άρθρο 75 ΚΔΚ, όπου ορίζεται ρητά πως στις κυρίως αρμοδιότητες των δήμων εντάσ­σεται και ο τομέας του περιβάλλοντος, έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 3 παρ. 1 α΄ του νομοσχεδίου, ενώ η δημοτική α­στυνομία που προβλέπεται στο άρθρο 76 του ΚΔΚ αποδυναμώνεται με τις νέες ρυθμίσεις. Γιατί επιφυλάσσεται αυτή η αντιμετώπιση στη δημοτική αστυνομία και τους δήμους;

3η περίπτωση: Ήδη από το 2001 έ­χει συσταθεί και στελεχωθεί επιστημονι­κά μέσω ΑΣΕΠ η Ειδική Υπηρεσία Επιθε­ωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), υπαγό­μενη απευθείας στον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ. Η ΕΥΕΠ είναι ο μόνος θεσμικός και αξιόπιστος συνομιλητής της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με αρμοδιότητα να κάνει αυτοψίες και να εισηγείται πρόστιμα τόσο για ιδιώτες που παραβιάζουν την περιβαλ­λοντική νομοθεσία όσο και για το Δημό­σιο και τους δήμους. Αρμοδιότητες της ΕΥΕΠ αναλαμβάνει πλέον και η Αγρο­φυλακή χωρίς όμως την εγγύηση του α­μερόληπτου ελέγχου του στενού ή ευ­ρύτερου δημόσιου τομέα, ενώ ο πρωτοφανής σχολιασμός στην αιτιολογική έκ­θεση ότι «… πολλοί κάνουν “οικολογία γραφείου”…» δεν νοείται από το ρόλο που αυτή διαδραματίζει. Ποιοι άραγε κά­νουν «οικολογία γραφείου» (!) και γιατί α­νατίθενται σε ένα μη εξειδικευμένο και εκπαιδευμένο Σώμα Ασφαλείας αρμο­διότητες της ΕΥΕΠ, καθιστώντας έτσι τους ελεγκτικούς μηχανισμούς πιο περίπλοκους; Θα υπάρχει κάποια λειτουργική α­νταποδοτικότητα από τα πρόστιμα που θα εισπράττει η Αγροφυλακή;

Η «προστασία του περιβάλλοντος» χρησιμοποιείται ως «περιτύλιγμα» και δικαιολογία στη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Οι λύσεις στα προβλήματα που υποτίθεται ότι έρχεται να δώσει η Αγροφυλακή βρίσκουν τις απαντήσεις τους στην ενίσχυση με πόρους και αρμοδιότητες της δημοτικής αστυνομίας, στη στή­ριξη της ΕΥΕΠ και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση της νέας γενιάς.

Η επανασύσταση της Αγροφυλακής πέρα από μη αναγκαία μπορεί να κατα­στεί και προβληματική σε ορισμένες περιπτώσεις, προβάλλοντας προσκόμμα­τα στην προστασία του περιβάλλοντος, παρά τις καλές προθέσεις και εξαγγελίες. Δυστυχώς στην Ελλάδα το περι­βάλλον χρησιμοποιείται ως άλλοθι άλ­λη μια φορά.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Τα Νομικά Νέα» της Εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» στις 18 Ιουνίου 2007, σ. 6.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print