ΛΙΓΝΙΤΗΣ DUTY FREE (Νοέμβριος 2006)

Ούτε τέσσερις μήνες δεν ίσχυσε ο φό­ρος στον λιγνίτη που έβαλε το Yπουργείο Οικονομικών. Τόσο άντεξε η κυβέρνηση στις πιέσεις της ΔΕΗ και των ιδιωτών που θέλουν να εισβάλουν στο χώρο της ενέρ­γειας. Σύμφωνα με το νόμο 3483/2006 η χρήση λιγνίτη φορολογείται από 1ης Ιουλίου 2006 με ειδικό φόρο κατανάλω­σης (0,3 ευρώ ανά γιγατζάουλ). Η κίνηση ανταποκρινόταν σε σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία προέβλεπε τη φορολόγηση των στερεών καυσίμων, όπως συμβαίνει με το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο κ.λπ. Λο­γάριαζε, όμως, χωρίς το Υπουργείο Ανά­πτυξης, το οποίο παρενέβη και έθεσε θέμα δυσβάστακτου κόστους για τη ΔΕΗ, ζη­τώντας κατάργηση του φόρου. Δεν χρει­άστηκε πολύ… Μέσα στο Νοέμβριο, η κυ­βέρνηση καταθέτει τροπολογία που απαλλάσσει το λιγνίτη από το φόρο. Δεν θα παρέμβει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Μάλλον όχι, αφού η σχετική οδηγία 2003/96 έχει -σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές- «παραθυράκια», καθώς παρέχει στις κυβερνήσεις τη δυνα­τότητα να εξαιρούν από το φόρο στερεά καύσιμα που προορίζονται για… ηλε­κτροπαραγωγή.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, η ΔΕΗ γλι­τώνει 105-110 εκατομμύρια ευρώ το χρό­νο. Ο Γ.Γ. του Υπουργείου Ανάπτυξης Νίκος Στεφάνου τόνισε στο ΟΙΚΟ ότι «η ΔΕΗ ήδη αντιμετωπίζει πολλά έξοδα με τις αυξημένες τιμές των καυσίμων, την αγο­ρά δικαιωμάτων ρύπων, χωρίς να μπορεί να προβεί σε αυξήσεις τιμολογίων. Έπρεπε να τη στηρίξουμε». Παραδέχθηκε τα περιβαλλοντικά προβλήματα από τη χρή­ση του λιγνίτη, αλλά υπογράμμισε ότι «δεν μπορούμε να μην αξιοποιήσουμε το φθη­νό εθνικό μας καύσιμο. Αυτό κάνουν όλες οι χώρες».

Στην εποχή του «φαινομένου του θερ­μοκηπίου», και μετά δεκαετίες ρύπανσης του περιβάλλοντος από τη ΔΕΗ, η κυβέρ­νηση εξακολουθεί να βλέπει μόνο την άμε­σα οικονομική πλευρά. Στην πραγματικό­τητα, όχι μόνο δεν «χρεώνει» στη χρήση του λιγνίτη το πραγματικό περιβαλλοντι­κό και κοινωνικό κόστος, αλλά τον απαλ­λάσσει κιόλας. Πριμοδοτεί έτσι τη συνέ­χιση χρήσης της πιο βρώμικης πηγής ενέργειας, δυσκολεύοντας την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών, αλλά και του φυσικού αερίου. Γιατί, εάν ο λιγνίτης είναι πολύ πιο φθηνός, τότε η ΔΕΗ θα συνεχί­σει τη χρήση του. Business as usual… Ταυ­τόχρονα, η κυβέρνηση ενισχύει τη ΔΕΗ (πλέον ανώνυμη εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο), αλλά και τις ιδιωτικές εταιρείες που θα αγοράσουν ή θα κατα­σκευάσουν εργοστάσια λιγνίτη τα επόμε­να χρόνια, σε βάρος του Δημοσίου, που χάνει έσοδα.

