Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΒΛΑΠΤΕΙ (ΚΑΙ) ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (Ιανουάριος 2006)
-
ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2006
Λένε ότι οι σημαντικότεροι δείκτες πολιτισμού για έναν τόπο είναι η κατάσταση των νοσοκομείων και των φυλακών, καθώς και η διαχείριση των σκουπιδιών του. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε ο νομός της Θεσσαλονίκης με τις 90 (!) ανεξέλεγκτες χωματερές, που ρυπαίνουν διαρκώς έδαφος, νερά και ατμόσφαιρα και που αποτελούν εστία πυρκαγιών το καλοκαίρι και μόνιμη αιτία υποβάθμισης όλο το χρόνο, είναι μια ντροπή για το σύγχρονο πολιτισμό.
Κι ας μη βιαστεί ο κατά δήλωσή του «επιτυχημένος», λαλίστατος και “δυναμικός”, όταν πρόκειται για άσχετα ζητήματα, νομάρχης της Θεσσαλονίκης, να καταγγείλει για μια ακόμη φορά το Αθηνοκεντρικό κράτος, την έλλειψη χρημάτων, ή ακόμη το… κακό ΠΑΣΟΚ που τάχα αδίκησε την πόλη. Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι μια από τις ελάχιστες ίσως αρμοδιότητες που έχουν αποδοθεί αποκλειστικά στην Αυτοδιοίκηση. Και ευτυχώς! Ταυτόχρονα είναι το μόνο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, για το οποίο δεν μπορεί κανείς να διαμαρτυρηθεί για έλλειψη πιστώσεων και κονδυλίων, μια και αυτά έχουν εξασφαλιστεί από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία και περιμένουν να απορροφηθούν εδώ και καιρό.
Η αποτυχία στο συγκεκριμένο ζήτημα αντανακλά το λαϊκισμό, με τον οποίο η Αυτοδιοίκηση αντιμετώπισε το συγκεκριμένο θέμα. Όταν τόσα χρόνια ο ίδιος ο νομάρχης, αντί να γίνεται χρήσιμος και να εργάζεται για το δημόσιο συμφέρον, υποστηρίζοντας τον ΧΥΤΑ κι όταν αντί να προσπαθεί να εξαντλήσει την περίφημη «δημοφιλία» του για να πείσει για την κοινωνική και περιβαλλοντική αναγκαιότητα της επίλυσης του προβλήματος της διαχείρισης και ταφής των απορριμμάτων, εκείνος προτίμησε να είναι αρεστός, δίνοντας ανεύθυνα δίκιο σε όλους όσοι διαμαρτύρονταν, τότε μόνον οι πολίτες δεν ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση! Πολύ περισσότερο που η λαϊκιστική πολιτική της ανεύθυνης υποκίνησης των λογής αντιδράσεων και των διαμαρτυριών δεν δικαιώθηκε ούτε δικαστικά, αφού το Συμβούλιο της Επικρατείας γνωμοδότησε υπέρ της χωροθέτησης του ΧΥΤΑ στη Μαυροράχη και εναντίον όσων προσπαθούσαν να τη σταματήσουν!
Όπως ακόμη δεν ευθύνεται κανείς άλλος πέρα από την Αυτοδιοίκηση, για το γεγονός ότι, ενώ εν έτει 2006 θα έπρεπε ήδη να έχουμε περάσει στη μετά ΧΥΤΑ εποχή, αυτή της μείωσης του όγκου των απορριμμάτων, με την ανάκτηση μεγάλου μέρους των υλικών και την ανακύλωση στην πηγή, εμείς ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να χωροθετήσουμε ούτε έναν Χώρο Υγειονομικής Ταφής των Απορριμμάτων! Επιπλέον, οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης των Απορριμμάτων (ΣΜΑ) χωροθετούνται σήμερα εν κρυπτώ, με σκοτεινές διαδικασίες και χωρίς συνολική συγκριτική μελέτη των εναλλακτικών λύσεων, προκαλώντας την εύλογη καχυποψία των κατοίκων των ήδη υποβαθμισμένων περιοχών, οι οποίες επιλέγεται να επιβαρυνθούν έτι περαιτέρω.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος προϋποθέτει την τήρηση μιας σειράς προϋποθέσεων: Και πρώτα απ’ όλα την ύπαρξη επιστημονικής και τεχνικής τεκμηρίωσης με την εκπόνηση αξιόπιστων Περιβαλλοντικών Μελετών για το σύνολο των προτεινόμενων έργων, ώστε να μην αμφισβητούνται από κανένα οι λύσεις που προτείνονται. Δεύτερον κοινωνική νομιμοποίηση, που σημαίνει διαφάνεια, διαβούλευση και ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις, ώστε να εξουδετερώνονται εγκαίρως οι αντιδράσεις και να αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι πολίτες την ευθύνη. Και τρίτον πνεύμα κοινωνικής ευαισθησίας, ώστε να γίνεται φανερή η ύπαρξη κοινωνικής δικαιοσύνης στην επιλογή των λύσεων. Λύσεις που αδικούν, επιβαρύνοντας ήδη υποβαθμισμένες περιοχές, είναι προφανές ότι προκαλούν αντιδράσεις και δεν μπορεί να γίνονται αποδεκτές.
Με δύο λόγια, η υπόθεση της διαχείρισης των απορριμμάτων προϋποθέτει από την Αυτοδιοίκηση αξιοπιστία και δημοκρατικό αίσθημα, που δυστυχώς αποτελούν άγνωστες λέξεις τα τελευταία χρόνια στο νομό της Θεσσαλονίκης! Και δυστυχώς όχι μόνο σ’ αυτόν…