«Η χρήση του λιγνίτη έχει διπλές συνέ­πειες στο περιβάλλον», λέει στο ΟΙΚΟ η Έλενα Γεωργοπούλου, χημικός μηχανι­κός. «Αφενός συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς παράγει μεγά­λες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, αφετέρου ρυπαίνει τοπικά καθώς εκλύει μικροσωματίδια, διοξείδιο του θείου και άλλους επικίνδυνους ρύπους». Η ΔΕΗ έχει το θλιβερό προνόμιο να διαθέτει τον πιο ρυπογόνο σταθμό ενέργειας στην Ευρώ­πη, τον ατμοηλεκτρικό σταθμό (ΑΗΣ) Αγί­ου Δημητρίου (με δημιουργία 1.350 γρ. CO2/ kWh) και άλλον ένα μέσα στην πρώ­τη πεντάδα, τον ΑΗΣ Καρδιάς (με 1.250 γρ. CO2/ kWh), σύμφωνα με το WWF. Στις περιοχές που βρίσκονται δίπλα στα τεράστια λιγνιτωρυχεία, ο λιγνίτης είναι ευλογία και κατάρα. Από τη μια δίνει δου­λειά, από την άλλη σκορπάει αργό θάνα­το. Το πρόβλημα της ρύπανσης είναι τε­ράστιο. Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει καταγράψει πέρυσι τις συστηματικές υπερβάσεις των ΑΗΣ στις εκπομπές αε­ρίων ρύπων. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, λοιπόν, η καθυστερημένη αναβάθμιση των ηλεκτροστατικών φίλ­τρων στον σταθμό Αγ. Δημητρίου οδήγη­σε στην παρατεταμένη, από το 1997 έως σήμερα, υπέρβαση του ορίου των εκπε­μπόμενων σωματιδίων! Αποτέλεσμα; Το 80% των μαθητών της Πτολεμαΐδας εμ­φανίζει έστω και μια μικρή βλάβη στο ανα­πνευστικό, σύμφωνα με στοιχεία του το­πικού νοσοκομείου.

Ο Σεβαστιανός Μοιρασγένης, χημικός μηχανικός, ερευνητής στο Εθνικό Αστε­ροσκοπείο Αθηνών, σημειώνει ότι «ελάχι­στες μονάδες της ΔΕΗ διαθέτουν σύστημα αποθείωσης, ενώ και τα ηλεκτροστατικά φίλτρα δουλεύουν με πολύ χαμηλή από­δοση, λόγω παλαιότητας, έλλειψης συ­ντήρησης και μη ειδικευμένου προσω­πικού».

Ο κυνισμός της ΔΕΗ δεν έχει όρια. Όπως είχε καταγγείλει στον Τύπο πέρυσι ο Δήμαρχος της Μεγαλόπολης, η διοίκηση της ΔΕΗ έκρινε οικονομικά ασύμφορη την αντικατάσταση των φίλτρων στις μονάδες που λειτουργούν δίπλα στην πόλη, καθώς προβλέπεται να κλείσουν σε μερικά χρό­νια. Ο Δήμαρχος κατήγγειλε ότι η ΔΕΗ δεν έχει αλλάξει τα φίλτρα από το 1970 που μεταστεγάστηκε το εργοστάσιο! Η διοίκηση της πρώην εταιρείας Κοινής Ωφέλειας προτι­μά να αγοράζει δικαιώματα ρύπων (στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του ανεπαρκέ­στατου Πρωτοκόλλου του Κιότο), παρά να επενδύσει σε νέα φίλτρα για την υγεία των κατοίκων. Της έρχεται πιο φτηνά… Το ζήτημα είναι ποιος θα υπολογίσει το πραγματικό κόστος του «φθηνού» εθνικού καυσίμου στο περιβάλλον και στην υγεία των κατοίκων;

Ο λιγνίτης σήμερα παρέχει πάνω από 60% της ηλεκτροπαραγωγής στο διασυνδεδεμένο δίκτυο της χώρας (εξαιρούνται τα νησιά), ενώ στο παρελθόν είχε φτάσει και το 70%-72%. Μελέτες του Ινστιτού­του Γεωλογικών Μελετών (ΙΓΜΕ) υπολο­γίζουν ότι τα αποθέματα λιγνίτη στη χώ­ρα μας αντέχουν τουλάχιστον για 30- 40 χρόνια ακόμα. Η ΔΕΗ σήμερα είναι η πέ­μπτη εταιρεία παραγωγής λιγνίτη στον κόσμο. Διαθέτει όμως εξαιρετικά ρυπογόνες και απαρχαιωμένες μονάδες. Τα επόμενα χρόνια υποχρεούται να αποσύρει μερικές απ’ αυτές. Αυτό όμως δεν θα σημάνει το τέλος του λιγνίτη. Η ΔΕΗ έχει πάρει άδεια για τη δημιουργία μιας νέας μονάδας μετά το 2010 στη Δυτική Μακεδονία, ενώ στο χώρο ετοιμάζονται να μπουν και ιδιώτες. Ήδη γίνεται δημοπράτηση του σταθμού στη Βεύη, ενώ σχεδιάζεται η αξιοποίηση από ιδιωτικές εταιρείες των κοιτασμάτων στην Ελασσόνα και στη Δράμα, όπου υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις.

Το ενδιαφέρον για το λιγνίτη εξηγείται: με τα σημερινά δεδομένα 1.000 κιλοβα­τώρες (μία μεγαβατώρα) από λιγνίτη κο­στίζουν περίπου 50 ευρώ (συν 2-3 ευρώ για την αγορά των ρύπων), όταν η παρα­γωγή τους από φυσικό αέριο ανεβαίνει στα 65 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η αστάθεια λόγω των διεθνών τιμών. Από την άλλη, όμως, υπάρχει το πρό­βλημα της ρύπανσης. Στους δέκα πιο ρυπογόνους σταθμούς ενέργειας της Ευρώ­πης, οι εννιά χρησιμοποιούν λιγνίτη! Σύμφωνα με έκθεση του ΤΕΕ, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από λιγνίτη είναι τριπλάσιες (1,2 γρ. CΟ2/kWh) σε σχέση με αυτές από φυσικό αέριο (0,4 γρ. CΟ2/kWh). Ας μη μιλήσουμε για τις ανανεώ­σιμες πηγές ενέργειας, που έχουν σχεδόν μηδενικές εκπομπές. Ο Δημήτρης Ιμπραήμ, από την Greenpeace, είναι κατηγορηματικός. «Η χρήση λιγνίτη πρέπει να σταματήσει. Μόνο το φυσικό αέριο βλέπουμε σαν μεταβατική λύση. Το μέλλον ανήκει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», τονίζει.

«Χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο, που θα λαμβάνει υπόψη και τους δύο παράγοντες, οικονομία και περιβάλλον», λέει στο ΟΙΚΟ ο καθηγητής Δημήτρης Λάλας, χημικός μηχανικός και πρώην διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών. «Υπάρχουν σήμερα τεχνολογίες που μειώνουν σημα­ντικά την εκπομπή ρύπων από χρήση λι­γνίτη και άνθρακα, αλλά είναι αρκετά ακρι­βές. Στο μέλλον, όμως, δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε χρήση αυτών των καυσίμων χωρίς αυτές τις τεχνολογίες. Ας μην ξε­χνάμε και το υψηλό περιβαλλοντικό κό­στος που δημιουργείται από τη χρήση λι­γνίτη», σημειώνει. «Σε κάθε περίπτωση, η χρήση του δεν μπορεί να λειτουργεί αποθαρρυντικά για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όταν όμως ο λιγνίτης είναι πάμφθηνος, υπάρχει πρόβλημα». Δυστυχώς, η κυβέρνηση φαίνεται να κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό «ΟΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ» Νοέμβριος 2006, σ. 10-11.

Facebook

0

Twitter

Linkedin

email

Print